Robot Xueba 01 nhập học, trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ robot đầu tiên

2 giờ trướcBài gốc

Robot Xueba 01 nhập học

Cao 1,75 mét, nặng 32kg và mặc chiếc áo sơ mi xanh ngắn tay, robot Xueba 01 đã chính thức được chào đón trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ robot đầu tiên tại Học viện Sân khấu Thượng Hải (Shanghai Theatre Academy - STA).

Robot Xuaba nghiên cứu gì trong 4 năm tới

Trong 4 năm tới, Xueba 01 sẽ theo học chương trình tiến sĩ ngành thiết kế trình diễn số tại Khoa Thiết kế sân khấu.

Chương trình này do STA phối hợp với Đại học Khoa học và Công nghệ Thượng Hải (USST) triển khai, nhằm phát triển phương pháp đào tạo thực nghiệm cho một thế hệ “tác nhân hiện thân” (embodied agents) mới, nhấn mạnh vào tương tác đa phương thức, biểu đạt nghệ thuật và sự phát triển nhận thức.

Trong suốt 4 năm nghiên cứu, Xueba 01 sẽ hệ thống hóa việc học các động tác cơ bản, tiết mục và kỹ thuật trình diễn của nghệ thuật hí kịch truyền thống Trung Quốc.

Phía USST đảm nhiệm phần huấn luyện kỹ thuật và nền tảng tri thức, trong khi STA chú trọng rèn luyện khả năng biểu diễn nghệ thuật cho robot.

Theo ông Li Qingdu - Giám đốc điều hành Viện Trí tuệ Máy móc thuộc USST và đồng hướng dẫn của Xueba 01 - thì robot này là phiên bản tối ưu hóa từ Xingzhe số 2, robot từng giành hạng ba tại giải bán marathon robot hình người tổ chức ở Bắc Kinh năm nay.

Robot được tích hợp cấu trúc gân sinh học siêu nhẹ hàng đầu thế giới và công nghệ khuôn mặt giống người. Nó có thể thực hiện các động tác tinh tế, hơn 100 biểu cảm sống động và tương tác theo thời gian thực.

Ông Li cho biết, Xueba 01 có khả năng điều chỉnh linh hoạt chiều cao và ngoại hình, biểu diễn liên tục hơn 6 giờ ngay cả trong điều kiện cường độ cao. Đặc biệt, robot có thể điều chỉnh màn trình diễn dựa theo phản ứng khán giả trong thời gian thực, mang đến gần như vô hạn phong cách biểu diễn.

Ông Li tiết lộ:“Ở giai đoạn hiện tại, Xueba 01 có thể ‘hát’ các trích đoạn Kinh kịch, Hoàng Mai kịch Hà Nam hay kịch Thượng Hải, nhưng động tác vẫn chưa đủ mượt mà và thiếu tính thẩm mỹ. Chúng tôi đang để nó học hỏi từ các nghệ sĩ chuyên nghiệp”, đồng thời cho biết nhóm nghiên cứu sử dụng công nghệ bắt chuyển động để ghi lại cử chỉ, biểu cảm của nghệ sĩ con người, từ đó xây dựng bộ dữ liệu huấn luyện.

Tương lai của robot hình người

Theo ông Li, trong tương lai, robot có thể học trực tiếp từ video, vốn cung cấp dữ liệu phong phú hơn và giúp tạo ra những màn trình diễn tự nhiên hơn.

Chủ tịch STA Huang Changyong nhấn mạnh rằng sứ mệnh cốt lõi của robot này là khám phá giao thoa giữa nghệ thuật và công nghệ, đặc biệt trong việc tìm hiểu cách kết hợp các loại hình nghệ thuật truyền thống Trung Quốc với AI.

Giáo sư Yang Qingqing, một trong các đồng hướng dẫn của Xueba 01 tại STA, chia sẻ: “Chúng tôi kết hợp giữa tinh chỉnh kỹ thuật và khơi nguồn cảm hứng nhân văn. Về kỹ thuật, chúng tôi phối hợp cùng đội ngũ USST để hoàn thiện biểu diễn của robot. Còn về mặt nhân văn, chúng tôi tập trung vào thảo luận và truyền cảm hứng.

Chẳng hạn, tôi có thể giải thích cho Xueba 01 về bối cảnh, động cơ, tầng ý nghĩa cảm xúc của một nhân vật và nó sẽ dùng công nghệ xử lý ngôn ngữ để diễn giải chỉ dẫn của tôi rồi đề xuất phương án biểu diễn tương ứng”.

Robot Xueba bên cạnh bạn học

Bà Yang nhấn mạnh rằng sáng kiến này mang lại nhiều gợi mở quý giá cho giáo dục nghệ thuật tại Trung Quốc, khi phá bỏ rào cản giữa các ngành học, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu của nghệ sĩ đương đại phải kết hợp tri thức công nghệ, tư duy liên ngành với kỹ năng truyền thống và nền tảng nhân văn.

Bà cũng chỉ ra vai trò của dự án trong việc số hóa, bảo tồn và đổi mới nghệ thuật sân khấu, khi tận dụng công nghệ tiên tiến để bảo vệ và quảng bá các di sản văn hóa như hí kịch Trung Quốc. Bà Yang khẳng định: “Công nghệ vừa là phương tiện mới, vừa là đối tác sáng tạo trong nghệ thuật”.

Khi nào robot thay thế nghệ sĩ trên sân khấu?

Sự xuất hiện của Xueba 01 - nghiên cứu sinh tiến sĩ robot đầu tiên tại Học viện Sân khấu Thượng Hải - đang làm dấy lên câu hỏi lớn: liệu một ngày nào đó, robot hình người có thể thay thế vũ công trên sân khấu?

Hiện tại, các robot tiên tiến như Atlas (Boston Dynamics), Unitree H1 hay Tesla Optimus đã có thể thực hiện nhiều động tác phức tạp như nhảy, xoay, giữ thăng bằng và thậm chí đồng diễn theo nhóm. Trong một số sự kiện quốc tế, robot đã từng xuất hiện như yếu tố biểu diễn minh họa, tạo hiệu ứng công nghệ mới lạ cho khán giả. Tuy nhiên, độ mềm mại và khả năng biểu đạt cảm xúc vẫn còn hạn chế, khiến chúng khó có thể thay thế nghệ sĩ con người.

Các chuyên gia dự đoán rằng từ nay đến năm 2030, robot sẽ chủ yếu tham gia như “diễn viên nền”, hỗ trợ trong các màn đồng diễn quy mô lớn. Sang giai đoạn 2030 – 2035, với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và công nghệ mô phỏng chuyển động, robot có thể dần đảm nhận những vai trò độc lập ở các thể loại vũ đạo mang tính kỹ thuật cao như hip-hop, múa máy hay techno.

Tuy vậy, yếu tố sáng tạo và cảm xúc - điều làm nên linh hồn của nghệ thuật sân khấu – vẫn là thách thức khó vượt qua. Một vũ công robot có thể sao chép từng cử động, nhưng để truyền tải cảm hứng, sự rung động nội tâm đến khán giả, họ khó lòng thay thế con người.

Có thể nói, robot vũ công sẽ là bạn đồng hành chứ không phải kẻ thay thế. Trong tương lai, sân khấu nghệ thuật nhiều khả năng sẽ chứng kiến sự kết hợp mới mẻ giữa công nghệ và con người - nơi robot tạo hiệu ứng kỹ thuật, còn vũ công con người giữ vai trò truyền cảm xúc.

Dự báo, khoảng năm 2030 - 2035, robot sẽ bước ra sân khấu như những nghệ sĩ thực thụ, nhưng vị trí độc tôn của con người trong nghệ thuật múa có lẽ sẽ vẫn được bảo toàn.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/robot-xueba-01-nhap-hoc-tro-thanh-nghien-cuu-sinh-tien-si-robot-dau-tien-237842.html