Sắp hết năm 2025, Bộ Xây dựng mới 'tiêu' hết gần một nửa tiền vốn đầu tư công

4 giờ trướcBài gốc

Mức giải ngân này đang thấp hơn đáng kể so với bình quân chung của cả nước (50%) khiến Bộ Xây dựng phải tích cực chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu tìm giải pháp đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, nhằm bảo đảm hoàn thành kế hoạch vốn trong năm cuối cùng của kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Nhà thầu thi công cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đang đẩy nhanh tiến độ thi công, phấn đấu về đích trước tiến độ.

Điểm sáng giải ngân đang chuyển thành áp lực

Trong nhiều năm qua, Bộ Xây dựng, trước đây là Bộ GTVT, luôn là một trong những “điểm sáng” trong công tác giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt khi được giao nguồn vốn đầu tư rất lớn. Tuy nhiên, bước vào năm cuối cùng của kế hoạch 2021-2025, tốc độ giải ngân của Bộ đang có dấu hiệu chững lại, thấp hơn nhiều so với mức bình quân chung cả nước.

Theo Vụ Kế hoạch – Tài chính thuộc Bộ Xây dựng, năm 2025, đơn vị được giao tổng vốn đầu tư công khoảng 87.794 tỷ đồng. Ngoài ra, Bộ còn được giao thêm 1.171 tỷ đồng từ nguồn tăng thu năm 2024 và đang làm thủ tục để tiếp tục được bổ sung khoảng 2.266 tỷ đồng vốn từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương các năm 2022 và 2023. Như vậy, tổng kế hoạch đầu tư công dự kiến trong năm nay của Bộ Xây dựng là khoảng 90.536 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đến hết tháng 9/2025, giải ngân thực tế mới chỉ đạt khoảng 37.174 tỷ đồng, tương đương 42,63% kế hoạch ban đầu, thấp hơn mức bình quân chung của cả nước (50%). Sau khi kế hoạch vốn được điều chỉnh giảm gần hết các nhiệm vụ chi và điều chuyển cho địa phương (giảm còn 80.230 tỷ đồng), tỷ lệ giải ngân đạt hơn 46%. Dự kiến tới cuối tháng 10, con số này sẽ đạt khoảng 43.531 tỷ đồng, tức 49,9% kế hoạch giao đầu năm.

Nhà thầu thi công cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.

Nhiều dự án cao tốc đề xuất điều chỉnh giảm vốn

Một số dự án trọng điểm cũng đã xin điều chỉnh giảm kế hoạch vốn năm 2025 do các nguyên nhân thực tế phát sinh trong quá trình triển khai.

Đại diện Vụ Kế hoạch – Tài chính Bộ Xây dựng cho biết, các dự án như cầu đường sắt Cẩm Lý (Km 24+134 tuyến đường sắt Kép – Hạ Long), dự án Chợ Mới – Bắc Kạn, nâng cấp, mở rộng các cầu, hầm trên Quốc lộ 1, cũng như các gói thầu đầu tư hệ thống ITS, ETC trên cao tốc Bắc – Nam đã giảm giá thành sau đấu thầu, dẫn đến nhu cầu vốn giảm.

Đơn cử, Ban QLDA Thăng Long quản lý 2 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông đoạn Bãi Vọt – Hàm Nghi và Hàm Nghi – Vũng Áng đã xin điều chỉnh giảm kế hoạch vốn hơn 600 tỷ đồng do giảm giá sau đấu thầu, tiếp tục áp dụng chính sách giảm thuế VAT 2%, giá vật liệu đất đắp giảm và thực tế trượt giá thấp hơn dự tính.

Tương tự, Ban Quản lý Dự án 7 đang quản lý hai dự án Chí Thạnh – Vân Phong và Vân Phong – Nha Trang cũng kiến nghị điều chỉnh giảm vốn. Dự án Vân Phong – Nha Trang đã được bổ sung kế hoạch vốn 2 đợt trong năm 2024 để rút ngắn tiến độ, song sau rà soát tháng 8/2025 đã giảm gần 248 tỷ đồng.

Chủ đầu tư tiếp tục đề xuất giảm thêm 278 tỷ đồng do chính sách giảm VAT tiếp tục, bù trượt giá hợp đồng âm, giảm chi phí GPMB so với dự kiến và một số vấn đề kỹ thuật liên quan đến hệ thống giám sát, điều hành giao thông. Dự án Chí Thạnh – Vân Phong cũng đề xuất giảm vốn với lý do tương tự.

Các dự án giao thông đang được đẩy nhanh tiến độ nhằm hoàn thành theo đúng kế hoạch đề ra.

Một số dự án đã hoàn thành nhưng chưa giải ngân hết vốn

Theo ông Lê Thắng, Giám đốc Ban Quản lý Dự án 2, trong số các dự án được giao vốn năm 2025 có 3 dự án cơ bản hoàn thành trong năm 2024, hiện chỉ bố trí vốn giải ngân cho các khối lượng hoàn thành nhưng giá trị nghiệm thu, thanh toán đã giảm so với kế hoạch giao ban đầu.

Cụ thể, dự án tăng cường kết nối giao thông khu vực Tây Nguyên không sử dụng hết khoảng 84 tỷ đồng vốn nước ngoài; dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 19 đoạn Km 90-108 không sử dụng hết khoảng 25 tỷ đồng; dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn Quốc lộ 45 – Nghi Sơn không sử dụng hết khoảng 20 tỷ đồng.

Tổng kết, trong bối cảnh áp lực hoàn thành kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 ngày càng lớn, Bộ Xây dựng đang tập trung mọi nguồn lực, điều chỉnh linh hoạt kế hoạch vốn và đẩy mạnh tiến độ các dự án trọng điểm nhằm thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công – một nhân tố quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội bền vững. Tuy nhiên, thực tế giải ngân còn nhiều khó khăn từ yếu tố khách quan và chủ quan, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của các cấp, ngành liên quan trong thời gian tới.

Thách thức trong giải ngân vốn còn lại

Thông tin từ Vụ Kế hoạch – Tài chính (Bộ Xây dựng), năm nay Bộ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt để đẩy mạnh tiến độ thi công, hoàn thành vượt kế hoạch nhiều công trình quan trọng quốc gia và các dự án trọng điểm như cao tốc Bắc – Nam phía Đông, cầu Rạch Miễu 2, Vành đai 3 TP.HCM đoạn Tân Vạn – Nhơn Trạch, cũng như các dự án cải tạo cầu yếu trên các quốc lộ.

Bộ Xây dựng, các ban quản lý dự án và nhà thầu cần tăng tốc tiến độ các dự án nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.

Song song với đó, quá trình thực hiện các dự án đã tiết kiệm được nhiều chi phí so với tổng mức đầu tư được phê duyệt, nhờ các yếu tố như tiết kiệm qua đấu thầu, phê duyệt thiết kế dự toán tối ưu, giảm chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB), không sử dụng đến dự phòng do chỉ số trượt giá thấp, đồng thời chính sách giảm 2% VAT cũng góp phần giảm nhu cầu vốn.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã dùng phần tiết kiệm này để bổ sung đầu tư cho các hạng mục nhằm nâng cao hiệu quả khai thác và bảo đảm an toàn giao thông, điển hình như hoàn thiện 6 hầm trên cao tốc Bắc – Nam phía Đông, bổ sung các nút giao thông kết nối, hầm dân sinh...

Tuy nhiên, phần chi phí tiết kiệm lại là nguyên nhân khiến Bộ Xây dựng phải báo cáo, đề nghị điều chỉnh giảm kế hoạch vốn năm 2025 khoảng 6.970 tỷ đồng. Trong đó, vốn nước ngoài giảm 1.504 tỷ đồng và vốn trong nước giảm 5.466 tỷ đồng, bao gồm cả vốn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2024.

Dù đã quyết liệt chỉ đạo, Bộ Xây dựng vẫn phải đối diện với nhiều thách thức khi giải ngân phần vốn còn lại. Điều kiện thời tiết bất lợi, nhiều cơn mưa bão diễn ra bất thường gây ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thi công. Bên cạnh đó, vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thiếu nguồn vật liệu xây dựng vẫn chưa được tháo gỡ triệt để, kéo dài thời gian hoàn thiện các dự án.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng khẳng định sẽ tiếp tục theo dõi sát sao tiến độ tổng thể các dự án, đồng thời áp dụng các giải pháp điều hòa linh hoạt kế hoạch vốn. Đơn vị cũng sẽ ưu tiên bố trí bổ sung vốn để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và tái định cư dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, nhằm bảo đảm hoàn thành toàn bộ kế hoạch vốn năm 2025.

Phi Long/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/sap-het-nam-2025-bo-xay-dung-moi-tieu-het-gan-mot-nua-tien-von-dau-tu-cong-post1239562.vov