Trong báo cáo vừa gửi đến Quốc hội, Chính phủ cho biết đã chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương triển khai thu phí các tuyến đường bộ cao tốc và bán quyền thu phí đường cao tốc. Mục đích là để thu hồi vốn Nhà nước và tái đầu tư các dự án hạ tầng khác theo quy định của pháp luật.
Thu phí trước đối với sáu đoạn, tuyến cao tốc
Thực tế, việc Nhà nước thu phí đường bộ cao tốc trên cả nước được quy định trong Luật Đường bộ 2024.
Để triển khai luật này, Cục Đường bộ đang được Bộ GTVT giao xây dựng “Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác”.
Với nhiệm vụ nêu trên, Cục Đường bộ cho biết hiện nay có 12 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư gồm: Lào Cai - Kim Thành, Hà Nội - Thái Nguyên, Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, TP.HCM - Trung Lương, Mỹ Thuận - Cần Thơ (bao gồm Cầu Mỹ Thuận 2), La Sơn - Túy Loan.
Trong số 12 tuyến cao tốc trên, Cục Đường bộ cho rằng có sáu đoạn cao tốc chưa đủ điều kiện thu phí gồm: Hà Nội - Thái Nguyên; Lào Cai - Kim Thành, Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Túy Loan, TP.HCM - Trung Lương.
Một số đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam do tư nhân đầu tư đã tiến hành thu phí. Trong ảnh là điểm thu phí dự án Diễn Châu - Bãi Vọt, thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: V.LONG
Nguyên nhân các đoạn tuyến trên chưa đạt chuẩn cao tốc khi chỉ có hai làn xe hạn chế, hoặc chưa được đầu tư hạ tầng trạm thu phí và hệ thống giao thông thông minh (ITS).
Chẳng hạn dự án cao tốc Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Túy Loan (đoạn La Sơn - Hòa Liên) hiện chỉ có hai làn xe, cần mở rộng lên 4 làn; cao tốc TP.HCM - Trung Lương hiện đang thực hiện chủ trương đầu tư, nâng cấp, mở rộng theo hình thức đối tác công tư (PPP). Dự kiến khởi công trong năm 2025, hoàn thành năm 2028.
“Theo đó, việc thu phí các tuyến cao tốc trên sẽ được triển khai sau khi hoàn thành việc đầu tư nâng cấp, mở rộng, đáp ứng quy định pháp luật hiện hành”- Cục Đường bộ cho biết.
6 tuyến cao tốc còn lại gồm: Cao tốc Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, Mỹ Thuận - Cần Thơ (bao gồm Cầu Mỹ Thuận 2) đã đạt chuẩn cao tốc. Vì vậy, Cục Đường bộ đề xuất tiến hành thu phí với các đoạn này.
Cục Đường bộ cũng đang đề xuất Bộ GTVT giao cho cục là cơ quan trực tiếp tổ chức quản lý, bảo trì, bảo dưỡng đối với các đoạn đường bộ cao tốc do nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý, khai thác theo quy định pháp luật.
Theo đó, Cục Đường bộ và các Khu Quản lý đường bộ khu vực sẽ quản lý thu, nộp, sử dụng phí sử dụng đường bộ cao tốc; kê khai, nộp phí sử dụng đường cao tốc thu được theo tháng, quyết toán năm theo quy định về quản lý thuế.
Thêm vào đó, Cục sẽ kiểm tra hoạt động, số thu từ cung cấp dịch vụ thu phí của đơn vị vận hành thu, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán tiền sử dụng đường bộ để bảo đảm thu đúng, thu đủ, nộp đúng hạn khoản thu phí cao tốc vào tài khoản phí chờ nộp ngân sách của đơn vị quản lý thu...
“Trong quá trình đánh giá thực hiện chính sách hoặc sau khi hết một chu kỳ khai thác thiết bị (khoảng 5- 8 năm), Cục Đường bộ sẽ nghiên cứu, đề xuất các phương thức khai thác khác”- Cục Đường bộ cho hay.
Mức phí được thu như thế nào?
Bộ GTVT, cho biết Nghị định 130/2024 của Chính phủ quy định thu phí phương tiện lưu thông trên cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác, đã đưa ra mức phí cụ thể.
Theo đó, năm nhóm xe phải chịu phí sử dụng cao tốc, chia làm hai mức. Trong đó mức một áp dụng với cao tốc đã hoàn thành, đạt tiêu chuẩn; mức hai áp dụng với cao tốc chưa đạt chuẩn như chưa có trạm dừng nghỉ, đường gom, làn dừng khẩn cấp.
Mức phí cụ thể như sau (đơn vị đồng/km):
Các mức thu phí trên tuyến đường bộ cao tốc do Nhà nước tiến hành đầu tư.
Cục Đường bộ ước tính số phí thu các tuyến cao tốc do nhà nước đầu tư có thể đạt 3.210 tỉ đồng mỗi năm, nộp ngân sách 2.850 tỉ đồng.
Các tuyến cao tốc do nhà nước đầu tư đều được lắp đặt hệ thống giao thông thông minh (ITS), trong đó có thu phí tự động không dừng.
VIẾT LONG