Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án là 203.231 tỷ đồng
Theo đó, Quốc hội quyết định xây dựng tuyến đường sắt mới điểm đầu tại vị trí nối ray qua biên giới (tỉnh Lào Cai), điểm cuối tại ga Lạch Huyện (thành phố Hải Phòng); chiều dài tuyến chính khoảng 390,9km; chiều dài các tuyến nhánh khoảng 27,9km; đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thủ đô Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.
Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp.
Quy mô: Đầu tư mới toàn tuyến đường đơn, khổ 1.435mm; vận chuyển chung hành khách, hàng hóa; tốc độ thiết kế 160km/giờ đối với tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng, tốc độ thiết kế 120km/giờ đối với đoạn qua khu vực đầu mối TP Hà Nội, tốc độ thiết kế 80km/giờ đối với các đoạn tuyến còn lại.
Hình thức đầu tư là đầu tư công. Công nghệ: Áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa; bảo đảm hiện đại, đồng bộ, an toàn và hiệu quả.
Dự án thực hiện thu hồi đất theo quy mô quy hoạch (đường đôi đối với tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng và đường đơn đối với các đoạn tuyến còn lại).
Sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632ha, gồm: Đất trồng lúa khoảng 716ha (trong đó đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên khoảng 709ha), đất lâm nghiệp khoảng 878ha, các loại đất khác theo quy định của pháp luật về đất đai khoảng 1.038ha. Sơ bộ số dân tái định cư khoảng 19.136 người.
Quốc hội quyết định sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án là 203.231 tỷ đồng, nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn và nguồn vốn hợp pháp khác.
Tiến độ thực hiện: Lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành dự án chậm nhất vào năm 2030.
Phát hành trái phiếu Chính phủ cho Dự án
Báo cáo trước khi Quốc hội bấm nút, về sự cần thiết đầu tư dự án, nhiều ý kiến nhất trí với sự cần thiết đầu tư dự án với những lý do đã nêu tại tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cần tính toán kỹ lưỡng việc đầu tư dự án, khi hành lang kinh tế này đã được đầu tư tuyến đường bộ cao tốc và sân bay, đường sắt hiện hữu.
Quang cảnh phiên họp ngày 19-2 của Quốc hội.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với nhiều ý kiến về sự cần thiết đầu tư dự án. Bộ Chính trị đã thảo luận rất kỹ lưỡng về chủ trương đầu tư, các yếu tố, điều kiện để triển khai dự án. Đồng thời, trong quá trình lập quy hoạch và dự báo nhu cầu vận tải của dự án đã xem xét đầy đủ các phương thức vận tải trên hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Mỗi phương thức sẽ có vai trò, lợi thế khác nhau, trong đó vận tải hàng hóa do đường bộ đảm nhận ở cự ly ngắn, đường sắt ở cự ly trung bình và dài đối với một số hàng hóa; đường thủy nội địa đảm nhận một phần trên đoạn Phú Thọ - Hải Phòng chủ yếu với các mặt hàng than, đá, cát và một phần hàng container; vận tải hành khách do đường bộ đảm nhận chủ yếu, đường sắt đảm nhận một phần nhỏ.
Vì vậy, việc đầu tư tuyến đường sắt mới bảo đảm đáp ứng nhu cầu vận tải, tái cơ cấu thị phần vận tải, giảm chi phí logistics, bảo đảm phát triển bền vững. Tuy nhiên, các tính toán tại bước nghiên cứu tiền khả thi mới chỉ mang tính sơ bộ, do đó đề nghị trong bước nghiên cứu khả thi dự án, Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên tiếp tục tính toán cụ thể, đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố, rủi ro để có giải pháp phù hợp nhằm bảo đảm tính khả thi và hiệu quả của dự án.
Về sơ bộ tổng mức đầu tư và nguồn vốn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phản ánh, có ý kiến đề nghị làm rõ suất đầu tư dự án và so sánh với tuyến đường sắt Vientiane - Boten.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, theo báo cáo Chính phủ, sơ bộ tổng mức đầu tư được tính toán theo quy định của pháp luật về xây dựng. Suất đầu tư công bố hiện nay của các nước được tính cho phần xây dựng và thiết bị, không tính chi phí thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các chi phí có tính chất đặc thù khác (chi phí cầu Tân Vũ - Lạch Huyện, chi phí cải tạo khổ 1.000mm khu vực ga Lào cai, chi phí đường 1.000mm đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội).
So sánh với suất đầu tư tuyến đường sắt Vientiane - Boten dài 418km có chi phí đầu tư 5,96 tỷ USD, suất đầu tư quy đổi 16,77 triệu USD/km. Theo đó, tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng với suất đầu tư khoảng 15,96 triệu USD/km, tương đồng với suất đầu tư một số dự án tham khảo trong khu vực. Bên cạnh đó, việc so sánh suất đầu tư giữa các dự án chỉ mang tính tham khảo do phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời điểm triển khai, công nghệ, điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ áp dụng, khả năng nội địa hóa.
Các đại biểu bấm nút thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Về các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt triển khai đầu tư dự án, có ý kiến cho rằng, tại điểm a khoản 1 Điều 3 dự thảo Nghị quyết quy định cho phép Thủ tướng Chính phủ quyết định phát hành trái phiếu để bổ sung dự toán ngân sách nếu không đáp ứng tiến độ là chưa phù hợp, vì theo Hiến pháp và các luật liên quan, Quốc hội có thẩm quyền quyết định dự toán ngân sách.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc phát hành trái phiếu Chính phủ để thực hiện dự án không vượt quá dự toán và kế hoạch đầu tư công hằng năm đã được Quốc hội phê duyệt theo quy định của hiến pháp. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, xin điều chỉnh điểm a khoản 1 Điều 3 dự thảo Nghị quyết theo hướng: “Phát hành trái phiếu Chính phủ cho dự án để bổ sung cho phần thiếu hụt so với dự toán và kế hoạch đầu tư công hằng năm đã được Quốc hội phê duyệt mà không làm tăng bội chi ngân sách nhà nước”.
VŨ DUNG-TRỌNG HẢI