Sân khấu góp phần tôn vinh và lan tỏa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh

3 giờ trướcBài gốc

Các vở diễn tái hiện hình tượng Bác Hồ đầy xúc động

Vừa qua, Nhà hát Kịch Việt Nam khởi công chương trình nghệ thuật đặc biệt “Bác Hồ một tình yêu bao la” với hai vở kịch ngắn: “Chuyện nhà chị Tín” và “Miền Nam trong trái tim Bác”.

Theo đó, vở “Chuyện nhà chị Tín” là câu chuyện kể về chuyến đi thăm của Bác Hồ tới một gia đình nghèo nhất Hà Nội trong đêm giao thừa năm Nhâm Dần 1962. Dù ở vị trí nào, Người vẫn luôn nghĩ đến Nhân dân, luôn mong muốn mỗi người dân, mỗi gia đình đón Tết trong mùa xuân ấm no, hạnh phúc.

Bác đã từng nói: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho Nhân dân ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Câu chuyện Bác Hồ đến thăm gia đình nghèo nhất Hà Nội vào đêm giao thừa năm ấy là một trong những câu chuyện như thế, thể hiện tình yêu bao la của Người và tình cảm yêu quý của Nhân dân với Bác.

Sinh thời, Bác Hồ kính yêu luôn dành tình cảm đặc biệt cho đồng bào miền Nam như câu thơ của nhà thơ Tố Hữu: “Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà/Miền Nam mong Bác nỗi mong Cha”. Vở kịch ngắn “Miền Nam trong trái tim Bác” dựa trên cảm hứng thơ ca và câu chuyện xúc động khi Bác Hồ gặp gỡ nữ Anh hùng Trần Thị Lý và các chiến sĩ, đồng bào miền Nam.

Vở diễn như một bài ca về nỗi đau chia cắt, khát vọng và quyết tâm thống nhất của Nhân dân cả nước, tái hiện những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, cứu nước cùng tình cảm và nỗi nhớ thương đồng bào miền Nam luôn đau đáu trong trái tim Bác Hồ như Người từng nói: “Một ngày mà Tổ quốc chưa thống nhất, đồng bào miền Nam còn chịu khổ là một ngày tôi ăn không ngon, ngủ không yên”.

Cũng trong dịp này, Nhà hát Sân khấu truyền thống Quốc gia Việt Nam ra mắt vở cải lương “Từ Việt Bắc về Hà Nội” của bộ sử thi nghệ thuật “Nước non vạn dặm” của PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ. “Từ Việt Bắc về Hà Nội” khắc họa hình tượng Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh sau 30 năm tìm đường cứu nước, bắt gặp ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lê nin, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và ngày 28/1/1941, Người trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam.

Cảnh trong vở “Chuyện nhà chị Tín” trong Chương trình Bác Hồ một tình yêu bao la. (ảnh: NHKVN)

Trước đó, Nhà hát Kịch Việt Nam vừa ra mắt chương trình nghệ thuật đặc biệt “Hồ Chí Minh - tên Người sáng mãi”, gồm 3 vở kịch ngắn: “Đoàn kết là sức mạnh”, “Đôi mắt sáng”, “Bác Hồ và mùa xuân năm ấy”. Đây là 3 câu chuyện về vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, giúp khán giả có cái nhìn gần hơn về cuộc đời, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng những tâm tư, tình cảm mà Người dành cho dân tộc, cho đất nước.

Trong số nhiều vở diễn về Bác, có hai vở diễn được đánh giá có nhiều sáng tạo về hình tượng Bác Hồ và rất hấp dẫn khán giả nhờ tính thời sự, đó là “Đêm trắng” của nhà viết kịch Lưu Quang Hà và “Lá đơn thứ 72” của nhà viết kịch Hoàng Thanh Du.

Vở kịch “Lá đơn thứ 72” của Sân khấu Lệ Ngọc dựa trên câu chuyện có thật, một vụ án oan được Bác Hồ chỉ đạo điều tra lại. Vở kịch với nhiều lớp, nhiều câu chuyện nhỏ về số phận nhân vật, qua đó khắc họa chân thực hình ảnh Người luôn hết lòng vì nước, vì dân, quan tâm đến những người yếu thế nhất.

Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, nỗi oan trái của một con người là sự thất bại của nền công lý một đất nước. Trong lúc đất nước đang trải qua những năm tháng cam go của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Người dù bận trăm công nghìn việc, vì sự thống nhất và độc lập dân tộc, nhưng vẫn không coi số phận của một con người là việc nhỏ.

Hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trên sân khấu kịch “Người đi dép cao su”. (ảnh: P.V)

Vở kịch “Đêm trắng” của Nhà hát Kịch Việt Nam cũng được giới chuyên môn đánh giá cao khi tiếp cận đề tài chống tham nhũng. Vở kịch phỏng theo một câu chuyện có thật, đó là vụ đại án tham nhũng đầu tiên của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1950.

Trong “Đêm trắng”, hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện lên với những trăn trở, cân nhắc để đưa ra quyết định bác đơn xin tha tội chết cho viên Đại tá Cục trưởng Cục Quân nhu. Quyết định ấy của Người không đơn giản, đó còn là sự đấu tranh nội tâm, sự khổ tâm khi phải hạ bút y án tử hình người mà chính Người đã từng tin tưởng, đề bạt. Nhưng Người đã dứt khoát, phải loại bỏ một phần tử tha hóa, biến chất để làm trong sạch tổ chức, củng cố niềm tin của quần chúng.

Đặc biệt, nghệ thuật múa rối đã có những sáng tạo độc đáo, đưa Bác Hồ đến gần với thiếu nhi. Các tiết mục múa rối tái hiện hình ảnh Bác trò chuyện với thiếu nhi, tặng quà Tết Trung thu, hay Bác với bộ đội, công nhân… đều khiến các em nhỏ xúc động, từ đó nuôi dưỡng tình yêu kính trọng Bác ngay từ tuổi thơ.

Một biểu tượng bất diệt trong tâm hồn Việt Nam

Ngay từ những năm đầu sau Cách mạng Tháng Tám 1945, hình tượng Bác Hồ đã được các nghệ sĩ đưa lên sân khấu như một cách bày tỏ lòng kính yêu. Nếu điện ảnh hay hội họa có thể lưu giữ hình ảnh Người bằng những thước phim, khung hình, bức tranh, thì sân khấu lại mang đến cảm xúc trực diện, sống động nhờ sự hóa thân của diễn viên. Người nghệ sĩ trên sân khấu không chỉ diễn tả diện mạo, cử chỉ mà còn phải thể hiện được thần thái, tâm hồn cao cả của Bác.

Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Trần Thạch từng khiến khán giả rơi nước mắt khi vào vai Bác trong vở “Đêm trắng”. Giọng nói hiền từ, ánh mắt bao dung của ông đã khắc họa một Hồ Chí Minh giản dị mà sâu lắng. Sau này, các nghệ sĩ như: NSƯT Tiến Hợi, NSND Thanh Điền, NSƯT Nguyễn Văn Hải, nghệ sĩ Văn Thuận, nghệ sĩ Minh Hải… cũng rất thành công với nhiều vai diễn Bác. Mỗi người một sắc thái nhưng đều chung sự kính cẩn và chân thành.

Các nghệ sĩ thường chia sẻ rằng, để vào vai Bác, họ phải dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, phim tư liệu, đồng thời tìm đến những người từng gặp Bác để lắng nghe, cảm nhận. Điều quan trọng nhất không phải là giống về ngoại hình mà là phải truyền được thần thái: sự giản dị, nhân ái và trí tuệ của một con người vĩ đại.

Vở kịch “Đêm trắng” do Nhà hát Kịch Việt Nam dàn dựng và biểu diễn. (ảnh: P.V)

Theo đạo diễn Triệu Trung Kiên, khắc họa Bác Hồ trên sân khấu là một thử thách lớn. Bởi Bác không chỉ là một nhân vật lịch sử mà còn là biểu tượng thiêng liêng trong trái tim Nhân dân. Người nghệ sĩ muốn vào vai Bác cần một sự nhập tâm sâu sắc, vừa giữ được sự chân thực, vừa không làm mất đi vẻ bình dị, gần gũi mà Người vốn có.

Những buổi công diễn trên sân khấu, tại trường học, đơn vị bộ đội, hay vùng sâu, vùng xa có ý nghĩa đặc biệt. Ở đó, sân khấu trở thành cầu nối, đưa hình tượng Bác Hồ đến gần hơn với mọi tầng lớp Nhân dân. Nhiều bạn trẻ sau khi xem đã chia sẻ rằng, họ thấy Bác không còn xa vời trong sách vở mà trở nên gần gũi, thân thương. Mỗi tràng pháo tay, mỗi giọt nước mắt rơi khi khán giả xem các vở diễn về Bác chính là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của nghệ thuật và tình cảm thiêng liêng của dân tộc dành cho Người.

Hình tượng Bác Hồ trên sân khấu không chỉ là một đề tài nghệ thuật mà còn là một sứ mệnh văn hóa. Các thế hệ nghệ sĩ đã, đang và sẽ tiếp tục mang đến cho công chúng những tác phẩm đầy xúc cảm, góp phần gìn giữ ngọn lửa niềm tin, tình yêu Tổ quốc. Trên những sân khấu hôm nay và mai sau, Bác Hồ luôn hiện diện như một ánh sáng dẫn đường, một biểu tượng bất diệt trong tâm hồn Việt Nam.

Thùy Dương

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/san-khau-gop-phan-ton-vinh-va-lan-toa-hinh-tuong-chu-tich-ho-chi-minh.html