Hai nguồn tin của Reuters cho biết biện pháp này nhằm mục đích phát hiện các chip AI bị chuyển hướng đến những nơi nằm trong danh sách hạn chế xuất khẩu của Mỹ và chỉ áp dụng cho các lô hàng đang điều tra. Điều đó cho thấy mức độ chính phủ Mỹ nỗ lực để thực thi các lệnh hạn chế xuất khẩu chip sang Trung Quốc, ngay cả khi chính quyền Trump đã tìm cách nới lỏng một số lệnh cấm tiếp cận các loại bán dẫn tiên tiến của nước này.
Trung Quốc nghi ngại chip AI H20 có cửa hậu, Nvidia phản bác
Mỹ mở đường cho Nvidia và AMD bán chip AI cho Trung Quốc
Bản tin KH-CN 12.8: Trung Quốc khuyến cáo các công ty trong nước tránh sử dụng chip AI H20 của Nvidia
Những thiết bị định vị đó có thể giúp thu thập chứng cứ để buộc tội cá nhân và công ty kiếm lời từ việc vi phạm kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.
Thiết bị định vị là công cụ điều tra đã được cơ quan thực thi pháp luật Mỹ sử dụng suốt hàng chục năm để theo dõi các sản phẩm chịu hạn chế xuất khẩu, chẳng hạn linh kiện máy bay. Một nguồn tin của Reuters cho biết công cụ này đã được dùng để chống lại việc tuồn trái phép chất bán dẫn trong những năm gần đây.
5 người khác đang tham gia trực tiếp vào chuỗi cung ứng máy chủ AI khẳng định biết việc sử dụng cơ quan chức năng gắn thiết bị định vị trong lô hàng máy chủ của các hãng như Dell và Super Micro, vốn có chứa chip Nvidia và AMD, Reuters đưa tin.
5 người này tiết lộ các thiết bị định vị thường được giấu trong bao bì lô hàng máy chủ, nhưng không biết ai là người gắn chúng và ở khâu nào trên tuyến vận chuyển.
Một máy chủ Dell hiệu năng cao có chứa nhiều chip AI Nvidia - Ảnh: Internet
Reuters chưa thể xác định tần suất sử dụng thiết bị định vị trong các cuộc điều tra liên quan chip, hoặc khi nào giới chức Mỹ bắt đầu dùng chúng để điều tra việc buôn lậu chip. Mỹ bắt đầu hạn chế bán chip tiên tiến Nvidia, AMD và các nhà sản xuất khác sang Trung Quốc từ năm 2022.
Theo một vụ việc năm 2024 được hai người trong chuỗi cung ứng máy chủ kể lại, một lô máy chủ Dell chứa chip AI Nvidia có cả các thiết bị định vị lớn gắn trên thùng hàng, lẫn các thiết bị nhỏ hơn và kín đáo hơn được giấu bên trong bao bì, thậm chí cả bên trong máy chủ.
Theo Reuters, một người thứ ba cho biết đã thấy hình ảnh và video về các thiết bị theo dõi bị những người bán lại chip khác gỡ bỏ khỏi các máy chủ Dell và Super Micro. Người này nói một số thiết bị theo dõi lớn có kích thước tương đương chiếc smartphone.
Theo các nguồn tin, Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ (BIS), cơ quan giám sát việc kiểm soát và thực thi xuất khẩu, thường là đơn vị chủ chốt trong các vụ việc điều tra dạng này. Ngoài ra, Cục Điều tra An ninh Nội địa (HSI) và Cục Điều tra Liên bang (FBI) cũng có thể tham gia, Reuters cho hay.
HSI và FBI đều từ chối bình luận khi Reuters liên hệ. Bộ Thương mại Mỹ không phản hồi câu hỏi từ Reuters. Bộ Ngoại giao Trung Quốc hiện chưa đưa ra bình luận ngay lập tức.
Trong một tuyên bố, Super Micro cho biết hãng không tiết lộ “các biện pháp và chính sách an ninh để bảo vệ hoạt động toàn cầu, đối tác và khách hàng” và từ chối bình luận về bất kỳ hành động theo dõi nào của phía Mỹ.
Dell thông báo “không biết về bất kỳ sáng kiến nào từ chính phủ Mỹ nhằm gắn thiết bị định vị vào các lô hàng sản phẩm của mình”.
Nvidia từ chối bình luận, trong khi AMD không trả lời câu hỏi của Reuters.
Kìm hãm đối thủ hiện đại hóa quân sự
Là quốc gia thống trị chuỗi cung ứng chip AI toàn cầu, Mỹ đã tìm cách hạn chế xuất khẩu chip và công nghệ sang Trung Quốc những năm gần đây để kìm hãm quá trình hiện đại hóa quân sự của nước này. Mỹ cũng áp đặt hạn chế bán chip cho Nga nhằm làm suy yếu nỗ lực tấn công Ukraine.
Nhà Trắng và cả Thượng viện lẫn Hạ viện Mỹ đã đề xuất yêu cầu các công ty chip Mỹ tích hợp công nghệ xác minh vị trí vào sản phẩm để ngăn chúng bị tuồn sang các quốc gia nằm trong diện hạn chế xuất khẩu.
Trung Quốc đã chỉ trích các hạn chế xuất khẩu chip từ Mỹ như một phần chiến dịch nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của nước này và phản đối đề xuất gắn thiết bị định vị.
Tháng trước, Cơ quan Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) đã triệu tập Nvidia để bày tỏ lo ngại về nguy cơ chip AI H20 có chứa “cửa hậu” cho phép truy cập hoặc kiểm soát từ xa, điều mà công ty Mỹ phủ nhận.
H20 là chip AI trung tâm dữ liệu mạnh nhất hiện nay của Nvidia dành cho thị trường Trung Quốc.
Ngày 31.7, CAC thông báo đã triệu tập Nvidia để xác định liệu H20 ty có rủi ro bảo mật nào không. Cơ quan quản lý internet Trung Quốc lo ngại dữ liệu và quyền riêng tư người dùng nước này có thể bị ảnh hưởng nếu H20 tồn tại "chức năng theo dõi và điều khiển từ xa tiềm ẩn", theo tờ New York Times.
"Để bảo vệ mạng lưới và an ninh dữ liệu của người dùng, chúng tôi đã yêu cầu công ty giải thích các rủi ro cửa hậu liên quan đến H20 bán cho Trung Quốc và nộp bằng chứng hỗ trợ", CAC nêu.
Hôm 5.8, ông David Reber, Giám đốc an ninh Nvidia, viết trong một bài đăng blog rằng: “GPU (bộ xử lý đồ họa) của Nvidia không và không nên có công tắc hủy hoặc cửa hậu”.
David Reber lập luận các cửa hậu bí mật là những lỗ hổng nguy hiểm có thể bị hacker lẫn giới chức khai thác, rằng chúng “vi phạm các nguyên tắc cơ bản của an ninh mạng”.
Ông cũng cho rằng nếu công tắc hủy (chức năng vô hiệu hóa chip từ xa)hoặc cửa hậu được tích hợp vào các sản phẩm như GPU Nvidia, điều đó sẽ gây tổn hại đến lợi ích an ninh quốc gia Mỹ.
"Việc cài công tắc hủy vào chip là một điều hoàn toàn khác: Một lỗ hổng ngoài tầm kiểm soát của người dùng và là lời mời công khai cho thảm họa. Nó giống như mua ô tô mà đại lý vẫn giữ điều khiển từ xa cho phanh đỗ xe (phanh khẩn cấp), phòng trường hợp họ quyết định rằng bạn không nên lái xe", David Reber viết.
Tuyên bố trên cho thấy cách Nvidia đang phải điều hướng xung đột địa chính trị trong bối cảnh chip AI của hãng vẫn rất được các quốc gia và doanh nghiệp trên toàn thế giới săn đón.
Sử dụng thiết bị định vị từ hàng chục năm trước
Hồi tháng 1, Reuters đưa tin Mỹ đã lần theo dấu đường dây buôn lậu chip AI có tổ chức sang Trung Quốc qua các quốc gia như Malaysia, Singapore và UAE, nhưng chưa rõ các thiết bị định vị có được sử dụng hay không.
Việc cơ quan thực thi pháp luật Mỹ sử dụng thiết bị định vị đã có từ hàng chục năm trước. Năm 1985, hãng Hughes Aircraft đã vận chuyển thiết bị thuộc diện kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, theo một phán quyết tòa án mà Reuters xem được. Khi thực hiện lệnh khám xét, Cơ quan Hải quan Mỹ đã chặn thùng hàng tại một sân bay ở thành phố Houston và gắn thiết bị theo dõi.
Các đặc vụ thực thi kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đôi khi gắn thiết bị định vị sau khi được phê duyệt hành chính hoặc xin lệnh của thẩm phán để cho phép sử dụng thiết bị. Nếu có lệnh của tòa, việc dùng thông tin làm bằng chứng trong vụ án hình sự sẽ dễ dàng hơn.
Nguồn tin của Reuters nói thêm rằng một công ty có thể được thông báo về thiết bị theo dõi, nếu họ không phải là đối tượng của cuộc điều tra và có thể đồng ý để chính phủ lắp đặt chúng. Tuy nhiên, các thiết bị cũng có thể được lắp mà họ không hề biết.
Theo Reuters, những người tham gia vào việc chuyển hướng các lô hàng chip và máy chủ bị kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc đã nhận thức được sự tồn tại của thiết bị định vị này.
Hai nguồn tin trong chuỗi cung ứng (hiện sống ở Trung Quốc), là nhà bán lại chip thuộc diện bị kiểm soát xuất khẩu, nói họ thường xuyên kiểm tra kỹ lô hàng máy chủ chip AI để tìm thiết bị định vị vì lo ngại chúng có thể bị cài vào, Reuters đưa tin.
Bản khai nộp kèm đơn kiện từ Bộ Tư pháp Mỹ liên quan đến vụ bắt giữ hai công dân Trung Quốc bị cáo buộc vận chuyển trái phép chip AI trị giá hàng chục triệu USD sang Trung Quốc hồi đầu tháng 8 này, có mô tả việc một đồng phạm dặn người kia kiểm tra thiết bị định vị trên các máy chủ Quanta H200 hãng Quanta Cloud Technology (Đài Loan), vốn chứa chip Nvidia.
Sơn Vân