Theo Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị ban hành trong tháng 8, các bộ, ngành, địa phương phải sớm sắp xếp, tái cấu trúc hệ thống giáo dục ĐH; sáp nhập, giải thể trường không đạt chuẩn; xóa bỏ cấp trung gian; nghiên cứu sáp nhập viện nghiên cứu với trường ĐH và chuyển một số trường về địa phương quản lý.
Bộ GDĐT cho biết, cả nước hiện có 140 trường ĐH công lập thuộc diện sắp xếp. Việc tổ chức lại nhằm khắc phục tình trạng manh mún, chồng chéo trong quản lý, nâng hiệu quả đầu tư và chất lượng đào tạo. Bộ dự kiến chuyển các trường do bộ, ngành quản lý về địa phương, sáp nhập hoặc giải thể các trường quá nhỏ, không đạt chuẩn, đồng thời tái cấu trúc mạng lưới theo hướng giảm đầu mối, tăng năng lực trường mạnh. Những trường có vị trí đặc thù sẽ được giữ lại nhưng phải phát triển nhanh hơn.
Tính đến tháng 3/2025, cả nước có 9 ĐH công lập, gồm: ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Quốc gia TPHCM, ĐH Thái Nguyên, ĐH Huế, ĐH Đà Nẵng, ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Kinh tế TPHCM, ĐH Kinh tế Quốc dân, ĐH Cần Thơ. Bộ GDĐT dự kiến chỉ quản lý trực tiếp các trường ĐH, CĐ trọng điểm; còn lại sẽ chuyển về các bộ, ngành và địa phương.
Thông tin về việc sắp xếp lại các trường ĐH thu hút sự quan tâm của dư luận thời gian qua. Trong đó cũng có những băn khoăn đặt ra rằng việc tái cấu trúc các cơ sở đào tạo ĐH phải thực hiện sao cho rõ ràng, minh bạch, tránh xin - cho, tranh thủ, chạy chọt, tiêu cực. Cùng đó có những phân tích đưa ra về việc phải có tiêu chí, lộ trình rõ ràng, cần sớm ban hành bộ tiêu chí cụ thể trước khi sắp xếp lại 140 trường ĐH công lập.
Đa phần ý kiến các chuyên gia bày tỏ đồng tình cho rằng, việc sáp nhập nhằm khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, thiếu liên kết, đặc biệt ở những trường có ngành đào tạo tương đồng, qua đó giúp các trường mạnh hơn, phát triển bền vững hơn. Cụ thể, theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng - nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, khi xem xét chủ trương sắp xếp các trường ĐH, Bộ GDĐT nên xem xét một số tiêu chí cốt lõi để đảm bảo hiệu quả. Thứ nhất là tiêu chí về lĩnh vực đào tạo; Thứ hai là tiêu chí đạt chuẩn chất lượng tổng thể. Với 140 trường công lập thuộc diện sắp xếp, Bộ GDĐT cần xây dựng lộ trình một cách cẩn trọng để tạo được sự đồng thuận từ xã hội (bao gồm giảng viên, sinh viên, phụ huynh và cộng đồng), đồng thời giảm thiểu tối đa những xáo trộn đối với hoạt động đào tạo cũng như quyền lợi của từng cá nhân.
Theo ông Lê Tấn Dũng, Bộ xác định đề án sắp tới sẽ căn cứ vào quan điểm, nghị quyết của Đảng, nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ; căn cứ vào quy hoạch mạng lưới ĐH, dạy nghề đã được quy hoạch, xác định rõ các sứ mệnh của các cơ sở ĐH, dạy nghề. Bộ nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc hệ trọng này nhưng không thể một mình thực hiện, mà phải có sự chung tay, phối hợp và đồng thuận của các bộ, ngành Trung ương và các địa phương, đặc biệt là các cơ sở GDĐH, giáo dục nghề nghiệp.
Bộ GDĐT cho biết, các đề án này sẽ sớm được trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định để có thể triển khai ngay từ năm 2026. Sau khi đề án được cấp có thẩm quyền phê duyệt, Bộ GDĐT sẽ công khai rộng rãi và cung cấp đầy đủ thông tin cho các cơ quan truyền thông, báo chí.
Dung Hòa