Rơm rạ trong kinh tế tuần hoàn: Nên có chính sách, tín dụng và công nghệ

2 giờ trướcBài gốc

Máy vùi rơm sử dụng cho mùa hè thu - Ảnh: V.K.K

Rơm rạ là nguyên liệu đầu vào của nhiều ngành nghề

Cũng theo ông Trần Thanh Nam, mỗi năm vùng ĐBSCL sản xuất trung bình 25 triệu tấn lúa, trong khi đó xong mùa vụ rơm rạ bỏ lại sau thu hoạch. Nguồn “nguyên liệu rơm rạ” chỉ được sử dụng khoảng 30 - 35%. Trước đây, số rơm rạ còn lại nông dân đốt bỏ và vùi xuống ruộng. Việc đốt rơm gây ra ô nhiễm môi trường trầm trọng và việc vùi rơm hay để rơm nằm lại ruộng, nếu không có giải pháp xử lý sẽ làm ô nhiễm môi trường, gây hại cho cây lúa khi gieo sạ vụ sau.

Theo kinh tế tuần hoàn, rơm rạ sẽ là nguyên liệu đầu vào cho nhiều ngành nghề để làm ra nhiều sản phẩm như sản xuất nấm rơm, đây là mô hình truyền thống hiệu quả kinh tế rất tốt.

Trên 1ha lúa có thể thu được khoảng 8 - 10 tấn rơm, nếu dùng trồng nấm có thể mang lại lợi nhuận thêm 7 - 10 triệu đồng/vụ.

Hiện nay, nấm rơm loại búp, giá 40.000 -50.000 đồng/kg. Nghề trồng nấm rơm cũng đang là nghề “hốt bạc” của nông dân vùng ĐBSCL. Rơm rạ sau khi trồng nấm cũng là nguyên liệu “đầu vào” cho giới kinh doanh phân hữu cơ. Bã rơm được tận dụng phối hợp với nấm Trichoderma để ủ thành phân bón sử dụng cho lúa, cây ăn trái, hoa kiểng…

Làm nấm rơm theo quy cách mới từ công nghệ của Viện nghiên cứu lúa quốc tế - Ảnh: L.H.V

Rơm rạ từ lâu đã được người chăn nuôi tận dụng làm thức ăn cho trâu, bò, dê. Hiện nay, nhiều hộ còn sử dụng urê hoặc chế phẩm vi sinh để ủ rơm, giúp tăng giá trị dinh dưỡng và hỗ trợ tiêu hóa cho gia súc.

Bên cạnh nông nghiệp, rơm cũng có nhiều ứng dụng quan trọng trong công nghiệp. Tại Cần Thơ, đã có nhà máy năng lượng sinh khối sử dụng rơm làm nguyên liệu đầu vào. Việc nén rơm thành viên nhiên liệu để đốt trong các lò hơi công nghiệp là hướng đi được nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước châu Âu quan tâm do nhu cầu lớn về năng lượng sinh khối.

Ngoài ra, rơm còn có thể được chế biến thành tấm ván ép, gạch không nung từ rơm nén - những loại vật liệu nhẹ, có khả năng cách âm và cách nhiệt tốt, phù hợp với xu hướng vật liệu xanh đang được thế giới ưa chuộng.

Chính sách, tài chính và công nghệ

Ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lộc Trời, cho rằng, để tận dụng rơm rạ để phát triển kinh tế tuần hoàn cần giải quyết bài toán về chính sách, tín dụng, công nghệ và logistics.

Theo đó, Nhà nước cần có chính sách về kinh tế nông nghiệp tuần hoàn, trong đó rơm rạ nằm trong danh mục ưu đãi đầu tư. Có như vậy người nông dân mới có điều kiện đầu tư máy móc, trang bị công nghệ mới trong thu gom, xử lý hoặc kinh doanh rơm rạ trong hoàn cảnh mới.

Tại Nhật Bản, Hàn Quốc từ lâu họ đã dùng rơm rạ sản xuất ra nhiều sản phẩm xanh, vật liệu xanh trong ngành xây dựng, ngành công nghiệp và chế phẩm sinh học. Đây cũng là bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc tận dụng rơm rạ phát triển kinh tế tuần hoàn xanh.

Nhiều sản phẩm có nguồn gốc từ rơm như nhựa sinh học, chiết xuất cellulose để sản xuất nhiên liệu sinh học hoặc nhựa phân hủy sinh học. Công nghệ này đang được nghiên cứu thí điểm trong các dự án hợp tác Việt - Nhật. Đó là những vấn đề đáng suy nghĩ về rơm rạ trong nền kinh tế.

Từ chính sách tài chính, tín dụng hỗ trợ xử lý rơm rạ theo hoạt động của kinh tế tuần hoàn, giúp nông dân có cơ hội đầu tư thiết bị, công nghệ, thu gom và vận chuyển, lưu trữ xử lý rơm rạ như một loại hàng hóa hay một nguồn nguyên liệu trên thị trường.

Nhà máy điện sinh khối công nghệ từ Nhật Bản tại Cần Thơ - Ảnh: T.L

Giải pháp dài hạn công nghệ cao và tín chỉ carbon cũng là cách đầu tư cho tương lai. Để chuyển đổi thành công, cần tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất là logistics giúp thu gom sản phẩm từ rơm để làm nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp.

Việt Nam có cam kết đạt phát thải ròng Net Zero vào năm 2050 và đang triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại ĐBSCL, việc xử lý rơm rạ không chỉ là vấn đề vệ sinh đồng ruộng mà là khai thác một nguồn tài nguyên tái tạo có giá trị cho nền kinh tế nước nhà.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó chủ tịch Thường trực ngành hàng lúa gạo Việt Nam, cho rằng để nông dân tham gia kinh tế tuần hoàn hiệu quả, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ mạnh mẽ về lĩnh vực này. Chính sách trong đào tạo nghề, hỗ trợ chuyển giao công nghệ và tín dụng xanh "khởi nghiệp đổi mới sáng tạo".

Với người nông dân hay xã viên HTX nông nghiệp, từ vốn tín dụng xanh, sẽ giúp họ trang bị máy móc, thiết bị công nghệ, “khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”. Trong kinh tế tuần hoàn, rơm rạ được xử lý để trở thành những sản phẩm mới cho xã hội và góp phần tạo môi trường xanh, đó là điều không xa.

Văn Kim Khanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/rom-ra-trong-kinh-te-tuan-hoan-nen-co-chinh-sach-tin-dung-va-cong-nghe-241623.html