Chủ trương “xóa nhà tạm ven kênh, rạch” đã được thành phố xây dựng kế hoạch thực hiện từ nhiều năm nay, nhưng kết quả đạt được chưa như mong đợi.
Chủ trương xóa nhà tạm ven kênh, rạch sẽ làm thay đổi diện mạo đô thị tại TP Hồ Chí Minh.
Với tinh thần quyết tâm hiện thực hóa nghị quyết, ngay sau Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ I, nhiệm vụ “xóa nhà tạm ven kênh, rạch” tiếp tục được triển khai mạnh mẽ. Nhiều dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị được đẩy nhanh tiến độ, tăng tốc giải phóng mặt bằng và bố trí tái định cư cho người dân. Chỉ tính tại dự án nạo vét, cải tạo bờ Bắc kênh Đôi (thuộc phường Chánh Hưng và phường Phú Định), đến nay, đã có khoảng 1.000 trường hợp bàn giao mặt bằng để thi công; 731/804 hộ dân phường Phú Định đã nhận tiền bồi thường; thu hồi mặt bằng 587/804 hộ. Trong khi đó, trên địa bàn phường Chánh Hưng đã thu hồi mặt bằng của 719/799 trường hợp; chi trả bồi thường 771 trường hợp. Dự kiến, đến quý I-2026 sẽ hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn 2 phường.
Theo thống kê, TP Hồ Chí Minh hiện còn khoảng 39.600 căn nhà lụp xụp ven kênh, rạch, tập trung tại các lưu vực có áp lực thoát nước lớn. Các khu nhà ở lụp xụp trên và ven sông, kênh, rạch thường được xây dựng tự phát, không theo quy hoạch, thiếu thiết kế kiến trúc và sử dụng vật liệu kém chất lượng, tạo nên sự lộn xộn, không đồng bộ với cảnh quan xung quanh và phá vỡ sự hài hòa của kiến trúc đô thị. Trong bối cảnh thiên tai phức tạp và chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, những khu nhà này càng tăng nguy cơ làm thu hẹp dòng chảy tuyến sông, kênh, rạch; tình trạng ngập úng, ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước từ nước thải sinh hoạt, rác thải xả thẳng ra sông tạo nên một bức tranh nhếch nhác, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân, làm mất vẻ đẹp tự nhiên của dòng sông, kênh, rạch, ảnh hưởng đến hình ảnh thành phố.
Theo ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh: Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2025-2030 xác định, đến cuối năm 2030, thành phố phải hoàn thành di dời 20.000 căn, tương ứng 50% số nhà ven kênh, rạch toàn thành phố. Để thực hiện mục tiêu này, thành phố đã đề xuất hỗ trợ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Trung ương về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường cho đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà trên và ven sông, kênh, rạch giai đoạn 2025-2030. Bên cạnh đó, thành phố đẩy mạnh thực hiện các đề án chỉnh trang đô thị, xóa nhà tạm trên và ven kênh, sông, giúp bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân; đồng thời cải thiện chất lượng nước và bảo vệ môi trường sinh thái của các hệ thống sông, kênh, rạch trên địa bàn thành phố.