Tiếp tục phiên họp thứ 44, chiều 25/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Phân quyền cho địa phương, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chấp thuận chủ trương đầu tư
Tại tờ trình, để đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, Chính phủ đề xuất thí điểm cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà xã hội không sử dụng vốn đầu tư công. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam giao chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng bằng nguồn tài chính công đoàn.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trình bày tại phiên họp
Việc giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được thực hiện không thông qua đấu thầu đối với với trường hợp chỉ có 1 nhà đầu tư nộp hồ sơ đề xuất dự án đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư theo quy định.
Truờng hợp có từ 2 nhà đầu tư trở lên nộp hồ sơ đề xuất, đáp ứng yêu cầu, điều kiện thì thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư theo thứ tự ưu tiên.
Việc thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu, theo dự thảo quy định, sẽ hoàn thành trong tối đa 75 ngày. Theo đó cắt giảm được thủ tục hành chính và rút ngắn thời gian so với thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư (tổng thời gian cắt giảm khoảng 200 ngày), tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.
Đối với quy định chỉ định thầu rút gọn, thời gian thực hiện khoảng 15 ngày, trong khi thực hiện theo quy trình đấu thầu thông thường mất khoảng 60 - 90 ngày đối với đấu thầu trong nước, từ 90 - 120 ngày đối với đấu thầu quốc tế. Như vậy, thời gian thực hiện cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành (75 - 90%).
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết cũng cắt giảm nhiều thủ tục hành chính khác trong thực hiện dự án nhà ở xã hội, rút ngắn thời gian thực hiện dự án. Với việc không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, thời gian thực hiện thủ tục cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành.
Dự thảo cũng quy định bỏ thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi tại cơ quan chuyên môn về xây dựng. Qua đó, cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành (100%). Đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình và miễn giấy phép xây dựng (Điều 9 dự thảo Nghị quyết) sẽ thực hiện cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành (100%).
Ngoài ra quy định về xác định giá bán, giá thuê mua cũng giúp thực hiện cắt giảm được từ 30 - 90 ngày so với quy định hiện hành (100%).
Ngân sách nhà nước hoàn trả tiền sử dụng đất cho chủ đầu tư
Về điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, dự thảo quy định đối với tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được sắp xếp lại thì căn cứ vào phạm vi đơn vị hành chính của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi có dự án trước thời điểm sắp xếp lại để xác định điều kiện về nhà ở đối với đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp.
Trường hợp đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở có địa điểm làm việc cách xa nơi ở của mình thì điều kiện về nhà ở để được mua, thuê mua nhà ở xã hội gần địa điểm làm việc là chưa được mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở dưới mọi hình thức, chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình; trường hợp có nhà ở thuộc sở hữu của mình thì khoảng cách ngán nhất từ nơi ở đến địa điểm làm việc phải từ 30 km trở lên.
Cũng theo dự thảo, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm sử dụng ngân sách nhà nước để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngoài phạm vi dự án nhà ở xã hội.
Trường hợp chủ đầu tư có quyền sử dụng đất hoặc sử dụng đất do thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất thì Nhà nước hoàn trả cho chủ đầu tư số tiền chủ đầu tư đã chi trả để thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất hoặc số tiền sử dụng đất, tiền thuê đất mà nhà nước giao, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất.
Trường hợp nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án mà chủ đầu tư đã tự nguyện ứng trước kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được nhà nước hoàn trả hoặc khấu trừ vào nghĩa vụ tài chính phải nộp cho nhà nước.
Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV (tháng 5/2025) theo quy trình rút gọn.
Trong quá trình tổ chức các hội nghị về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thị trường bất động sản, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực phát triển nhà ở xã hội phản ánh hiện nay, quy định về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển một dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân là khá lớn.
Theo ước tính trong trường hợp dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân đã có quy hoạch xây dựng được duyệt, đã có chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở và được đưa và danh mục, kế hoạch sử dụng đất của địa phương thì thời gian thực hiện theo tuần tự từ bước chấp thuận chủ trương đầu tư đến khi lựa chọn được nhà đầu tư là khoảng gần 300 ngày.
Hoàng Yến