Quang cảnh phiên họp Tổ 14
Bảo đảm bao quát, tránh bỏ sót chủ thể đề xuất đàm phán điều ước quốc tế
Đa số ĐBQH Tổ 14 tán thành việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế nhằm khắc phục các hạn chế, vướng mắc là điểm nghẽn trong quá trình thực hiện luật hiện hành.
Đồng thời, kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, nhất là các Nghị quyết chuyên đề mà Bộ Chính trị vừa ban hành; hoàn thiện thể chế, chính sách và pháp luật về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; cải cách hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong ký kết điều ước quốc tế, đáp ứng yêu cầu chính trị, công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu
Về thẩm quyền đề xuất đàm phán điều ước quốc tế (Điều 8), ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) đề nghị, cần bổ sung “và các cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật chuyên ngành” vào khoản 1, Điều 8 như sau:“1. Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật chuyên ngành (sau đây gọi là cơ quan đề xuất), căn cứ vào nhiệm vụ, quyền hạn của mình, yêu cầu hợp tác quốc tế, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ để Thủ tướng Chính phủ trình Chủ tịch nước về việc đàm phán điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về việc đàm phán điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ”.
Lý do theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà là, một số lĩnh vực chuyên ngành (ví dụ: ngân hàng, chứng khoán, sở hữu trí tuệ, quốc phòng - an ninh phi truyền thống, năng lượng sạch…) có cơ quan chuyên trách được giao thẩm quyền hợp tác quốc tế. Việc bổ sung này sẽ giúp bảo đảm tính bao quát, tránh bỏ sót chủ thể hợp pháp, đồng thời phù hợp với thực tế phân cấp quản lý theo các luật chuyên ngành.
ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) phát biểu
Bên cạnh đó, về chuẩn bị đàm phán điều ước quốc tế (Điều 9), đại biểu đề nghị bổ sung “hoặc hình thức điện tử có xác nhận” vào khoản 2, Điều 9 Dự thảo Luật. Cụ thể như sau:“2. Cơ quan, tổ chức được lấy ý kiến quy định tại điểm c khoản 1 Điều này có trách nhiệm trả lời bằng văn bản hoặc hình thức điện tử có xác nhận trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ lấy ý kiến”.
Bởi, thực tế phần lớn việc lấy ý kiến giữa các bộ, ngành hiện nay thực hiện qua hệ thống điện tử và ký số. Bổ sung quy định này giúp hợp pháp hóa hồ sơ điện tử, giảm thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí; phù hợp với Luật Giao dịch điện tử 2023 và chủ trương chuyển đổi số trong hoạt động quản lý nhà nước.
Các đại biểu tham dự họp Tổ 14
Đẩy nhanh tiến độ xử lý điều ước quốc tế
Góp ý về trách nhiệm của Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp trong việc kiểm tra và thẩm định điều ước quốc tế (khoản 5 và khoản 7, Điều 1 dự thảo Luật), tại khoản 5 dự thảo Luật quy định: “Bộ Ngoại giao có trách nhiệm kiểm tra điều ước quốc tế trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ quy định tại Điều 21 của Luật này hoặc trong thời hạn 15 ngày trong trường hợp thành lập Hội đồng kiểm tra quy định tại khoản 3 Điều này”.
Tại khoản 7 quy định: “Bộ Tư pháp có trách nhiệm thẩm định điều ước quốc tế trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ quy định tại Điều 21 của Luật này hoặc trong thời hạn 20 ngày trong trường hợp thành lập Hội đồng thẩm định quy định tại khoản 3 Điều này”.
ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh) phát biểu
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, dự thảo Luật đã rút ngắn thời hạn kiểm tra, thẩm định (15 ngày đối với Bộ Ngoại giao, 20 ngày đối với Bộ Tư pháp) nhằm đẩy nhanh tiến độ xử lý điều ước quốc tế, nhưng cần quy định rõ cách tính “ngày làm việc” và cơ chế xử lý khi quá hạn; tránh trường hợp rút ngắn thời hạn dẫn đến bỏ sót nội dung thẩm định pháp lý.
Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị, cần bổ sung quy định cụ thể về cách tính thời hạn, trách nhiệm của cơ quan chủ trì và chế độ báo cáo khi trễ hạn.
Các đại biểu tham dự họp Tổ 14
Mặt khác, ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh) cho rằng, thời hạn kiểm tra điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao (15 ngày khi thành lập Hội đồng kiểm tra) và thời hạn thẩm định điều ước quốc tế của Bộ Tư pháp (20 ngày khi thành lập Hội đồng thẩm định) hiện chưa bảo đảm sự thống nhất và chưa hợp lý. Thực tế, hai quy trình này có tính chất tương tự về nội dung, yêu cầu và tính phức tạp của hồ sơ.
Do đó, đại biểu Trần Đình Gia đề nghị, xem xét quy định thống nhất thời hạn kiểm tra và thẩm định điều ước quốc tế trong trường hợp thành lập Hội đồng theo hướng điều chỉnh thời hạn kiểm tra của Bộ Ngoại giao từ 15 ngày lên 20 ngày, nhằm bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp với thực tiễn xử lý hồ sơ có tính chất phức tạp.
T. Trung