Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Media Quốc hội.
Sáng ngày 10/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật quản lý thuế (sửa đổi). Kết quả biểu quyết điện tử cho thấy, 437/448 đại biểu tham gia biểu quyết đồng ý (chiếm 92,39%).
Trước khi biểu quyết, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã báo cáo tóm tắt việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi).
Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được xây dựng theo hướng tinh gọn, rút từ 17 chương, 152 điều xuống còn 9 chương, 53 điều, phù hợp với chủ trương luật hóa nguyên tắc chính sách lớn, quy định chi tiết giao Chính phủ theo Kết luận 119 ngày 20/5/2025.
Một mục tiêu trọng tâm của việc sửa đổi Luật Quản lý thuế lần này là chuyển đổi số toàn diện. Dự thảo luật đã quy định các điều 32, 33, 35 về hạ tầng, hệ thống và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế. Điều 18, 19 bổ sung cơ chế hoàn thuế, miễn giảm thuế tự động.
Đối với việc khai bổ sung hồ sơ khai thuế, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chỉnh lý điểm d khoản 5 Điều 12 theo hướng: người nộp thuế nếu tự phát hiện sai sót trong hồ sơ khai thuế thuộc thời kỳ đã thanh tra, kiểm tra và làm tăng số thuế phải nộp hoặc giảm các khoản được khấu trừ, miễn, giảm, hoàn thì được gửi hồ sơ giải trình bổ sung.
Cơ quan thuế rà soát và chỉ khi chấp thuận thì người nộp thuế mới thực hiện điều chỉnh hồ sơ; người nộp thuế vẫn bị xử phạt như trường hợp cơ quan thanh tra phát hiện. Công chức kiểm tra thuế chịu trách nhiệm nếu để sót sai phạm do không tuân thủ quy định.
Về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, tại Điều 13 của dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng quy định rõ trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh đã sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, xây dựng các công cụ hỗ trợ nhằm bảo đảm thuận lợi cho hộ kinh doanh nhưng vẫn phù hợp nguyên tắc chung tự khai, tự nộp thuế của người nộp thuế.
Dự thảo bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định về việc quyết toán thuế và xử lý tiền thuế, khoản thu khác nộp thừa trong trường hợp hộ kinh doanh có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử.
Về quy định hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động, tại Điều 18, Điều 19 chỉnh lý theo hướng: cơ quan thuế triển khai việc hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động trên cơ sở dữ liệu, tiêu chí quản lý rủi ro, quy trình xử lý tự động và bảo đảm an toàn thông tin.
Cơ quan thuế có trách nhiệm triển khai việc hoàn thuế tự động theo từng giai đoạn, phù hợp với điều kiện thực tế, điều kiện về hạ tầng và ứng dụng công nghệ thông tin. Thẩm quyền hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động là do cơ quan quản lý thuế thực hiện.
Bên cạnh đó, Chính phủ chủ động rà soát, chỉnh lý Khoản 1, Khoản 2 Điều 53 về quy định chuyển tiếp tại dự thảo luật theo hướng tất cả các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/5/2026 đều xử lý theo luật mới, tạo cơ sở áp dụng thống nhất để đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế quản lý, giảm tồn đọng và minh bạch hóa số liệu nợ thuế của Nhà nước.
Về thời hạn kiểm tra thuế, Luật quy định không quá 20 ngày, kể từ ngày công bố quyết định kiểm tra, trường hợp cần thiết thì có thể gia hạn 1 lần nhưng không quá 20 ngày.
Thời hạn kiểm tra thuế với doanh nghiệp có giao dịch liên kết không quá 40 ngày, trường hợp cần thiết có thể gia hạn 1 lần nhưng không quá 40 ngày.
Trường hợp cần thu thập, trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài thì thời hạn kiểm tra thuế có thể kéo dài nhưng không quá 2 năm. Thời hạn kiểm tra này không bao gồm thời gian tạm dừng kiểm tra.
Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026, trừ quy định tại Điều 13 và việc sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tại Điều 26 của Luật này có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
Kiều Chinh