Sáp nhập tỉnh, tinh gọn xã với tư duy phát triển, vươn xa tầm nhìn

7 giờ trướcBài gốc

Hôm qua, Bộ Chính trị đã xem xét đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp; trong đó có phương án sáp nhập một số tỉnh, bỏ cấp huyện, sáp nhập nhiều xã.

Dự kiến trong vài ngày tới, nội dung này sẽ được lấy ý kiến địa phương để hoàn thiện đề án trình Trung ương vào tháng 4 tới.

Trao đổi với VietNamNet, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính lần này thể hiện tinh thần mạnh mẽ, quyết tâm chính trị rất cao trong việc thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy.

Việc sáp nhập diễn ra ở cả cấp tỉnh và cấp xã, đồng thời chính quyền địa phương giảm xuống còn 2 cấp - không tổ chức cấp huyện.

TS. Trần Anh Tuấn: Sáp nhập để đạt mục tiêu cuối cùng là giàu mạnh và hưng thịnh. Ảnh: Phạm Hải

Một điểm đáng chú ý nữa là việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã lần này không chỉ căn cứ vào các tiêu chí trước đây, không chỉ đơn thuần là quy mô dân số, diện tích mà còn chú trọng đến quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế xã hội, mở rộng không gian phát triển gắn với 6 vùng kinh tế - xã hội.

“Đây cũng là điểm khác về tư duy sáp nhập, không chỉ dừng lại ở mục tiêu tinh gọn mà đã vươn xa hơn về tầm nhìn. Đó là sáp nhập để đạt mục tiêu cuối cùng là giàu mạnh và hưng thịnh. Việc sáp nhập tỉnh, sáp nhập xã nhằm tạo ra không gian mới, tạo ra động lực mạnh mẽ để địa phương, vùng và đất nước phát triển”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Theo ông, đây là những khác biệt thể hiện tính hệ thống, toàn diện, đồng bộ trong cách mạng tinh gọn bộ máy và chắc chắn sẽ thành công, đưa đất nước cất cánh bay vào kỷ nguyên mới.

Giải bài toán tên gọi, nơi đặt trung tâm hành chính tỉnh mới

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, quan điểm cốt lõi và mục tiêu của việc sắp xếp đơn vị hành chính lần này không chỉ đơn thuần là tinh gọn các đầu mối mà hướng tới mục tiêu lớn hơn. Đó là mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng, sức bật cho đất nước trong kỷ nguyên mới, đồng thời đảm bảo tính ổn định lâu dài của hệ thống, tổ chức với tầm nhìn chiến lược trăm năm. Ông nhìn nhận như thế nào?

Chúng ta đều biết, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy đang tái cấu trúc lại hệ thống chính trị theo hướng gọn nhẹ, minh bạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn rõ ràng, tránh lãng phí nguồn lực.

Mục tiêu của công cuộc này là thúc đẩy sự phát triển và giàu mạnh của Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Việc “sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã” thực chất là một nội dung đặc biệt quan trọng trong cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy.

Do đó, việc sáp nhập không chỉ đơn thuần theo tư duy tinh gọn như các đợt sắp xếp trước đây. Sáp nhập lần này sẽ không đi theo “lối mòn” trước kia mà bắt đầu bằng các tư duy có tính đột phá.

Albert Einstein từng nói: “Chúng ta không thể giải quyết vấn đề của ngày mai bằng tư duy của ngày hôm qua”.

Đây là một cuộc cách mạng. Cách mạng thì phải bắt đầu từ thay đổi tư duy, nhận thức. Mục tiêu của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy là vì sự phát triển và giàu mạnh.

Việc sáp nhập một số tỉnh lần này, kể cả tiếp tục sáp nhập cấp xã cũng vậy, cần tiếp cận theo một hướng tư duy mới - tư duy phát triển, mở rộng không gian, vươn xa tầm nhìn, chứ không chỉ đơn thuần căn cứ vào các tiêu chí về dân số, diện tích như ngày xưa, đến thời nay đã trở nên rất hạn chế.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã chỉ rõ trong Kết luận 127: “Cần nghiên cứu kỹ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển…”.

Tôi rất tán thành tư duy mới này trong sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh bởi lẽ nó gắn với mục tiêu sáp nhập để phát triển, vươn mình và như thế sẽ vượt qua mọi khó khăn, rào cản về nhận thức, về quan điểm và chắc chắn sẽ thành công.

Một trong những vấn đề dư luận quan tâm hiện nay là việc chọn tên gọi và thủ phủ của tỉnh mới sau khi sáp nhập là gì?

Việc đặt tên đơn vị hành chính mới thế nào và Trung tâm chính trị - hành chính (thủ phủ) của đơn vị hành chính mới sau sáp nhập ở đâu, căn cứ vào tiêu chí gì để lựa chọn là một bài toán phải giải quyết để không chỉ đơn thuần là tiết kiệm, không chỉ đơn giản là ghép tên.

Cũng có một số ý kiến đề nghị nếu có 2 hoặc 3 tỉnh sáp nhập thì lấy tên một tỉnh hiện có. Tôi cho rằng khi đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh (sau sáp nhập) cần chú ý đến yếu tố lịch sử, văn hóa, giá trị truyền thống, có sự kế thừa.

Thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định nhìn từ trên cao. Ảnh: Hoàng Hà

Khi lựa chọn thủ phủ của một tỉnh phải căn cứ vào lịch sử, vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng, sự đáp ứng yêu cầu của trung tâm chính trị - hành chính, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.

Nhưng cần chú ý điều quan trọng nhất là phải tạo được sự đồng thuận, thống nhất và đoàn kết từ nhân dân cho tới các cấp ủy đảng, chính quyền ở các địa phương sáp nhập.

Thay tuyển dụng “suốt đời biên chế” bằng "công chức hợp đồng"

Nhiều ý kiến lo ngại về trình độ, năng lực của cán bộ cấp xã hiện nay khó đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ khi bỏ cấp huyện. Theo ông, việc này nên giải quyết thế nào?

Việc lo ngại về năng lực của cán bộ cấp xã hiện nay khi chức năng, nhiệm vụ sau sáp nhập có nhiều thay đổi là có lý do.

Trước đây, cấp xã chỉ có cán bộ bán chuyên trách, không có cán bộ, công chức, trình độ và năng lực còn hạn chế. Nhưng thời gian qua, thực hiện luật Cán bộ, công chức ban hành năm 2008 cho tới nay, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cũng từng bước được chuẩn hóa về trình độ, năng lực.

Tuy nhiên, ý kiến của nhiều người dân cũng như cán bộ lãnh đạo cấp trên trực tiếp đều đánh giá rằng: So với cán bộ, công chức ở các cơ quan cấp trên thì cán bộ cấp xã vẫn còn bộ phận thiếu tính chuyên nghiệp, hạn chế về kỹ năng giao tiếp và thực thi công vụ.

Vì vậy, khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện, cần đánh giá, phân loại lại đội ngũ cán bộ, công chức của toàn bộ hệ thống các cơ quan hành chính cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh (cấp xã).

Những ai làm việc được thì phải giữ lại và bố trí vào các vị trí việc làm của bộ máy mới. Những ai không phù hợp với mô hình của bộ máy mới và yêu cầu, nhiệm vụ mới thì giải quyết chế độ, chính sách theo quy định.

Đồng thời, sửa luật Cán bộ, công chức để làm cơ sở pháp lý xây dựng chế độ công vụ mới theo vị trí việc làm, theo hướng năng động, trách nhiệm, minh bạch, thực tài và hiệu quả với nhiều nội dung tiến bộ.

Trong đó, cần bỏ phân biệt cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh; thay thế chế độ tuyển dụng “suốt đời biên chế” bằng chế độ công chức hợp đồng theo vị trí việc làm; bỏ quy định một nơi tuyển dụng cho một nơi sử dụng để thay bằng nguyên tắc “ai dùng người đó tuyển” và chịu trách nhiệm về quyết định của mình.

Vậy theo ông, trong công tác cán bộ, khi sắp xếp đơn vị hành chính cần quan tâm đến điều gì để đội ngũ cán bộ ở lại đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới?

Cách mạng tinh gọn bộ máy sẽ đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội, hướng đến mục tiêu: “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” như Tổng bí thư Tô Lâm đã chỉ ra.

Bộ máy “gọn” với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn rõ ràng nhưng nếu không có đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất, năng lực và trách nhiệm thì chưa thể “tinh” được.

Nếu "gọn” mà không “tinh” thì không thể “mạnh”. Và không “mạnh” thì khó mà đạt được mục tiêu hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả.

Vì vậy, trong sáp nhập, hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và giảm cấp chính quyền địa phương, phải lựa chọn được những người đủ năng lực, trình độ, có tinh thần cống hiến, trách nhiệm cao để bố trí vào bộ máy mới.

Đồng thời, cần dũng cảm giải quyết chính sách, chế độ đối với những người không đáp ứng yêu cầu công việc hoặc không muốn tiếp tục làm việc trong nền công vụ.

Làm được như vậy với tinh thần công tâm, khách quan, vô tư, “vì việc chọn người”, “theo vị trí việc làm để tuyển người” thì sẽ không còn lo ngại gì.

Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức được nâng lên về năng lực, về kỹ năng, về trách nhiệm thì nền công vụ của chúng ta sẽ có diện mạo, thần thái, tâm thế mới, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thu Hằng

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/sap-nhap-tinh-tinh-gon-xa-voi-tu-duy-phat-trien-vuon-xa-tam-nhin-2380890.html