Diện mạo mới nhất của "khối óc" sân bay Long Thành
Sáng 19/12, tại Trung tâm Kiểm soát không lưu Long Thành (xã Long Thành, tỉnh Đồng Nai), Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) tổ chức lễ công bố các hạng mục công trình đủ điều kiện phục vụ khai thác kỹ thuật thuộc dự án thành phần 2 các công trình phục vụ quản lý bay (Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1).
Toàn cảnh buổi lễ công bố tại Trung tâm Kiểm soát không lưu Long Thành.
Tại sự kiện, VATM đã công bố các hạng mục công trình quản lý bay đủ điều kiện phục vụ khai thác kỹ thuật, đánh dấu việc hoàn thành những bước chuẩn bị quan trọng về hạ tầng điều hành bay cho Cảng HKQT Long Thành.
Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án Long Thành (thuộc dự án thành phần 2), các công trình và hệ thống trang thiết bị quản lý bay trọng yếu đã hoàn thành thi công, lắp đặt, kiểm tra và kiểm thử, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về kỹ thuật, an toàn và khai thác theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) và quy định của Cục Hàng không Việt Nam.
Toàn cảnh sự kiện, dấu ấn đặc biệt quản lý bay tại sân bay Long Thành.
Đến nay, phần xây dựng cơ bản của dự án đã cơ bản hoàn thành, các hệ thống kỹ thuật thiết yếu phục vụ điều hành bay như radar giám sát, giám sát mặt đất, một phần hệ thống A-SMGCS, ADS-B, các hệ thống thông tin, dẫn đường, khí tượng và đài dẫn đường VOR/DME đã được chạy thử, nghiệm thu đạt yêu cầu kỹ thuật, sẵn sàng vận hành đồng bộ với Trung tâm Kiểm soát không lưu Hồ Chí Minh, bảo đảm tính liên tục trong chuỗi điều hành bay.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Hồ Sỹ Tùng, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam cho biết, dự án thành phần 2 các công trình phục vụ quản lý bay do VATM làm chủ đầu tư, được triển khai trong giai đoạn 2020 - 2025 với tổng mức đầu tư hơn 3.435 tỷ đồng.
Đây là công trình giao thông cấp đặc biệt, giữ vai trò then chốt trong tổng thể dự án Cảng HKQT Long Thành, có ý nghĩa chiến lược đối với hạ tầng hàng không quốc gia, bảo đảm năng lực điều hành bay cho cả ba giai đoạn phát triển của cảng.
Diện mạo tháp không lưu sân bay Long Thành cao 123m.
Toàn bộ dự án được triển khai trên diện tích hơn 70.000m2, gồm 5 cụm công trình: Đài Kiểm soát không lưu và các hạng mục phụ trợ (ATCT); Trạm radar sơ cấp/thứ cấp và trạm phát sóng vô tuyến (PSR/SSR/Tx); Trạm thu sóng vô tuyến và trạm giám sát phụ thuộc (Rx/ADS-B); Trạm radar khí tượng (WR); Đài dẫn đường đa hướng và đo cự ly (DVOR/DME). Trong đó Đài Kiểm soát không lưu có tháp không lưu là công trình trung tâm, cao 123m, thiết kế hình búp sen, hài hòa với kiến trúc tổng thể cảng hàng không.
Theo lãnh đạo VATM, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy nhanh tiến độ đưa Cảng HKQT Long Thành vào khai thác sớm hơn kế hoạch ban đầu, dự án thành phần 2 được xác định phải đi trước một bước, bảo đảm hệ thống kỹ thuật quản lý bay sẵn sàng, đồng bộ và an toàn khi cảng đi vào hoạt động.
Trong quá trình triển khai, dự án phải đối mặt với nhiều thách thức như điều kiện thi công phức tạp, các công trình phân tán trên diện rộng, yêu cầu kỹ thuật cao, thời tiết bất lợi với mùa mưa kéo dài tại khu vực Đồng Nai cùng với đó là biến động giá vật liệu và tình trạng thiếu hụt nhân lực do nhiều dự án lớn đồng thời triển khai.
VATM góp phần công sức lớn trong tiến trình sân bay đón chuyến bay khai trương đầu tiên.
Tuy nhiên, với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Đồng Nai và sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan, dự án đã từng bước vượt qua khó khăn, bảo đảm tiến độ, chất lượng và an toàn.
Dự án được khởi công ngày 29/9/2022. Sau hơn 3 năm thi công khẩn trương, đến nay đã triển khai 28 gói thầu với tổng giá trị ký hợp đồng 1.320 tỷ đồng, tỷ lệ tiết kiệm sau đấu thầu đạt 19%, tương đương 308 tỷ đồng, thể hiện tính minh bạch, hiệu quả trong công tác quản lý chi phí và năng lực tổ chức, điều hành dự án của chủ đầu tư.
Toàn cảnh Trung tâm kiểm soát không lưu Long Thành.
Trong khuôn khổ buổi lễ, đại diện các nhà thầu tham gia dự án khẳng định đã phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư trong suốt quá trình triển khai, tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng và an toàn; đồng thời cam kết tiếp tục đồng hành cùng VATM trong giai đoạn vận hành và bảo đảm kỹ thuật.
Cũng tại sự kiện, ông Mai Mạnh Hùng, Trưởng phòng Quản lý hoạt động bay, Cục Hàng không Việt Nam đã công bố Giấy phép khai thác cơ sở Trung tâm KSKL Long Thành và các giấy phép khai thác hệ thống kỹ thuật, thiết bị bảo đảm hoạt động bay đối với một số hệ thống trang thiết bị kỹ thuật quan trọng của dự án, chính thức ghi nhận mức độ sẵn sàng của hệ thống quản lý bay tại Cảng HKQT Long Thành.
Lễ công bố các công trình quản lý bay đủ điều kiện khai thác kỹ thuật là dấu mốc quan trọng trong tiến trình chuẩn bị đưa Cảng Hàng không quốc tế Long Thành vào hoạt động. Sự kiện không chỉ khẳng định năng lực làm chủ công nghệ, tổ chức đầu tư và điều hành hệ thống quản lý bay hiện đại của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam, mà còn tạo nền tảng vững chắc để bảo đảm an toàn, điều hòa và hiệu quả cho hoạt động bay, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Cảng HKQT Long Thành trở thành trung tâm hàng không hiện đại của Việt Nam và khu vực.
Trung tâm kiểm soát không lưu Long Thành.
Dự án thành phần 2 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm an toàn, điều hành hoạt động bay, góp phần đưa Cảng HKQT Long Thành đạt cấp 4F theo tiêu chuẩn ICAO, giữ vai trò cảng hàng không cửa ngõ quốc tế, hướng tới trở thành trung tâm trung chuyển hàng không của khu vực. Dự kiến hoàn thành và đưa vào khai thác năm 2026.
Đặc biệt cũng trong ngày hôm nay 19/12, một kíp điều hành bay cũng có mặt tại tầng 21 tháp không lưu để điều hành 3 chuyến bay khai trương đầu tiên sẽ lần lượt đáp xuống sân bay Long Thành.
Trung tâm Kiểm soát không lưu Hồ Chí Minh mới sẵn sàng “đón sóng” Long Thành
Trước đó vào 0h cùng ngày Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) chính thức chuyển đổi và đưa Trung tâm Kiểm soát không lưu (KSKL) Hồ Chí Minh mới vào vận hành. Đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hiện đại hóa hạ tầng điều hành bay khu vực phía Nam và tạo mảnh ghép then chốt cho việc khai thác Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Đây không chỉ là dấu mốc kỹ thuật đơn thuần, mà còn là bước tiến chiến lược nhằm nâng cao năng lực điều hành cho vùng thông báo bay (FIR) Hồ Chí Minh, vùng trời nhộn nhịp nhất cả nước, nơi tập trung mật độ hoạt động bay cao và phức tạp nhất hiện nay.
Toàn cảnh Trung tâm Kiểm soát không lưu Hồ Chí Minh mới.
Để chuẩn bị cho thời khắc chuyển đổi mang tính lịch sử này, VATM đã đầu tư đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật với quy mô hiện đại hàng đầu khu vực.
“Trái tim” của Trung tâm KSKL Hồ Chí Minh mới là hệ thống quản lý không lưu (ATM) thế hệ mới, được tích hợp đầy đủ các công nghệ tiên tiến đang được áp dụng rộng rãi trên thế giới. Hệ thống cho phép tối ưu hóa luồng bay đến, đi (AMAN/DMAN), quản lý quỹ đạo bay (TBO), đồng thời tích hợp các công cụ cảnh báo sớm và hỗ trợ ra quyết định tự động. Góp phần nâng cao mức độ an toàn và hiệu quả điều hành.
Song song đó, hệ thống thông tin liên lạc “mạch máu” của công tác điều hành bay, cũng được nâng cấp toàn diện. Hệ thống chuyển mạch thoại VCCS đạt tiêu chuẩn châu Âu cho phép vận hành đồng thời 80 vị trí kiểm soát, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu nghiêm ngặt của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO). Mạng truyền dẫn IP/MPLS hiện đại đã thay thế hoàn toàn công nghệ cũ, bảo đảm tốc độ cao, độ ổn định và tính bảo mật tuyệt đối trong kết nối dữ liệu giữa các đài, trạm.
Đến nay, toàn bộ các thiết bị thông tin - dẫn đường - giám sát (CNS) đã được đồng bộ hóa, nghiệm thu kỹ thuật và được Cục Hàng không Việt Nam cấp phép, sẵn sàng cho thời điểm vận hành chính thức.
Song song với đầu tư hạ tầng, VATM đặc biệt chú trọng yếu tố con người, nền tảng quyết định sự thành công của quá trình chuyển đổi. Lực lượng kiểm soát viên không lưu (KSVKL) và kỹ thuật viên đã trải qua chương trình huấn luyện chuyển loại nghiêm ngặt, bài bản.
Toàn bộ các trang thiết bị đã được đồng bộ hóa, nghiệm thu kỹ thuật, được Cục HKVN cấp phép.
Các kíp trực được thực hành thuần thục trên hệ thống mô phỏng (SIM), làm quen với giao diện người - máy (HMI) mới, đồng thời diễn tập chi tiết các tình huống bất thường, khẩn nguy. Các tổ kỹ thuật cũng đã làm chủ quy trình vận hành, bảo dưỡng và xử lý sự cố đối với các hệ thống ATM, VCCS, AIS, MET và đường truyền số liệu. Đến nay, 100% lực lượng KSVKL đã hoàn thành huấn luyện thực hành trên toàn bộ trang thiết bị điều hành của Trung tâm.
Phương án chuyển đổi từ trung tâm cũ sang trung tâm mới được xây dựng chi tiết, có sự phối hợp chặt chẽ giữa VATM, Cục Hàng không Việt Nam, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và các đơn vị quân sự, bảo đảm dịch vụ điều hành bay diễn ra liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn trong thời khắc chuyển giao.
Việc đưa Trung tâm KSKL Hồ Chí Minh mới vào vận hành mang ý nghĩa chiến lược đối với vùng trời phía Nam. Với cấu trúc vùng trời được tái thiết kế và số lượng phân khu điều hành được mở rộng, Trung tâm mới sẽ góp phần giảm tải áp lực cho kiểm soát viên không lưu, tối ưu hóa việc điều phối luồng bay giữa các sân bay lớn như: Tân Sơn Nhất, Long Thành, Phú Quốc và Cần Thơ. Năng lực xử lý vượt trội của hệ thống mới, kết hợp với các tính năng dự báo xung đột sớm, sẽ bảo đảm hoạt động bay ổn định và an toàn ngay cả trong những khung giờ cao điểm nhất.
Lực lượng KSVKL và kỹ thuật viên đã trải qua quá trình huấn luyện chuyển loại nghiêm ngặt.
Đặc biệt, Trung tâm KSKL Hồ Chí Minh mới được xác định là hạ tầng tiền phương quan trọng phục vụ cho Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Trung tâm sẽ giữ vai trò chủ chốt trong điều hành các chuyến bay kỹ thuật, bay hiệu chuẩn, đồng thời đảm nhận nhiệm vụ kiểm soát tiếp cận và kiểm soát đường dài cho Long Thành, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn khai thác thương mại trong thời gian tới.
Vào ngày 11/11 vừa qua, Đảng ủy Bộ Xây dựng đã tổ chức Lễ gắn biển công trình Trung tâm KSKL Hồ Chí Minh mới, chào mừng thành công Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Sau khi hoàn thành và đưa vào vận hành, Trung tâm KSKL Hồ Chí Minh mới sẽ cung cấp dịch vụ kiểm soát không lưu, giám sát hoạt động bay dân dụng - quân sự, dịch vụ thông tin, liên lạc hàng không trên toàn bộ FIR Hồ Chí Minh. Đồng thời đảm nhận nhiệm vụ kiểm soát tiếp cận cho Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.
Trung tâm do Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam làm chủ đầu tư, được Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) ban hành lệnh khẩn cấp theo Quyết định số 126/QĐ-BGTVT ngày 2/2/2024 và khởi công ngày 15/2/2024, với tổng mức đầu tư gần 1.500 tỷ đồng.
Dự án bao gồm tòa nhà điều hành chính diện tích hơn 2.360m² đặt trong khuôn viên Công ty Quản lý bay miền Nam, trạm kỹ thuật điện, hai tháp ăng-ten, cùng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, trang thiết bị chuyên ngành và các công trình phụ trợ.
Minh Tuệ