Rau xương cá còn có tên gọi khác là phồng lâu, phân bố tại các khu vực cận nhiệt đới như Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Thái Lan... Ở nước ta, thứ rau dại này được tìm thấy ở Cao Bằng, Sơn La, Lào Cai, Nghệ An, Lai Châu.
Chúng có đặc điểm: cây thân thảo, mọc bò, cao 20-25m, bén rễ ở các đốt. Do là cây dại nên chúng dễ sống, dễ sinh trưởng và phát triển, vào mùa mưa mọc thành từng đám dày.
Mặc dù là cỏ dại nhưng ít ai biết được rằng ở một số nơi, rau xương cá được người dân sử dụng như một loại rau bình thường để chế biến thành các món ăn dân dã: luộc, xào tỏi hoặc nấu canh cùng thịt bằm, tôm...
Rau xương cá mọc dại ở các tỉnh phía Bắc.
"Rau xương cá là đặc sản của quê mình. Chúng có vị ngọt tự nhiên, khác với các loại rau thông thường như rau cải, rau lang, rau diếp... Do vậy chúng thích hợp sử dụng để đổi vị cho bữa cơm gia đình", chị Kiều Ngọc (30 tuổi, quê Lai Châu) cho hay.
Cũng theo chị Kiều Ngọc, hiện nay rau xương cá không còn nhiều như trước, chỉ thỉnh thoảng mới thấy có một bụi mọc ở ven đường hoặc trong vườn nhà. Vì thế ai muốn thưởng thức chúng phải lùng mua hoặc chờ đợi cả tháng trời.
"Về quê, mình vẫn hay đi quanh vườn nhà, vệ đường hái thứ rau dại này để nhớ lại hương vị của tuổi thơ. Nồi canh rau xương cá bốc khói nghi ngút, ăn vào thấy vị ngọt thanh đặc trưng của rau dại. Sau đó mình sẽ cảm nhận được sự thanh mát, giải nhiệt ngay từ những thìa canh đầu tiên", người phụ nữ cho hay.
Rau xương cá nấu thịt bằm.
Trên chợ mạng có vài địa chỉ rao bán rau xương cá với giá khoảng 70.000 đồng/kg. Rau này khó bảo quản nên khi vận chuyển phải cẩn thận để không bị giập nát.
Ở Tây Nguyên, một số hộ dân trồng cây xương cá để bán. Rau có thời gian sinh trưởng nhanh, chỉ sau 2 tháng là có thể thu hoạch.
Không chỉ là món lạ miệng, cây xương cá còn xuất hiện trong một số bài thuốc, kết hợp với các vị thuốc khác của đông y giúp chữa trị một số bệnh như mụn nhọt, bệnh kiết lỵ, bệnh trĩ, bệnh viêm phổi...
Huy Hậu