Rằm tháng Giêng, còn gọi là Tết Nguyên tiêu hay lễ Thượng nguyên là một trong những ngày lễ quan trọng trong văn hóa truyền thống của Việt Nam và nhiều quốc gia Á Đông khác. Ngày này không chỉ có ý nghĩa về mặt tâm linh và tín ngưỡng mà còn là dịp để các gia đình, dòng họ sum họp, về nguồn, cùng nhau hướng đến những điều tốt đẹp trong năm mới.
Rằm tháng Giêng 2025 là ngày nào Dương lịch?
Tết Nguyên tiêu diễn ra vào ngày 15/1 Âm lịch hàng năm. Rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ 2025 rơi vào thứ Tư ngày 12 tháng 2 Dương lịch.
Rằm tháng Giêng năm nay rơi vào giữa tuần, các gia đình không có đủ điều kiện về thời gian để chuẩn bị lễ cúng rằm tháng Giêng đúng ngày thì có thể sắp xếp làm lễ cúng trước một vài ngày. Thực tế, có rất nhiều gia đình cúng trước rằm, từ ngày 13 - 14 Âm lịch, thậm chí có gia đình cúng từ ngày 11 - 12 Âm lịch.
Rằm tháng Giêng 2025 là ngày nào Dương lịch? (Ảnh chụp màn hình)
Tên gọi "Nguyên tiêu" có nguồn gốc từ chữ Hán, trong đó "nguyên" có nghĩa là đầu tiên và "tiêu" có nghĩa là đêm. Vì vậy, Tết Nguyên tiêu được hiểu là đêm rằm đầu tiên của năm mới tính theo Âm lịch.
Trong các ngày rằm trong năm, rằm tháng Giêng được xem trọng nhất, bên cạnh rằm tháng Bảy. Chính vì thế, dân gian ta có câu: "Cả năm được rằm tháng Bảy, cả thảy được rằm tháng Giêng", thể hiện rõ vị thế của ngày này trong văn hóa Việt.
Ý nghĩa của Tết Nguyên tiêu
Tết Nguyên tiêu đánh dấu sự kết thúc của những ngày lễ đầu năm mới, chấm dứt không khí ăn Tết, chơi Tết. Trước khi hoàn toàn trở lại với nhịp sống và công việc thường ngày, mọi người coi đây là dịp để gia đình, họ hàng, cộng đồng gia tăng kết nối, chia sẻ niềm vui, cầu chúc sự tốt lành và bình an cho cả năm.
Vào ngày rằm tháng Giêng, các gia đình chuẩn bị mâm cúng thần linh, Thổ công, Thổ địa và đặc biệt là tưởng nhớ ông bà tổ tiên. Đây là lúc con cháu thể hiện lòng hiếu kính với ông bà, cha mẹ và bày tỏ lòng biết ơn đối với sự phù hộ của bề trên. Làm lễ cúng rằm tháng Giêng, người dân không chỉ mong cầu sức khỏe cho cả gia đình mà còn hy vọng việc làm ăn trong năm mới sẽ có nhiều khởi sắc.
Rằm tháng Giêng cũng là dịp giỗ họ quan trọng; các dòng họ tập hợp con cháu làm lễ tế bái tổ tiên và cùng ăn bữa cỗ đoàn viên; trao đổi về những kế hoạch, vấn đề quan trọng trong họ tộc, ôn lại những thành tựu mà các thành viên đạt được.
Vào dịp rằm tháng Giêng, người dân cũng thường đi lễ đền, chùa, miếu, phủ... để cầu nguyện một năm mới bình yên và may mắn. Họ không chỉ cầu nguyện cho bản thân mà còn cầu cho gia đình và đất nước luôn thịnh vượng, an vui.
Rằm tháng Giêng có không khí rất đông vui một phần vì nó trùng với dịp diễn ra các lễ hội đầu xuân tại nhiều địa phương, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia.
Mâm lễ cúng rằm tháng Giêng tại chùa. (Ảnh: Ngô Nhung)
Tết Nguyên tiêu không chỉ là một ngày lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam mà còn là dịp để mọi người cùng nhìn lại những gì đã qua và hướng tới một năm mới tốt đẹp hơn. Với những ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, tâm linh và xã hội, Tết Nguyên tiêu thực sự là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân Việt Nam
Nhật Thùy