Tối 22.6, Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam đã tổ chức Lễ trao giải thưởng Quy hoạch Đô thị Quốc gia lần thứ IV (VUPA 2024). Với hơn 100 tác phẩm dự thi, 6 thể loại giải thưởng, nhiều điểm nhấn nhân văn và đổi mới tư duy quy hoạch, VUPA 2024 tiếp tục là nơi hội tụ các đồ án quy hoạch xuất sắc, các khu vực xây dựng kiểu mẫu, các sáng kiến cải thiện môi trường sống, cũng như các tổ chức, cá nhân tiêu biểu trong công tác phát triển đô thị và nông thôn.
Ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển Đô thị Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giải thưởng VUPA, cho biết kể từ năm 2018, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam quyết định thành lập Giải thưởng Quy hoạch Đô thị Quốc gia. Giải thưởng được nhận được sự bảo trợ của Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.
“VUPA là giải thưởng có phạm vi cả nước, được xét chọn hai năm một lần, vào năm chẵn đối với các thể loại công trình, tác phẩm thuộc 6 thể loại: Đồ án Quy hoạch xây dựng; Các khu vực đã được đầu tư xây dựng; Chất lượng môi trường đô thị; Quy hoạch nông thôn; Các ấn phẩm về Quy hoạch; Các tổ chức và cá nhân tham gia quản lý phát triển đô thị, điểm dân cư nông thôn xuất sắc. Trong đó, hạng mục Chất lượng môi trường đô thị là hạng mục được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị thêm khi đang giữ chức Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường”, ông Chính phát biểu.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà dự và chỉ đạo trực tiếp tại Lễ trao giải VUPA 2024.
Chúc mừng các tác giả đoạt giải, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định: “Công tác quy hoạch đô thị có vai trò hết sức quan trọng, là nền tảng cho các hoạt động xây dựng và quản lí phát triển đô thị, cũng như nông thôn. Quy hoạch đô thị chính là nghệ thuật tổ chức xã hội khoa học về sự phát triển cân bằng, là cầu nối giữa quá khứ với tương lai, giữa con người với thiên nhiên. Đồng thời, là cơ sở để tối ưu hóa nguồn lực, phát huy giá trị của tự nhiên và con người”.
Đánh giá cao giải thưởng qua các mùa tổ chức, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Giải thưởng quy hoạch đô thị là thiết chế quan trọng, nhằm đánh giá đúng, nâng cao vị thế, vai trò của công tác quy hoạch, xây dựng và quản lí phát triển đô thị. Phát triển và lan tỏa những tư duy quy hoạch mới, những mô hình phát triển tiên tiến và nhân văn. Tôn vinh các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có những đóng góp quan trọng trong quá trình tham gia vào công tác quy hoạch, quản lí quy hoạch, phát triển đô thị và điểm dân cư nông thôn Việt Nam. Qua bốn lần tổ chức, giải thưởng đã khẳng định vị thế là một giải thưởng chuyên môn, uy tín, quan trọng, danh giá nhất trong lĩnh vực quy hoạch xây dựng”.
Dự án Quản lý xây dựng và phát triển quy hoạch Côn Đảo nhận giải đặc biệt.
Đánh giá cao quy mô và chất lượng giải thưởng lần này, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, các đồ án là những sản phẩm lao động trí tuệ, tâm huyết và trách nhiệm của các tổ chức, kiến trúc sư, nhà quy hoạch, qua đó góp phần vào công tác quy hoạch cũng như công tác quản lý đô thị.
Nhìn vào các tác phẩm được vinh danh, Phó Thủ tướng bày tỏ sự vui mừng trước việc chất lượng chuyên môn ngày càng được nâng cao. Nhiều đồ án không chỉ đạt đẳng cấp quốc gia mà còn tiệm cận trình độ quốc tế. Phó Thủ tướng đặc biệt ấn tượng trước sự định hình khá rõ nét của tư duy quy hoạch xanh và bền vững như là xu hướng chủ đạo, với đô thị thông minh, tích hợp công nghệ và nhân văn, đặt con người vào trung tâm và tôn trọng bản sắc văn hóa. Đây là minh chứng sống động cho tài năng, tâm huyết và trăn trở của cộng đồng các kiến trúc sư, các nhà quy hoạch.
Dự án Điều chỉnh quy hoạch chung TP Phan Rang – Tháp Chàm nhận giải vàng.
VUPA 2024 tiếp nối khát vọng niềm tin đầy tự hào về chất lượng sống đô thị, nông thôn Việt Nam được nâng cao cùng quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sau thời gian đánh giá, xét duyệt đầy công tâm, khách quan, Hội đồng chung khảo gồm nhiều thành viên đến từ các hội nghề nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, các chuyên gia độc lập trong nước và quốc tế, đã lựa chọn được: 2 giải đặc biệt; 26 giải vàng; 30 giải bạc; 15 giải đồng; 1 danh hiệu xuất sắc; 4 giải khuyến khích.
Dự án Thiết kế kiến trúc cảnh quan trụ sở Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia nhận giải Bạc.
Không chỉ chú trọng tới quy mô tổ chức, chất lượng của các sản phẩm dự thi, giải thưởng lần này còn tạo nên những điểm nhấn, gắn liền với các sự kiện quan trọng của đất nước. Theo ông Trần Ngọc Chính, trước tiên phải đề cập đến là tính nhân văn và lòng tri ân trong quy hoạch xây dựng. Côn Đảo – mảnh đất thiêng liêng, nơi từng được mệnh danh là “địa ngục trần gian”, là nơi giam cầm biết bao chiến sĩ yêu nước, những con người mang trong tim lý tưởng lớn, sẵn sàng hy sinh vì tự do của dân tộc. Sau giải phóng năm 1975, Côn Đảo luôn được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm thông qua các cơ chế chính sách đặc thù, các quy hoạch xây dựng, quy hoạch bảo tồn phát huy giá trị, quy hoạch vườn quốc gia, phát triển du lịch,... Với sự cố gắng vượt bậc của tập thể lãnh đạo, người dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, của tập thể lãnh đạo, người dân, hôm nay Côn Đảo đã trở thành biểu tượng cho sự hồi sinh mạnh mẽ; vươn mình trở thành "hòn ngọc xanh", là "chiến hạm" giữa Biển Đông.
VUPA IV không chỉ tôn vinh các giá trị, các thành tựu đạt được về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển Côn Đảo sau 50 năm giải phóng, mà còn là sự tri ân với mảnh đất linh thiêng và phi thường này. Tinh thần quật cường năm xưa vẫn đang chảy trong từng mạch nguồn phát triển, đưa Côn Đảo bước vào một hành trình mới – hành trình của hòa bình, thịnh vượng và khát vọng vươn xa.
Dự án Quy hoạch phân khu khu 2 (xã Cao Sơn, huyện Lương Sơn) nhận giải đồng.
Điểm nhấn thứ hai là nhận thức, tư duy đổi mới trong quy hoạch xây dựng. Đô thị hóa là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững. Các tác phẩm dự thi cơ bản có xu hướng hướng đến nhận thức, đổi mới tư duy trong quy hoạch xây dựng. Đã xuất hiện cách tiếp cận theo phương pháp quy hoạch đô thị mới nhằm khắc phục các nhược điểm của quy hoạch đô thị truyền thống.
Về cơ bản, cách tiếp cận mới có một số điểm tương đồng như: mang tính chiến lược thay vì toàn diện; linh hoạt thay vì cứng nhắc; mang tính hành động thay vì lý thuyết; có sự tham gia của công chúng và các bên liên quan. Đó là điểm mới đáng mừng trong quá trình đô thị hóa tại Việt Nam. Ví dụ, đồ án Quy hoạch chung đô thị Thừa Thiên - Huế; Quy hoạch chung xây dựng khu Di sản Đương đại Mang Thít (huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long); Quy hoạch chi tiết khu trung tâm hành chính mới thành phố Hải Phòng,…
Sách Đô thị và Quy hoạch Đô thị - Từ lý luận đến thực tiễn (Tập 1) nhận giải vàng.
Cuối cùng, ông Chính nhấn mạnh tới vai trò của tổ chức, cá nhân trong phát triển đô thị, nông thôn. Trên tinh thần Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân thuộc “bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị, sau gần 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân nước ta đã từng bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thời gian qua, những dự án, công trình lớn tầm cỡ quốc gia, khu vực và quốc tế đã được các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn quan tâm tham gia thực hiện.
Sách Kiến trúc Pháp - Đông Dương, dấu tích 'Sài Gòn - Hòn ngọc Viễn Đông' của tác giả Trần Hữu Phúc Tiến (phải) nhận giải vàng. Ảnh: FBNV
Chính vì lẽ đó, giải thưởng góp phần phát huy sự sáng tạo trong quy hoạch đô thị, nông thôn, ứng dụng các vật liệu mới, công nghệ tiên tiến, kỹ thuật cao trong sáng tác, xây dựng, sự tìm tòi các giải pháp quy hoạch phù hợp và kinh tế, sự phát triển tư duy và nhận thức thẩm mỹ ngày càng cao của kiến trúc sư, các nhà quy hoạch, các nhà quản lý đô thị, các doanh nghiệp, các nhà thầu xây dựng. Đồng thời, góp phần quy hoạch, xây dựng, quản lí và phát triển đô thị, điểm dân cư nông thôn việt nam hiện đại có bản sắc phù hợp với quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Các cá nhân, tổ chức vinh dự nhận giải thưởng đã lan tỏa cảm hứng mạnh mẽ trong cộng đồng.
Đô thị và Quy hoạch Đô thị - Từ lý luận đến thực tiễn nhận giải vàng
Trong khuôn khổ lễ trao giải, tác phẩm Đô thị và Quy hoạch Đô thị - Từ lý luận đến thực tiễn (Tập 1) do PGS-TS Lưu Đức Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng, làm chủ biên, cùng sự đồng hành của PGS-TS Lưu Đức Cường và ThS Lê Kim Hòa vinh dự nhận được giải Vàng trong hạng mục Các ấn phẩm về Quy hoạch xây dựng. Là công trình hệ thống các bài viết qua nhiều năm, có cả các vấn đề về thực tiễn và trên lý thuyết ở các nước trên thế giới và ở Việt Nam, cuốn sách giúp người đọc tiếp cận tuần tự các vấn đề trong quy hoạch và phát triển đô thị lẫn nông thôn quốc gia.
Từ đó, người đọc thấy được, quy hoạch đô thị đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hình sự phát triển về các khía cạnh vật thể, kinh tế và xã hội của các thành phố. Công tác quy hoạch, nếu được thực hiện bài bản, hài hòa các khía cạnh nói trên sẽ giúp kiến tạo ra các thành phố, khu dân cư có chất lượng sống cao, góp phần vào sự phát triển thịnh vượng của một vùng lãnh thổ, một quốc gia.
Cùng với đó, cuốn sách là tâm huyết biên soạn của nhóm tác giả để tưởng nhớ đến những công lao đóng góp của Cố PGS-TS. Lưu Đức Cường cho công tác đô thị và quy hoạch đô thị.
Đoan Túc - Ảnh: BTC