Rạn nứt Úc-Israel từ chuyện công nhận Nhà nước Palestine

2 giờ trướcBài gốc

Úc và Israel, từng là những đồng minh gắn bó, gần đây đã chứng kiến sự rạn nứt trong quan hệ song phương do cuộc chiến ở Dải Gaza.

Ngày 11-8, Thủ tướng Úc Anthony Albanese cho biết nước này sẽ tuyên bố công nhận Nhà nước Palestine tại cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9.

Quyết định được đưa ra sau khi chính phủ Úc cảm nhận rõ sự chuyển biến lớn của dư luận trong nước về cuộc chiến ở Gaza. Quyết định cho thấy Canberra không ngại làm mất lòng Israel - vốn là một trong những đồng minh thân cận nhất của Úc trong lịch sử, theo hãng tin Reuters.

Sự thay đổi quan điểm từ Úc

Khi đưa ra thông báo về kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine, ông Albanese cho biết Úc tin rằng giải pháp hai nhà nước ở Trung Đông - tức là công nhận cả Nhà nước Israel và Nhà nước Palestine - là yếu tố quan trọng để chấm dứt chiến sự và động thái của Úc là “một phần của nỗ lực toàn cầu”.

“Cho đến khi nhà nước Israel và Palestine được thành lập lâu dài thì hòa bình chỉ là tạm thời” - ông Albanese nhấn mạnh.

Thông báo của chính phủ Úc được đưa ra chỉ vài ngày sau khi hàng chục nghìn người diễu hành qua Cầu Cảng Sydney, kêu gọi hòa bình và viện trợ cho Gaza. Cuộc biểu tình sau đó thu hút sự tham gia của hàng trăm ngàn người và vẫn tiếp tục trong cuối tuần qua.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (trái) và Thủ tướng Úc Anthony Albanese. Ảnh: AFP

Thông báo trên đã khiến quan hệ giữa Israel và Úc trở nên căng thẳng ở mức chưa từng thấy trong nhiều thập niên.

Các chính trị gia cấp cao ở cả hai nước liên tục công kích nhau, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu thậm chí còn nhắm vào cá nhân Thủ tướng Albanese.

“Lịch sử sẽ ghi nhớ ông Albanese như một chính trị gia yếu đuối đã phản bội Israel và bỏ rơi người Do Thái ở Úc” - ông Netanyahu nói sau thông báo của chính phủ Úc.

Đáp lại bình luận của ông Netanyahu, Bộ trưởng Nội vụ Úc Tony Burke nói rằng sức mạnh của nhà lãnh đạo không được đo bằng “việc ông có thể giết bao nhiêu người hay bỏ mặc bao nhiêu đứa trẻ phải chịu đói”.

Israel sau đó hủy thị thực của các nhà ngoại giao Úc làm việc tại Bờ Tây, Canberra phản ứng lại bằng cách cấm một nghị sĩ Israel nhập cảnh vào Úc.

“Về mặt chính trị, việc tiếp tục bảo vệ Israel và đổ hết trách nhiệm lên Hamas đã trở nên khó chấp nhận với người dân Úc” - ông Martin Kear, một học giả tại ĐH Sydney (Úc) chuyên nghiên cứu xung đột Israel - Palestine, nhận định.

Theo tờ Sydney Morning Herald, sự cảm thông của người dân Úc dành cho Israel bắt đầu “suy giảm nhanh chóng khi viễn cảnh nạn đói kinh hoàng tràn vào Gaza”. Những hình ảnh từ Gaza cũng khiến các nhà lập pháp Úc cứng rắn hơn trong lập trường, ông Charles Miller - giảng viên quan hệ quốc tế tại ĐH Quốc gia Úc - cho biết.

“Tôi nghĩ điều đó đã thay đổi rất nhiều quan điểm của các nhà hoạch định chính sách ở Úc, cũng như ở các quốc gia khác” - ông Miller nói.

Ngoài nguyên nhân trong nước, việc các đồng minh chủ chốt của Úc gồm Anh, Pháp và Canada đều tuyên bố sẽ công nhận một Nhà nước Palestine, cũng thúc đẩy Canberra đưa ra quyết định tương tự.

“Họ [Úc] không muốn đi đầu trong việc mở ra những lối đi mới về chính sách, nhưng mặt khác cũng không muốn bị các đồng minh quan trọng trên thế giới bỏ lại phía sau” - bà Jessica Genauer, chuyên gia nghiên cứu xung đột quốc tế tại ĐH Flinders (Úc), nói với Reuters.

Khảo sát do trang DemosAU thực hiện vào tháng này cho thấy 45% người dân Úc ủng hộ Úc công nhận một Nhà nước Palestine trước khi đạt được thỏa thuận hòa bình, trong khi 23% phản đối. Con số ủng hộ đã tăng từ mức 35% một năm trước.

Chuyện gì tiếp theo?

Theo giới quan sát, việc Úc công nhận nhà nước Palestine có thể khuyến khích một số quốc gia đưa ra động thái tương tự.

Lực lượng Israel tại TP Gaza (bắc Gaza) vào tháng 8. Ảnh: LỰC LƯỢNG PHÒNG VỆ ISRAEL

Ngay sau thông báo của chính phủ Úc, Ngoại trưởng New Zealand - ông Winston Peters cho biết New Zealand cũng đang xem xét việc công nhận Nhà nước Palestine, và sẽ đưa ra quyết định tại cuộc họp nội các vào tháng 9.

“New Zealand từ lâu đã khẳng định rõ rằng việc công nhận một Nhà nước Palestine là vấn đề khi nào, chứ không phải có hay không” - ông Peters nói, lặp lại cách diễn đạt mà các quan chức Úc đã dùng trước đó.

Úc cùng Anh, Pháp và Canada đã công bố kế hoạch công nhận một Nhà nước Palestine vào tháng 9. Động thái này khiến Mỹ ngày càng bị cô lập so với một số đồng minh thân cận nhất trong việc bảo vệ chiến dịch quân sự của Israel.

Nếu New Zealand cũng đưa ra quyết định tương tự, điều đó đồng nghĩa bốn trong năm nước thuộc mạng lưới chia sẻ tình báo Ngũ Nhãn (Five Eyes), gồm Mỹ, Anh, Canada, Úc và New Zealand, sẽ công nhận Nhà nước Palestine.

Trong bối cảnh đó, xuất hiện những lo ngại rằng sự rạn nứt giữa ông Albanese và ông Netanyahu có thể lan sang quan hệ giữa nhà lãnh đạo Úc với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Lãnh đạo phe đối lập Úc Sussan Ley đã nêu khả năng này.

Ông Bruce Wolpe - nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Mỹ - cho rằng chưa rõ việc Úc công nhận Palestine có phải là vấn đề cốt lõi hay chỉ là thứ yếu đối với ông Trump.

“Nếu đó là vấn đề cốt lõi, thì có thể sẽ có các biện pháp trả đũa, liên quan thương mại” - ông Wolpe cảnh báo.

Ông Wolpe nói với tờ Guardian Australia rằng Pháp và Anh không hề bị trừng phạt vì kế hoạch công nhận Palestine, nghĩa là nếu Úc phải đối mặt trả đũa thì sẽ rơi vào một “dạng đặc biệt nguy hại”.

Cuối cùng, quan hệ Úc - Israel khó trở lại như xưa sau khi Canberra thông báo kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine. Trong khi Thủ tướng Albanese cố gắng giảm nhẹ mâu thuẫn, thì Thủ tướng Netanyahu vẫn không có dấu hiệu lùi bước.

Nhà lãnh đạo Israel tiếp tục gia tăng giọng điệu chỉ trích người đồng cấp Úc trong một cuộc phỏng vấn với Sky News Australia phát sóng ngày 23-8. “Tôi biết ông ấy có thành tích công vụ đáng kể, nhưng tất cả sẽ bị che mờ bởi việc ông ấy tỏ ra quá yếu mềm trước nhóm khủng bố Hamas” - ông Netanyahu nói.

Dường như đã có những động thái xuống thang từ phía Úc. Ngày 26-8, Úc trục xuất Đại sứ Iran tại Canberra liên quan cáo buộc Tehran đứng sau các vụ tấn công nhằm vào cộng đồng Do Thái ở Úc.

Iran tuyên bố sẽ đáp trả động thái của Úc. Ngoại trưởng Iran - ông Abbas Araghchi cho rằng Thủ tướng Albanese là một nhà lãnh đạo “yếu đuối” và đang nhún nhường trước Thủ tướng Netanyahu.

Ông Macron: Công nhận Nhà nước Palestine không thúc đẩy chủ nghĩa bài Do Thái

Ngày 26-8, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bác bỏ cáo buộc của Thủ tướng Netanyahu cho rằng ông đang tiếp tay cho chủ nghĩa bài Do Thái ở Pháp khi cam kết sẽ công nhận nhà nước Palestine, theo đài CNN.

Trong thư gửi ông Netanyahu, ông Macron liệt kê nhiều hành động mà ông đã thực hiện để chống chủ nghĩa bài Do Thái, đồng thời khẳng định những cáo buộc về việc thiếu hành động là “không thể chấp nhận được và xúc phạm toàn nước Pháp”.

Tổng thống Macron bác bỏ quan điểm cho rằng việc công nhận Nhà nước Palestine sẽ tạo điều kiện cho các nhóm như Hamas đe dọa Israel. Thay vào đó, ông Macron lập luận rằng động thái này sẽ mở đường cho hòa bình giữa Israel và Palestine.

Ông Macron cũng chỉ trích kế hoạch của Israel nhằm tiếp quản TP Gaza.

Tổng thống Pháp kết thúc bức thư bằng lời kêu gọi Thủ tướng Netanyahu từ bỏ cái mà ông gọi là “cuộc chiến vĩnh viễn ở Gaza – vừa chết chóc, vừa bất hợp pháp”.

Israel chưa bình luận về lá thư của tổng thống Pháp.

Lá thư của ông Macron nhằm phản hồi thư trước đó của ông Netanyahu gửi tổng thống Pháp hồi đầu tháng này. Trong thư, thủ tướng Israel nói rằng lời kêu gọi của ông Macron về một Nhà nước Palestine "chẳng khác nào đổ thêm dầu vào ngọn lửa bài Do Thái"

"Đó là phần thưởng cho khủng bố Hamas, khiến Hamas càng cứng rắn trong việc từ chối thả con tin, khích lệ những kẻ đe dọa người Do Thái ở Pháp” - theo nội dung bức thư.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/ran-nut-uc-israel-tu-chuyen-cong-nhan-nha-nuoc-palestine-post867668.html