Quyết liệt xử lý tài sản công, không để lãng phí nguồn lực quốc gia

30 phút trướcBài gốc

Hoàn tất ngay nhiệm vụ quy hoạch và phân cấp

Việc sắp xếp đơn vị hành chính trên cả nước đã phát sinh lượng lớn trụ sở, cơ sở nhà đất không còn nhu cầu sử dụng. Thay vì trở thành nguồn lực phát triển, nhiều tài sản công lại bị bỏ hoang, xuống cấp, gây lãng phí nghiêm trọng. Trước thực trạng này, Bộ Tài chính liên tục đôn đốc, nhưng tiến độ tại nhiều địa phương vẫn chậm, thậm chí “dậm chân tại chỗ”.

Công văn số 18430/BTC-QLCS về đẩy mạnh triển khai thực hiện sắp xếp, bố trí, xử lý các cơ sở nhà, đất sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ vừa được Bộ Tài chính ban hành với tinh thần rất quyết liệt, yêu cầu các tỉnh, thành phố hoàn thiện quy hoạch và phân cấp thẩm quyền - hai điểm mấu chốt đang gây ách tắc lớn nhất trong xử lý tài sản công dôi dư hiện nay.

Sử dụng hiệu quả tài sản công, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Ảnh tư liệu

Cụ thể, Bộ Tài chính yêu cầu các địa phương phải cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị - nông thôn và các quy hoạch chuyên ngành liên quan sau khi điều chuyển hoặc chuyển đổi công năng. Đây chính là điều kiện tiên quyết để xác định công năng tương lai của từng tài sản, làm cơ sở cho việc chuyển đổi, bàn giao hoặc khai thác.

Đáng chú ý, việc đưa ra thời hạn phải hoàn thành trước ngày 31/12/2025 đã tạo ra áp lực mạnh, buộc các địa phương không thể trì hoãn thêm. Đặc biệt, Bộ Tài chính yêu cầu các tỉnh, thành phố ban hành ngay quy định phân cấp thẩm quyền quyết định xử lý tài sản công theo Nghị định số 186/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Nghị định số 286/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công. Theo Bộ Tài chính, đây chính là yếu tốt then chốt, bởi nếu thẩm quyền không rõ ràng, mọi phương án xử lý đều bị ách tắc, từ đó tài sản công tiếp tục tình trạng "để đó", gây lãng phí lớn cho nền kinh tế.

Công văn số 18430/BTC-QLCS cho thấy, Bộ Tài chính đã chuyển từ "nhắc nhở" sang "mệnh lệnh", buộc các địa phương phải làm đến nơi, đến chốn. Xử lý nhà đất công dôi dư không chỉ là bài toán quản lý tài chính công, mà còn là thước đo năng lực điều hành, tinh thần trách nhiệm và kỷ luật của chính quyền mỗi tỉnh, thành phố.

Thực tế cho thấy, nhiều địa phương làm tốt như Cao Bằng, Quảng Ninh, TP. Huế, Phú Thọ, Hưng Yên… đã thực hiện rà soát toàn bộ tài sản công, phân loại theo nhu cầu sử dụng, cập nhật quy hoạch và lập phương án xử lý rõ ràng. Nhờ vậy, trụ sở cũ nhanh chóng được cải tạo làm cơ sở giáo dục, y tế, trung tâm văn hóa hoặc chuyển giao cho các đơn vị có nhu cầu thực tế.

Ngược lại, tại một số địa phương ở Tây Nguyên và miền núi phía Bắc, việc xử lý vẫn còn chậm, vì thế còn tồn tại trụ sở xã cũ, điểm trường bỏ hoang; chưa ban hành phân cấp thẩm quyền. Điều này dẫn đến việc xử lý tài sản bị đình trệ kéo dài.

Yêu cầu rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm và công khai thường xuyên tiến độ

Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) cho biết, hiện khung pháp lý đã tương đối đầy đủ và Bộ Tài chính đã có nhiều văn bản hướng dẫn cụ thể về việc rà soát, sắp xếp, xử lý nhà, đất dôi dư, nên bước đầu đã đạt một số kết quả nhất định.

Theo số liệu cập nhật mới nhất, tính đến thời điểm này, đã có 18.589 cơ sở nhà, đất thuộc diện sắp xếp được xử lý theo đúng quy định. Tuy nhiên, vẫn còn một số tỉnh, thành phố tồn tại từ hàng chục đến hàng trăm tài sản công dôi dư, nhưng phương án xử lý lại không rõ ràng, hồ sơ thiếu, thậm chí không xác định được đơn vị chịu trách nhiệm quản lý. Vì thế, cả nước vẫn còn 9.914 cơ sở nhà, đất dôi dư cần tiếp tục rà soát, xử lý.

Nguyên nhân chính được chỉ ra là việc quy hoạch tại một số địa phương còn chậm được điều chỉnh, công tác rà soát thiếu quyết liệt, cùng với đó là sự lúng túng khi áp dụng các quy định vào thực tế triển khai.

Để tạo áp lực thúc đẩy tiến độ hơn nữa, Bộ Tài chính đã đưa ra biện pháp mạnh: yêu cầu các địa phương báo cáo tiến độ hằng tuần trước 9 giờ sáng thứ Hai, tổng hợp và công khai trên Cổng thông tin điện tử. Việc công khai này được nhiều chuyên giá đánh giá là cần thiết, vì giúp nhận diện ngay những địa phương trì trệ, đồng thời khuyến khích những địa phương làm tốt tiếp tục phát huy.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng yêu cầu các địa phương đưa ra hình thức xử lý tài sản phải đúng quy định, đó là: thu hồi, điều chuyển, chuyển giao cho địa phương, thanh lý hoặc xử lý khi bị hủy hoại. Trong đó, ưu tiên hàng đầu cho mục đích công (y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao, trụ sở công an xã và các thiết chế cộng đồng).

Đối với các tài sản thu hồi, chuyển giao là các điểm trường, cơ sở nhà, đất ở vùng sâu, vùng xa, miền núi không còn phù hợp để sử dụng làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở y tế, văn hóa, thể thao, các mục đích công cộng khác và không có tổ chức, cá nhân có nhu cầu nhận quản lý, Bộ Tài chính yêu cầu phải phá dỡ, hủy bỏ tài sản gắn liền với đất và giao UBND cấp xã hoặc tổ chức phát triển quỹ đất quản lý đất theo quy định của pháp luật về đất đai, tránh nguy cơ mất an toàn và lấn chiếm.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng yêu cầu rà soát toàn bộ xe ô tô, máy móc, thiết bị, điều chuyển ngay tài sản còn giá trị sử dụng và thanh lý tài sản hỏng. Việc mua sắm mới phải tuân thủ dự toán ngân sách và quy định về đấu thầu.

Một điểm đáng chú ý là Bộ Tài chính yêu cầu các địa phương phải xây dựng kế hoạch xử lý từng cơ sở cụ thể, nêu rõ thời gian, cơ quan chịu trách nhiệm, phương án thực hiện nhằm tránh tình trạng lập danh sách chung chung, nhưng không triển khai thực tế.

Theo nhận định từ các chuyên gia kinh tế, khi rõ quy hoạch, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm và tiến độ được công khai thường xuyên, việc xử lý nhà đất công dôi dư sẽ không thể chậm trễ thêm nữa. Những địa phương làm tốt như Cao Bằng, Quảng Ninh, Phú Thọ, Hưng Yên… đã chứng minh: tài sản công có thể trở thành nguồn lực phát triển, không còn là gánh nặng. Ngược lại, các địa phương chậm trễ cần hành động ngay, không để hàng nghìn tài sản công - tài sản của nhà nước, của nhân dân - bị lãng phí thêm một ngày nào nữa.

Xử lý nhà, đất dôi dư gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

Theo các chuyên gia, tài sản công dôi dư là nguồn lực rất lớn. Nếu được xử lý đúng, ngân sách có thể thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng từ thanh lý, cho thuê, hoặc khai thác quỹ đất; đồng thời, nhiều công trình công cộng có thể được cải tạo thay vì xây mới, tiết kiệm chi tiêu đầu tư công.

Ngược lại, nếu không xử lý kịp thời, tài sản xuống cấp, thủ tục chồng chéo, tranh chấp phát sinh…, thì thiệt hại không chỉ là lãng phí ngân sách, mà còn ảnh hưởng tới chất lượng quy hoạch và phát triển đô thị.

Chính vì vậy, yêu cầu quyết liệt của Bộ Tài chính không chỉ mang tính hành chính, mà còn gắn trực tiếp với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.

Vân Hà

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/quyet-liet-xu-ly-tai-san-cong-khong-de-lang-phi-nguon-luc-quoc-gia-188015-188015.html