Sáng 17/6, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM (HIDS) và Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học “Tầm nhìn quy hoạch và các động lực phát triển kinh tế của TP.HCM mới”. Theo các ý kiến tại hội thảo, quy hoạch và động lực phát triển của TP.HCM mới với cách tiếp cận đặt con người và môi trường sống vào vị trí trung tâm, không đơn thuần là ghép quy hoạch của 3 địa phương lại với nhau. Hội thảo diễn ra trong bối cảnh hợp nhất TP.HCM, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thành 1 đơn vị hành chính TP.HCM mới.
Toàn cảnh Hội thảo
Phát biểu tại hội thảo, GS.TS. Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế TP.HCM nhấn mạnh đến việc để hiện thực hóa các động lực tăng trưởng thì cần có một quy hoạch với tư duy mới trên nền tảng đồng sáng tạo giữa Nhà nước- Trường đại học/ Viện nghiên cứu- Doanh nghiệp- Cộng đồng gắn với môi trường tự nhiên.
GS.TS. Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH)
TP.HCM mới không chỉ là sự mở rộng về địa giới hành chính, mà còn được kỳ vọng trở thành siêu đô thị thông minh, hiện đại, với không gian đa trung tâm, hạ tầng tích hợp, logistics thông minh, kinh tế số và kinh tế xanh là những trụ cột phát triển then chốt.
Với TP.HCM mới, mở rộng địa giới hành chính là chưa đủ, điều quan trọng là cần tái cấu trúc không gian đô thị theo hướng đa trung tâm, tạo ra các cực tăng trưởng mới, đồng thời thúc đẩy sự kết nối chặt chẽ với các vùng lân cận. Cách tiếp cận này vượt qua tư duy quy hoạch truyền thống vốn bị giới hạn bởi ranh giới hành chính, thay vào đó là xây dựng mô hình quản trị vùng linh hoạt, đa tầng và thích ứng với bối cảnh phát triển hiện đại.
Dữ liệu KT-XH của TP.HCM mới (nguồn: Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM- HIDS)
Quy hoạch TP.HCM mới cần được xây dựng trên cơ sở dữ liệu thực tiễn, với cái nhìn tổng thể về kinh tế, xã hội, hạ tầng và kết nối vùng từ ba địa phương gồm TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa- Vũng Tàu, từ đó xác định chính xác vai trò, chức năng của từng tiểu vùng để xây dựng quy hoạch khả thi và phù hợp với động lực phát triển.
Đặc biệt, một thể chế quản trị mới với cơ chế thí điểm, linh hoạt và đồng thuận là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa mô hình quy hoạch này. Chỉ khi quy hoạch gắn với đổi mới thể chế, TP.HCM mới có thể phát huy hết tiềm năng, tạo lập một không gian đô thị thông minh, hiện đại và phát triển bền vững.
TS.KTS. Lê Quốc Hùng nêu thách thức trong quy hoạch TP.HCM mới
TS.KTS. Lê Quốc Hùng, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia (Bộ Xây dựng) cho rằng, để phát triển bền vững và cạnh tranh quốc tế, TP.HCM phải làm tốt công tác quy hoạch tổng thể chứ không đơn thuần là ghép lại 3 quy hoạch đã có với nhau, từ đó mới có sự bố trí nguồn lực hiệu quả, xác định tốt các động lực tăng trưởng.
"Khi các địa phương thực hiện 3 quy định riêng lẻ, 3 địa phương có 3 tầm nhìn, 3 ước vọng, 3 đặc thù, 3 định hướng khác nhau, bây giờ trở thành 1 nghĩa là một tầm nhìn. Việc khó nhất là làm sao xây dựng tầm nhìn chung cho 1 siêu đô thị trong tương lai, nhưng không được bỏ rơi 1 trong 3 địa phương này, tầm nhìn chung nhưng phải hợp nhất được", TS.Hùng cho biết.
Các chuyên gia, nhà khoa học đề xuất, TP.HCM mới cần những động lực tăng trưởng mang tính đột phá, trong đó nổi bật là phát triển cụm ngành điện gió, xây dựng hệ sinh thái logistics hiện đại và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Các động lực này phải được hỗ trợ đồng bộ từ hạ tầng vật lý đến hạ tầng số, tạo nền tảng cho tăng trưởng xanh và kinh tế số. Đặc biệt, TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa- Vũng Tàu hiện là khu vực tập trung gần 50% doanh nghiệp tư nhân của cả nước, do đó việc tháo gỡ rào cản về thể chế, đất đai và vốn cho khu vực kinh tế tư nhân là điều kiện tiên quyết để khơi thông nguồn lực.
Việc mở rộng ra biển, đặc biệt là khai thác tiềm năng khu vực Cái Mép - Thị Vải, sẽ tạo điều kiện để TP.HCM mới trở thành trung tâm logistics biển, trung tâm năng lượng, cảng công nghiệp và điểm đến du lịch đường sông quan trọng. Đồng thời, TP.HCM cần hướng đến xây dựng Khu trung tâm thương mại tài chính (CBD) gắn với mô hình Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC)…
Kết quả của hội thảo này được Đại học Kinh tế TP.HCM tổng hợp thành kỷ yếu khoa học, làm tài liệu tham khảo quan trọng cho công tác nghiên cứu, giảng dạy; đồng thời, các đề xuất, khuyến nghị sẽ được gửi đến UBND TP.HCM nhằm đóng góp thiết thực cho tiến trình hoạch định chính sách và quy hoạch TP.HCM mới.
Minh Hạnh - CTV Hữu Phước- VOV/TP.HCM