Rừng ngập mặn: Lá chắn xanh của xứ bão

Rừng ngập mặn: Lá chắn xanh của xứ bão
10 giờ trướcBài gốc
Những khu rừng ngập mặn này không chỉ là kho tàng sinh học quý báu, mà còn đóng vai trò như những lá chắn tự nhiên bảo vệ cộng đồng ven biển khỏi sức tàn phá của các cơn bão - Ảnh: Internet
Xếp hạng số một toàn cầu theo Chỉ số Rủi ro Thế giới, Philippines không chỉ phải chịu đựng những cơn bão nhiệt đới tàn phá, mà còn đối mặt với động đất và núi lửa phun trào. Tuy nhiên, trong thử thách khắc nghiệt này, đất nước này đang tìm thấy hy vọng từ chính tài sản thiên nhiên quý giá nhất của mình, đó là hệ sinh thái carbon xanh.
Quốc gia Đông Nam Á này trong top 17 quốc gia có đa dạng sinh học cực lớn, và sở hữu ít nhất 50% các loài rừng ngập mặn trên thế giới. Những khu rừng ngập mặn này không chỉ là kho tàng sinh học quý báu, mà còn đóng vai trò như những lá chắn tự nhiên bảo vệ cộng đồng ven biển khỏi sức tàn phá của các cơn bão.
Quốc gia sinh ra để hứng bão
Năm 2024 là một năm đáng nhớ trong lịch sử của Philippines, nhưng không phải vì những lý do tích cực. Bão Pepito (tên quốc tế là Man-Yi) là cơn siêu bão thứ sáu đổ bộ vào Philippines chỉ trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 11. Đáng lo ngại hơn, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản báo cáo rằng đây là lần đầu tiên kể từ khi có ghi chép năm 1951 mà có tới 4 cơn bão cùng tồn tại trong lưu vực Thái Bình Dương.
Những con số này đã phản ánh thực tế tàn khốc mà hàng nghìn người dân Philippines phải đối mặt: mất nhà cửa, mất việc làm và thiếu thốn các dịch vụ vệ sinh cơ bản. Tần suất và cường độ ngày càng tăng của các cơn bão nhiệt đới đang khiến các cộng đồng địa phương kiệt quệ.
Những cơn bão liên tiếp tàn phá cũng để lại hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế. Ngân hàng Thế giới đã điều chỉnh giảm triển vọng tăng trưởng GDP của Philippines năm 2024 xuống 5,9%, với lý do các cơn bão đã làm gián đoạn các hoạt động kinh tế chủ chốt như nông nghiệp. Các cơn bão gây thiệt hại khoảng 324 triệu USD cho đất nước này trong năm 2023 và nghiên cứu gần đây cho thấy biến đổi khí hậu trên toàn cầu có thể gây thiệt hại từ 19 nghìn tỉ đến 59 nghìn tỉ USD mỗi năm vào năm 2049.
Khi thiên nhiên trở thành lá chắn sống
Trước đó, siêu bão Haiyan (Việt Nam gọi là Hải Yến) năm 2013 đã để lại những vết thương lòng, nhưng cũng đánh thức ý thức về vai trò thiết yếu của hệ sinh thái trong việc giảm thiểu tác động của thảm họa khí hậu. Sự tàn phá đã thúc đẩy chính phủ Philippines phân bổ 17,9 triệu USD cho dự án phát triển rừng ngập mặn và rừng ven biển.
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn tồn tại sự ngắt kết nối giữa các thành phố và cộng đồng ven biển. Làm thế nào để kết nối các tập đoàn lớn, tổ chức phi chính phủ, nhà tài chính và chính phủ nhằm đảm bảo một nguồn đầu tư liên tục vào những hệ sinh thái này, thay vì chỉ phản ứng thụ động sau các cơn bão như đã thấy sau Haiyan?
Philippines đã được chọn làm nước chủ nhà của Hội đồng Quỹ Tổn hại và Thiệt hại thuộc Công ước Khung về Biến đổi Khí hậu của LHQ (UNFCCC) vào năm ngoái. Cựu Bộ trưởng Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên Maria Antonia Yulo-Loyzaga đã chia sẻ tại cuộc họp thứ 4 của hội đồng vào tháng 12.2024: "Mục tiêu của chúng tôi là hỗ trợ hội đồng thúc đẩy các quyết định đảm bảo quỹ này có thể tiếp cận, công bằng và có tác động".
Với việc các khoản thanh toán từ quỹ này sẽ được triển khai trong năm 2025, Philippines đang trong giai đoạn then chốt để chứng minh tầm quan trọng của hệ sinh thái carbon xanh trong việc bảo vệ đất nước.
Mô hình cần nhân rộng
Tổ chức Zoological Society of London (ZSL) đã chứng kiến tận mắt sức mạnh kỳ diệu của các dự án phục hồi rừng ngập mặn. Những dự án này không chỉ mang lại hy vọng mà còn trả lại sự an toàn cho các cộng đồng địa phương sau những cơn bão tàn khốc.
ZSL đang đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện Dự án Hành động Carbon xanh Quốc gia Philippines (NBCAP), với sự hỗ trợ và hướng dẫn của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF). Dự án này nhằm giải quyết sự ngắt kết nối và tạo điều kiện cho đầu tư chảy vào hệ sinh thái carbon xanh.
Dự án đập sóng-vành đai xanh rừng ngập mặn tại thị xã Ajuy, tỉnh Iloilo, là một ví dụ điển hình. Dự án này không chỉ cho phép người dân địa phương có quyền sở hữu mà còn mở ra các mô hình đầu tư mới. Mặc dù các cơn bão sẽ tiếp tục gia tăng, nhưng tác động của chúng giảm bớt tính phá hoại hoặc kéo dài.
NBCAP có thể đóng vai trò như một chất xúc tác tại Philippines để mở rộng quy mô tài chính, cho phép các dự án kỹ thuật xanh-xám như đập sóng rừng ngập mặn ở Ajuy được nhân rộng rộng rãi hơn, mang lại cả bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái carbon xanh xung quanh đường bờ biển.
Hy vọng của Philippines là hành động phối hợp thông qua NBCAP sẽ làm cho những hệ sinh thái này trở nên sinh động, mang lại cả sự bảo vệ và thu nhập cho các cộng đồng ven biển, đồng thời là một phản ứng mạnh mẽ trước các tình trạng khẩn cấp về khí hậu và đa dạng sinh học.
Hệ sinh thái rừng ngập mặn hiện đang nuôi sống hơn 4,1 triệu ngư dân toàn cầu, góp phần cải thiện chất lượng nước và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Các dự án carbon xanh không chỉ là bài toán môi trường mà còn mở ra cơ hội tài chính cho các hộ dân địa phương, giúp họ “sống được” nhờ vào bảo tồn - thay vì phải chọn phá rừng để mưu sinh.
Bùi Tú
Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/rung-ngap-man-la-chan-xanh-cua-xu-bao-235485.html