Quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để khai thác quỹ đất theo mô hình TOD

37 phút trướcBài gốc

Kết nối giữa hệ thống đường sắt, giao thông công cộng và hạ tầng kỹ thuật đô thị

Ngày 11/6, Chính phủ ban hành Nghị định số 123/2025/NĐ-CP, quy định chi tiết về thiết kế kỹ thuật tổng thể và cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt. Chương V, Nghị định số 123/2025/NĐ-CP quy định 3 điều (50, 51, 52) liên quan quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt.

Nghị định số 123/2025/NĐ-CP quy định 3 điều liên quan quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt. Ảnh: Minh họa.

Trong đó, Điều 50 quy định: Căn cứ vị trí, quy mô ga đường sắt trên địa bàn, UBND cấp tỉnh xác định phạm vi, ranh giới, tính chất vùng phụ cận ga đường sắt làm cơ sở tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để triển khai dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD (phát triển đô thị lấy vận tải hành khách công cộng làm hạt nhân trung tâm -PV), quản lý các dự án đầu tư xây dựng trong khu vực.

Quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt phải đảm bảo các nguyên tắc: Bảo đảm tính đồng bộ và kết nối giữa hệ thống đường sắt, giao thông công cộng và hạ tầng kỹ thuật đô thị; tối ưu hóa sử dụng đất nhằm khai thác hiệu quả không gian đô thị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; đảm bảo khả năng đáp ứng và đồng bộ với hệ thống hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật ngoài ranh giới vùng phụ cận ga đường sắt.

Điều 51, quy định lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt. Theo đó, UBND cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ, đồ án quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt...

UBND cấp tỉnh quyết định các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật, chỉ tiêu dân số, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch về mật độ xây dựng, tầng cao, hệ số sử dụng đất, yêu cầu về không gian khác với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia nhưng phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội...

Điều 52, quy định điều chỉnh, cập nhật quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt...

"Quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt" là quy hoạch phân khu khu chức năng

Trước đó, trong tờ trình Chính phủ số 35/TTr-BXD, ngày 8/5/2025, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng nêu rõ, nghị định nhằm quy định chi tiết và biện pháp thi hành các nghị quyết của Quốc hội về thiết kế kỹ thuật tổng thể và một số cơ chế đặc thù, đặc biệt thực hiện dự án đường sắt.

Nghị định số 123/2025/NĐ-CP hướng dẫn thi hành về nội dung, trình tự, thủ tục, thẩm quyền để triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt tại các Nghị quyết Quốc hội về dự án đường sắt.

Nghị quyết số 172/2024/QH15 về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và Nghị quyết số 187/2025/QH15 về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã xác định về "Vùng phụ cận ga đường sắt" là khu vực được quy hoạch để phát triển, khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất.

UBND cấp tỉnh được quyết định các chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, các yêu cầu về không gian và sử dụng đất khác với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, điều chỉnh chức năng sử dụng đất khác với các quy hoạch đã được phê duyệt trước đó.

Xét trên các yêu cầu mang tính chuyên biệt cho khu vực này, để đảm bảo việc triển khai lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch làm cơ sở thu hồi đất, đấu giá, đấu thầu và triển khai các dự án trong vùng phụ cận ga đường sắt, cần thiết phải bổ sung tại nghị định các quy định cụ thể: Xác định loại, cấp độ lập quy hoạch, nguyên tắc, quy định về lập, điều chỉnh, cập nhật quy hoạch.

Căn cứ Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn năm 2024, Nghị quyết 172/2024/QH15, 187/2025/QH15, Nghị định quy định "Quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt" là quy hoạch phân khu khu chức năng để dẫn chiếu thực hiện các quy định về trình tự, thủ tục, nội dung lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch phân khu theo pháp luật quy hoạch đô thị và nông thôn làm cơ sở cho việc tổ chức thực hiện.

Liên quan vấn đề này, ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, Nghị định số 123/2025/NĐ-CP nhằm thực hiện được các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt của các dự án đường sắt; phát huy tối đa các nguồn lực, thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực vận tải đường sắt.

Với quy định UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để triển khai dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD, Chính phủ đã trao quyền chủ động cho địa phương trong quy hoạch và phát triển mô hình TOD.

Đây là mô hình giúp tăng mật độ sử dụng đất hiệu quả quanh nhà ga, tăng giá trị đất đai, giảm việc mở rộng đô thị tràn lan; khuyến khích người dân dùng giao thông công cộng, giảm ùn tắc, ô nhiễm.

Các địa phương có thể huy động nguồn lực từ giá trị tăng thêm của đất đai quanh trục giao thông nên giảm giảm gánh nặng đầu tư công trong phát triển hạ tầng và phát triển đô thị vùng phụ cận…

Đồng quan điểm, các chuyên gia cho rằng, quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt là việc cần làm trước tiên trên lộ trình hiện thực hóa mục tiêu phát triển đô thị theo định hướng TOD. Quy hoạch vừa là kịch bản, tiền đề cho công tác phân loại, chuẩn bị đầu tư, tích tụ đất, vừa là cơ sở để tuyên truyền vận động, tranh thủ sự ủng hộ của người dân...

Quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để triển khai dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD.

Nghị định số 123/2025/NĐ-CP nhanh chóng được thực thi trong thực tiễn

Nghị định số 123/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày được ban hành (11/6/2025) và đã sớm được thực thi trong thực tiễn.

Đơn cử, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đoạn tuyến qua Hà Tĩnh được bố trí 3 nhà ga (2 nhà ga khách, 1 ga hàng hóa).

Ngày 22/8, tại Văn bản số 4331/SXD-QHKT, Sở Xây dựng Hà Tĩnh đã tham mưu cho UBND tỉnh về việc lập quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt thuộc Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; phương án triển khai dự án Trung tâm hành chính tập trung tỉnh. Ngày 5/9, tại cuộc họp với lãnh đạo UBND tỉnh, Sở Xây dựng tiếp tục đề xuất nội dung này.

Tại Công văn số 6839 ngày 11/9, UBND tỉnh Hà Tĩnh đồng ý chủ trương lập Quy hoạch phân khu vùng phụ cận ga đường sắt tại phường Hà Huy Tập và phường Thành Sen như đề xuất Sở Xây dựng.

Ông Nguyễn Quốc Hà, Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Tĩnh cho biết, căn cứ pháp lý để Sở đề xuất lập quy hoạch phân khu vùng phụ cận ga đường sắt là Luật Đường sắt; Nghị định số 123/2025/NĐ-CP; Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết số 106/NQ-CP của Chính phủ về kế hoạch triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15.

Ông Hà nhấn mạnh, việc lập quy hoạch phân khu vùng phụ cận ga đường sắt tại phường Hà Huy Tập và phường Thành Sen nhằm xây dựng một khu vực đô thị thông minh, gắn liền với hệ thống đường sắt, tạo sự kết nối hài hòa giữa nhà ga, giao thông công cộng, hạ tầng kỹ thuật và xã hội. Đồng thời, nhằm khai thác hiệu quả không gian đô thị xung quanh nhà ga, tăng cường các hoạt động kinh tế, dịch vụ, thương mại, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Bên cạnh đó, hệ thống giao thông công cộng kết hợp với đường sắt sẽ giúp giảm bớt áp lực giao thông và ô nhiễm môi trường.

Việc lập quy hoạch phân khu cũng sẽ cụ thể hóa định hướng phát triển đô thị theo Quy hoạch chung thành phố Hà Tĩnh (trước đây) và vùng phụ cận giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được phê duyệt. Trong đó, địa bàn phường Hà Huy Tập được định hướng phát triển đô thị trọng tâm.

"Đây là khu vực chuyển tiếp giữa đô thị hiện hữu và các vùng ven đô đang trong quá trình đô thị hóa với quỹ đất chủ yếu là đất nông nghiệp và đất chưa sử dụng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc hình thành các khu dân cư, công trình công cộng và khu chức năng đô thị theo hướng hiện đại, đồng bộ", ông Hà chia sẻ.

Hiện nay, Sở Xây dựng phối hợp UBND phường Hà Huy Tập và các cơ quan có liên quan để triển khai lập Nhiệm vụ quy hoạch theo chủ trương của UBND tỉnh.

"Sở Xây dựng sẽ tăng cường đôn đốc, hướng dẫn UBND phường Hà Huy Tập (cơ quan được giao tổ chức lập quy hoạch) đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch phân khu vùng phụ cận ga đường sắt tại phường Hà Huy Tập và phường Thành Sen, đảm bảo tiến độ theo yêu cầu", ông Nguyễn Quốc Hà nói.

Tương tự, nhiều địa phương khác như Ninh Bình, Gia Lai... cũng đã thống nhất chủ trương triển khai lập quy hoạch phân khu vùng đô thị gắn với phát triển các điểm trung chuyển giao thông (TOD) tại các ga đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam trên địa bàn.

Đây được xem là bước đi chiến lược, nhằm tận dụng tối đa lợi thế hạ tầng, thúc đẩy liên kết vùng và hình thành các cực tăng trưởng mới sau sáp nhập địa giới hành chính của các địa phương...

Tâm Vũ

Thủy Linh

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/quy-hoach-vung-phu-can-ga-duong-sat-de-khai-thac-quy-dat-theo-mo-hinh-tod-192251126155447617.htm