Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng báo cáo về Luật Trí tuệ nhân tạo. Ảnh: QUANG PHÚC
Trước đó, báo cáo giải trình, tiếp thu dự thảo luật trước khi Quốc hội thông qua, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, dự thảo Luật AI là luật khung, nhằm tạo hành lang pháp lý chuyên biệt, thống nhất, tập trung vào quản lý rủi ro và đạo đức, tránh nguy cơ Việt Nam trở thành "nơi thử nghiệm" cho công nghệ có hại.
Vẫn theo Bộ trưởng Bộ KH-CN, dự luật áp dụng mô hình quản lý dựa trên 3 mức độ rủi ro (cao, trung bình, thấp) để đảm bảo sự rõ ràng và khả thi.
Đặc biệt, Điều 7 của dự luật đã quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để ngăn chặn các hoạt động lạm dụng AI ngay từ đầu, bao gồm: lợi dụng điểm yếu của nhóm người dễ bị tổn thương (trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật); sử dụng yếu tố giả mạo để lừa dối hoặc thao túng nhận thức gây tổn hại nghiêm trọng; tạo ra hoặc phổ biến nội dung giả mạo (deepfake) có khả năng gây nguy hại nghiêm trọng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
Luật cũng yêu cầu bắt buộc gắn nhãn dễ nhận biết đối với nội dung âm thanh, hình ảnh, video mô phỏng, giả lập ngoại hình, giọng nói của người thật (deepfake) để phân biệt với nội dung thật. Các nội dung do AI tạo ra cũng phải được đánh dấu ở định dạng máy đọc để tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc.
Các đại biểu tại hội trường Diên Hồng chiều 10-12. Ảnh: QUANG PHÚC
Bên cạnh đó, nhằm khuyến khích phát triển và bảo đảm chủ quyền AI quốc gia, luật khẳng định hoạt động AI được hưởng mức ưu đãi và hỗ trợ cao nhất (bao gồm ưu đãi về thuế, đầu tư và tài chính) nhằm khuyến khích đổi mới sáng tạo và phát triển thị trường AI. Cùng với đó, cho phép miễn, giảm hoặc điều chỉnh tạm thời một số nghĩa vụ tuân thủ của luật này và "một số yêu cầu của pháp luật chuyên ngành" (trừ các quy định về quyền con người và an ninh quốc gia), tạo không gian an toàn cho đổi mới sáng tạo.
Nhà nước ưu tiên phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt và tiếng dân tộc thiểu số, công nghệ xử lý tri thức Việt Nam, và các công nghệ cốt lõi khác để bảo đảm chủ quyền số và an toàn quốc gia.
Để tránh ảnh hưởng đến người dân và hoạt động dịch vụ công, các hệ thống AI đã hoạt động trong các lĩnh vực phức tạp như y tế, giáo dục và tài chính sẽ được kéo dài thời hạn tuân thủ đến 18 tháng kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành.
ANH PHƯƠNG