Quyết tâm chặn đứng làn sóng dịch bệnh đàn vật nuôi

một giờ trướcBài gốc

Ông Nguyễn Duy Biểu (xóm Tân 1, xã Khánh Thiện) thực hiện phun thuốc khử trùng tiêu độc khu vực chuồng trại sau khi đàn vịt bị nhiễm cúm A/H5N1.

Nỗi xót xa của người chăn nuôi

Những ngày cuối tháng 11/2025, không khí tại gia đình ông Nguyễn Duy Biểu (xóm Tân 1, xã Khánh Thiện) trầm lắng hơn hẳn mọi năm. Là hộ chăn nuôi có thâm niên hàng chục năm với hệ thống 3 lò ấp trứng quy mô, cung cấp ra thị trường khoảng 3 nghìn quả trứng vịt lộn mỗi ngày, ông Biểu chưa từng chứng kiến đợt dịch nào tàn khốc như năm nay.

Đàn vịt đẻ được ông chăm chút suốt 9 tháng ròng, mới bắt đầu cho trứng khoảng 2 tháng nay thì tai họa ập đến. Giữa tháng 11, vịt có dấu hiệu ốm chết, kết quả xét nghiệm dương tính với virus A/H5N1. Điều đáng nói, ông Biểu khẳng định đã tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin (tả, H5N1, hội chứng giảm đẻ) và rắc vôi bột, phun thuốc khử trùng định kỳ.

“Để gột một con vịt đẻ mất 6-7 tháng, chi phí khoảng 140-150 nghìn đồng/con. Chưa thu được bao nhiêu thì phải tiêu hủy cả đàn, tương đương mất trắng 250 triệu đồng”, ông Biểu chua xót chia sẻ. Không chỉ riêng ông, con trai ông là anh Nguyễn Duy Biền cũng phải tiêu hủy toàn bộ đàn vịt hơn 2 nghìn con do cúm A/H5N1.

Ngay khi xác nhận ổ dịch tại hộ ông Biểu và ông Biền, xã Khánh Thiện đã lập tức kích hoạt các biện pháp ứng phó khẩn cấp để bảo vệ tổng đàn gia cầm lên tới hơn 75.000 con của toàn xã.

Ông Phạm Văn Luân, cán bộ thú y xã Khánh Thiện cho biết, UBND xã đã ngay lập tức công bố dịch và thực hiện tiêu hủy toàn bộ số gia cầm mắc bệnh, nghi mắc bệnh để cắt đứt nguồn lây. Xã đã cấp ngay 2 tạ vôi bột và 25 lít hóa chất chuyên dụng để tiêu độc khử trùng chuồng trại và khu vực xung quanh ổ dịch.

Đối với khu vực đang có dịch (xóm Tân 1), xã yêu cầu chế độ vệ sinh nghiêm ngặt nhất: Phun tiêu độc khử trùng 1 lần/ngày liên tục trong 2 tuần đầu, sau đó duy trì 3 lần/tuần để tiêu diệt mầm bệnh tận gốc. Đồng thời, các hộ trong vùng dịch phải tiêm phòng khẩn cấp vắc xin cúm A/H5N1 cho đàn gia cầm khỏe mạnh.

Để ngăn chặn dịch lây lan qua nguồn nước, địa phương nghiêm cấm hành vi chăn thả vịt chạy đồng, không nuôi vịt trên kênh, rạch, sông ngòi nơi cung cấp nước sinh hoạt. Trưởng các xóm được giao trách nhiệm thông báo tình hình đến từng hộ và phải chịu trách nhiệm trước UBND xã nếu để dịch bùng phát mất kiểm soát. Các hộ chăn nuôi phải ký cam kết “4 không”: Không giấu dịch; không mua bán, vận chuyển gia cầm ốm; không giết mổ tiêu thụ và không vứt xác chết ra môi trường.

Phòng Văn hóa - Xã hội và các trạm y tế đã vào cuộc giám sát chặt chẽ tại cộng đồng nhằm phát hiện sớm các trường hợp nghi mắc bệnh viêm đường hô hấp có tiền sử tiếp xúc với gia cầm để cách ly kịp thời, ngăn ngừa nguy cơ virus lây sang người.

50 xã, phường có dịch chưa qua 21 ngày

Câu chuyện tại xã Khánh Thiện không phải là cá biệt. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh, tình hình dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm diễn biến hết sức phức tạp. Đặc biệt là giai đoạn sau khi sáp nhập tỉnh, Ninh Bình có tổng đàn vật nuôi rất lớn với 1,19 triệu con lợn, trên 27 triệu con gia cầm, 120 nghìn con trâu, bò và 45 nghìn con dê. Tuy nhiên, hai loại dịch bệnh nguy hiểm là cúm gia cầm (A/H5N1) và dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) đang hoành hành.

Lãnh đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y kiểm tra, nắm bắt tình hình dịch tả lợn châu Phi trên địa bàn xã Kim Sơn.

Cụ thể, tính đến ngày 24/11, dịch cúm gia cầm đã xảy ra tại 5 xã, buộc tiêu hủy hơn 12.000 con (chủ yếu là vịt). DTLCP đang diễn ra tại 50 xã, phường chưa qua 21 ngày. Lũy kế từ 1/7 đến nay đã tiêu hủy hơn 36.600 con lợn (chiếm hơn 3% tổng đàn), thiệt hại vô cùng lớn.

Nguyên nhân dịch bùng phát được xác định do điều kiện thời tiết bất lợi, mưa lũ thời gian gần đây làm giảm sức đề kháng của vật nuôi, tạo điều kiện các mầm bệnh phát tán diện rộng. Phương thức lây truyền bệnh DTLCP đa dạng, khó kiểm soát, vi rút biến đổi làm cho các vắc xin phòng bệnh DTLCP hiện nay bị giảm tác dụng.

Hoạt động chăn nuôi, buôn bán, vận chuyển, giết mổ động vật tăng mạnh để phục vụ nhu cầu trong dịp Tết Nguyên đán, trong khi đó giết mổ nhỏ lẻ còn chiếm tỷ lệ lớn. Công tác xử lý ổ dịch, nhất là việc giám sát, phát hiện dịch, tiêu độc khử trùng, quản lý giết mổ, nuôi tái đàn chưa được các địa phương tổ chức triển khai có hiệu quả dẫn đến dịch bệnh dây dưa kéo dài, nguy cơ lây lan ra diện rộng cao.

Tổng đàn vật nuôi của tỉnh lớn, nhiều nơi có mật độ chăn nuôi cao, trong đó chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn chiếm đa số, các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, vệ sinh, sát trùng còn hạn chế. Bài học từ Khánh Thiện cho thấy, dù đã tiêm phòng nhưng nếu lơ là các yếu tố môi trường và an toàn sinh học, dịch vẫn có thể xâm nhập.

Tổng lực dập dịch

Trước nguy cơ dịch bệnh tiếp tục bùng phát diện rộng trong vụ Đông Xuân 2025-2026, ngày 20/11/2025, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 08/CT-UBND yêu cầu Chủ tịch UBND các xã, phường, thủ trưởng các sở, ngành phải quyết tâm khống chế, kết thúc các ổ dịch trên địa bàn trong thời gian ngắn nhất, không để dịch bệnh bùng phát, lây lan diện rộng.

Chủ tịch UBND xã, phường nêu cao tinh thần trách nhiệm người đứng đầu, trực tiếp chỉ đạo, huy động kinh phí và nhân lực để xử lý dứt điểm các ổ dịch, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp giấu dịch, không báo cáo hoặc vứt xác động vật ra môi trường. Rà soát và tiêm phòng mới, tiêm nhắc lại, tiêm bổ sung cho đàn vật nuôi. Yêu cầu tối thiểu trên 80% tổng đàn thuộc diện tiêm phòng phải được tiêm vắc xin. Mục tiêu cao nhất là bảo đảm nguồn cung thực phẩm và an toàn thực phẩm trong thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.

Chăn nuôi an toàn sinh học là một trong những biện pháp quan trọng để phòng, chống dịch bệnh. (Trong ảnh: Nông dân xã Đồng Thái sưởi ấm, bảo vệ đàn gà trước thời tiết giá rét).

Đại diện Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh cho biết: Đơn vị đang tập trung cao độ, phối hợp chặt chẽ với các địa phương để khoanh vùng gọn các ổ dịch DTLCP và cúm gia cầm. Kiên quyết tiêu hủy triệt để đàn lợn, gia cầm mắc bệnh, nghi mắc bệnh nhằm cắt đứt nguồn lây ngay tại phạm vi hẹp. Đồng thời, tăng cường sử dụng vôi bột, phun hóa chất tiêu độc khử trùng chuồng trại để tiêu diệt mầm bệnh tận gốc.

Trong bối cảnh dịch đang diễn biến phức tạp, Chi cục đề nghị phòng chuyên môn phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an xã, cơ sở thôn, xóm kiểm soát gắt gao hoạt động giết mổ, buôn bán, vận chuyển động vật. Kiên quyết đình chỉ hoạt động và xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm giết mổ, tiêu thụ lợn bệnh.

Chi cục khuyến cáo người dân phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học. Đặc biệt, chính quyền địa phương phải quản lý chặt chẽ, không cho phép tái đàn lợn khi chưa đủ điều kiện an toàn dịch bệnh.

Cuối năm, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là thịt lợn sẽ tăng cao.

Bên cạnh việc dập dịch DTLCP và cúm gia cầm, các địa phương cần chủ động phòng, chống các dịch bệnh nguy hiểm khác thường phát sinh vào mùa Đông Xuân như lở mồm, long móng, không để xảy ra tình trạng “dịch chồng dịch” gây thiệt hại kép cho bà con.

Đặc biệt, để người dân yên tâm chống dịch, không bán chạy gia súc, gia cầm bị bệnh, ngành sẽ phối hợp triển khai kịp thời chính sách hỗ trợ thiệt hại theo đúng quy định pháp luật. Việc lập hồ sơ, thẩm định sẽ được thực hiện nghiêm túc, niêm yết công khai, đảm bảo không để phát sinh tiêu cực hay trục lợi chính sách.

Cuộc chiến với dịch bệnh trên đàn vật nuôi đang bước vào giai đoạn cam go nhất. Cùng với sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị, rất cần ý thức tự giác của mỗi hộ chăn nuôi để vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Nguyễn Lựu

Nguồn Ninh Bình : https://baoninhbinh.org.vn/quyet-tam-chan-dung-lan-song-dich-benh-251127234333628.html