Quyền chủ động là điều kiện để doanh nghiệp nhà nước phát triển thực chất

một ngày trướcBài gốc

Tại phiên thảo luận Quốc hội về dự thảo Luật này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã nhấn mạnh, điểm thay đổi căn bản là Nhà nước sẽ thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm tương ứng với tỷ lệ vốn góp, bình đẳng như các nhà đầu tư khác, không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Khác với Luật 69 - quản lý cả doanh nghiệp có vốn nhà nước, lần này Luật sửa đổi chỉ quản lý phần vốn nhà nước góp vào doanh nghiệp. Đây là nguyên tắc quan trọng, làm rõ rằng Nhà nước chỉ thực hiện quyền cổ đông, phần vốn góp sau khi đầu tư sẽ trở thành tài sản của doanh nghiệp, tôn trọng tính độc lập trong quản trị.

Một trong những đề xuất tiêu biểu dự thảo Luật là phân cấp triệt để, mở rộng phạm vi sử dụng Quỹ đầu tư phát triển để tạo động lực cho doanh nghiệp. Đại biểu Trần Anh Tuấn (TP HCM) đánh giá cao về khoản 1 Điều 25 của dự thảo Luật, cho phép trích tối đa 50% Quỹ đầu tư phát triển để đầu tư, bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp. Ông nhận định đây là một điểm mới, bước tiến lớn so với quy định trước đây của Luật số 69 khi yêu cầu doanh nghiệp phải xây dựng phương án trình lên Thủ tướng hoặc Quốc hội để được phê duyệt bổ sung vốn điều lệ, phức tạp và thiếu tính kịp thời.

Tuy nhiên, dự thảo Luật quy định quyền sử dụng nguồn vốn lại bị giới hạn trong 5 lĩnh vực, bao gồm: công ích thiết yếu; an ninh, quốc phòng; chuyển đổi số, công nghệ số; đầu tư hạ tầng quy mô lớn và những lĩnh vực then chốt. Mặc dù đây là các lĩnh vực cần ưu tiên, nhưng vị đại biểu này cho rằng, phạm vi quá hẹp này vô hình trung hạn chế hiệu quả chính sách. Nhiều doanh nghiệp trong các ngành như du lịch, thương mại, dịch vụ, khu công nghiệp có nhu cầu đầu tư cấp thiết sẽ không được tiếp cận nguồn vốn để tăng vốn điều lệ hay triển khai dự án mới. Vì vậy, đại biểu đề xuất mở rộng phạm vi sử dụng Quỹ đầu tư phát triển ra ngoài 5 lĩnh vực nêu trên.

Liên quan đến cơ chế phân cấp trong quản lý vốn nhà nước, đại biểu Trần Anh Tuấn cho rằng, quy định hiện hành (theo Luật 69 và các nghị định hướng dẫn như Nghị định 91, 32, 140) quá rườm rà, cứng nhắc. Việc xin chủ trương điều chỉnh ngành nghề kinh doanh chính hay tăng vốn điều lệ đều phải trình lên Thủ tướng, gây khó khăn và kéo dài thời gian ra quyết định, ảnh hưởng đến cơ hội đầu tư.

“Cần phân cấp triệt để cho cơ quan đại diện chủ sở hữu, gắn với trách nhiệm giải trình. Nguồn ngân sách nhà nước hay tài sản công thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công và Luật Tài sản công, còn nguồn từ Quỹ đầu tư phát triển nên phân cấp cho cơ quan đại diện chủ sở hữu và Hội đồng thành viên để quyết định sử dụng những nguồn này. Như vậy, Luật khi ban hành sẽ được thực thi và triển khai đạt hiệu quả, hiệu lực cao hơn”, đại biểu Trần Anh Tuấn đề xuất.

Trao đổi với PetroTimes, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, Thành viên Văn phòng luật sư NHQuang và Cộng sự, Trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam cho hay, việc cho phép trích tối đa 50% Quỹ đầu tư phát triển để đầu tư, bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp việc không chỉ là thay đổi kỹ thuật, mà là sự điều chỉnh có tính chất chiến lược nhằm giải phóng nguồn lực tài chính trong DNNN, góp phần đổi mới tư duy quản trị và thúc đẩy động lực tăng trưởng. Quy định cũ khiến doanh nghiệp gặp nghịch lý có lãi, tích lũy được nhiều vốn, nhưng không được dùng số vốn đó để mở rộng sản xuất kinh doanh mà phải chờ phê duyệt tăng vốn điều lệ, thậm chí phải nộp chênh lệch về ngân sách. Điều đó tạo ra một dạng “tắc nghẽn” tài chính nội tại, vô hình trung làm triệt tiêu động lực tích lũy và đầu tư dài hạn.

Hơn thế nữa, Luật sư Lập cho rằng quy định tại “Khoản 1 Điều 27: Trường hợp doanh nghiệp không có nhu cầu sử dụng Quỹ Đầu tư phát triển để bổ sung vốn điều lệ, Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty rà soát, báo cáo cơ quan chủ sở hữu về việc nộp phần chênh lệch giữa nguồn vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính gần nhất và mức vốn điều lệ đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt vào ngân sách nhà nước” là không nên.

Bởi, quy định này không phù hợp và gây nhiều khó khăn, ảnh hưởng trọng yếu đến toàn diện hoạt động, phát triển, tăng trưởng doanh nghiệp. Quy định này sẽ cản trở việc tăng trưởng quy mô doanh nghiệp, tận dụng cơ hội kinh doanh, khả năng thực hiện các kế hoạch, nhiệm vụ nhà nước giao. Nguồn vốn Quỹ đầu tư phát triển rất quan trọng với doanh nghiệp thuộc nguồn vốn chủ sở hữu để có thể đối ứng đi vay vốn tại ngân hàng, ứng phó với các rủi ro, khủng hoảng.

Quy định bỏ nộp chênh lệch là một phần trong nỗ lực đồng bộ hóa pháp luật, bảo đảm thống nhất với Luật Doanh nghiệp quy định vốn chủ sở hữu là tài sản của doanh nghiệp và việc sử dụng phụ thuộc vào chiến lược phát triển.

“Việc bỏ yêu cầu nộp phần chênh lệch vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ về ngân sách không chỉ mang lại sự linh hoạt tài chính cho doanh nghiệp, mà còn góp phần tạo môi trường khuyến khích tích lũy, đầu tư, đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả, cần đi kèm với các cơ chế giám sát hiệu quả, minh bạch, một hệ thống luật pháp đồng bộ, hướng tới trao quyền và quy định trách nhiệm một cách rõ ràng”, Luật sư Nguyễn Tiến Lập nhận định.

Phương Thảo

Nguồn PetroTimes : https://petrovietnam.petrotimes.vn/quyen-chu-dong-la-dieu-kien-de-doanh-nghiep-nha-nuoc-phat-trien-thuc-chat-728198.html