Sách giáo khoa Chương trình GDPT 2018 chưa được thử nghiệm trên diện rộng

9 giờ trướcBài gốc

Lần đầu tiên xã hội hóa SGK

Theo Bộ GD&ĐT, từ năm học 2020-2021 đơn vị triển khai xã hội hóa SGK theo lộ trình.

Đã có 7 nhà xuất bản và 12 tổ chức tham gia biên soạn, phát hành SGK môn học/hoạt động giáo dục các khối lớp. Biên soạn SGK thu hút đông đảo đội ngũ các nhà giáo, nhà khoa học có uy tín, có kinh nghiệm thực tế và năng lực biên soạn SGK đến từ các trường đại học sư phạm, các trường đại học chuyên ngành, các viện nghiên cứu và cơ sở giáo dục phổ thông tham gia.

Số lượng tác giả theo Chương trình GDPT 2018 gấp hơn 3 lần so với Chương trình GDPT 2006; gần 3/4 tác giả có học hàm, học vị từ tiến sĩ trở lên. Lần đầu tiên, đội ngũ giáo viên phổ thông trực tiếp tham gia biên soạn, với tổng số hơn 3.800 tác giả, phân bố đều ở các cấp học.

Học sinh Trường tiểu học Việt Long (Hà Nội) trong một giờ học. (ảnh: Hà Linh)

Bộ GD&ĐT đánh giá, tính đến năm học 2024-2025, Chương trình GDPT đã được triển khai thực hiện ở tất cả các khối lớp trên phạm vi toàn quốc. Kết quả đánh giá triển khai thực hiện Chương trình GDPT cho thấy học sinh tiếp thu tương đối tốt và phát huy được năng lực của bản thân, học sinh mạnh dạn, tự tin trong học tập, giao tiếp trong cuộc sống.

Học sinh được khuyến khích tự học, tự nghiên cứu tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức, vận dụng kiến thức mới; có nhiều thời gian trên lớp cho học sinh luyện tập, thực hành, trình bày, thảo luận. Tổng hợp kết quả từ các địa phương về kết quả đánh giá cuối các năm học từ 2020-2021 đến nay cho thấy chất lượng học sinh đảm bảo theo chuẩn đầu ra, yêu cầu cần đạt của chương trình.

Chưa phê duyệt được SGK ngoại ngữ

Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng còn rất nhiều mặt tồn tại, hạn chế. Báo cáo của Bộ GD&ĐT cho thấy, đến thời điểm này vẫn chưa phê duyệt được SGK các môn Ngoại ngữ 2 ở cấp THCS và THPT.

Việc tổ chức lựa chọn SGK cũng còn nhiều bất cập, nhất là một số địa phương việc lập hồ sơ lựa chọn sách thiếu sót so với quy định của Bộ GD&ĐT. Một số địa phương gửi hồ sơ đề nghị phê duyệt tài liệu giáo dục của địa phương quá muộn, vào thời điểm gần cuối năm học.

Thực hiện chương trình mới, Bộ GD&ĐT nhiều lần khẳng định đội ngũ giáo viên là “then chốt”, lực lượng quyết định chất lượng dạy học nhưng thực tế vẫn thiếu giáo viên, chưa đồng bộ về cơ cấu đối với cấp THCS, THPT.

Việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường ở một số nơi chưa phù hợp, chưa hiệu quả theo yêu cầu của chương trình. Các trường học phân công giáo viên đảm nhận các nội dung trong chương trình và xây dựng kế hoạch giáo dục đối với môn Khoa học tự nhiên, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, Nội dung giáo dục địa phương còn lúng túng.

Tại một số địa phương vẫn còn nhiều phòng học nhờ, phòng học tạm, nhiều công trình trường học xuống cấp chưa được nâng cấp, cải tạo; phòng học ở nhiều địa phương đặc biệt là vùng khó khăn thiếu diện tích; công trình vệ sinh, nước sạch, bếp ăn ở nhiều địa phương còn rất thiếu thốn…

Bộ GD&ĐT xác định nguyên nhân là do, lần đầu tiên, chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng một cách tổng thể, toàn diện, đồng bộ tất cả các môn học, hoạt động giáo dục ở các cấp học, lớp học theo tiếp cận phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Chương trình giáo dục phổ thông được biên soạn theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh lần đầu tiên được thực hiện đồng bộ ở tất cả các cấp học là sự thay đổi lớn đối với toàn ngành.

Việc biên soạn SGK theo chương trình lần đầu tiên được áp dụng nên gặp nhiều khó khăn từ khâu thiết kế đến khâu tổ chức thực hiện. Thời gian cho thử nghiệm chương trình, SGK mới rất hạn chế, không có điều kiện để tổ chức thử nghiệm theo cả chiều rộng và chiều sâu.

Bên cạnh đó, chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK lần đầu tiên được thực hiện, không có kinh nghiệm trong quá khứ, trong khi đó việc tham khảo, học tập kinh nghiệm quốc tế không áp dụng được nhiều vào bối cảnh nước ta; lực lượng xã hội hóa tham gia biên soạn SGK theo chương trình mới trong cả nước chưa được như kỳ vọng.

Thực hiện một bộ SGK trong năm học tới

Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn, ngành Giáo dục đã hoàn thành một chu trình trọn vẹn từ lớp 1 đến lớp 12, đạt được cả chiều rộng và chiều sâu, đáp ứng mục tiêu của chương trình mới – một cuộc đổi mới toàn diện ở bậc học phổ thông.

Chương trình mới có nhiều yếu tố khác biệt, “phi truyền thống”, đòi hỏi sự thích ứng mạnh mẽ, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực người học – một thay đổi mang tính triết lí sâu sắc. SGK cũng được chuyển hóa từ “gói kiến thức” sang học liệu mở, giúp giáo viên dẫn dắt học sinh phát triển năng lực.

Ông Sơn yêu cầu các địa phương, thời gian tới phải vừa phải duy trì, hoàn thiện việc đã làm, vừa chuẩn bị cho giai đoạn mới. Theo đó, cần rà soát, hoàn thiện, phát triển chương trình sau thời gian vận hành, thực hiện một cách khoa học, bài bản.

Các địa phương cần tiếp tục tham mưu cho chính quyền, quan tâm hơn tới điều kiện triển khai chương trình, gồm cơ sở vật chất, thiết bị, tài chính và đội ngũ. Tiếp tục nâng cao năng lực, trình độ và khả năng thích ứng của giáo viên với yêu cầu mới, đặc biệt là dạy học tích hợp, phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Bộ trưởng cũng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI trong dạy và học, nhưng phải thận trọng, phù hợp và có kiểm soát.

Bộ GD&ĐT sẽ chuẩn bị một bộ sách giáo khoa thống nhất dùng chung cho cả nước, được triển khai ngay từ năm học 2026–2027. Việc biên soạn, thẩm định, ban hành bộ SGK thống nhất sẽ được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, khoa học, kế thừa những kết quả đã đạt được của giai đoạn trước, đồng thời khắc phục những bất cập còn tồn tại.

Hà Linh

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/sach-giao-khoa-chuong-trinh-gdpt-2018-chua-duoc-thu-nghiem-tren-dien-rong-post1788216.tpo