Sắp xếp lại giang sơn: Mở rộng không gian phát triển, tăng niềm tin của dân

6 giờ trướcBài gốc

Sáng nay (30/6), các đơn vị hành chính trên cả nước đồng loạt tổ chức lễ công bố nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính, thành lập các tổ chức Đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố, phường, xã, đặc khu.

Bắt đầu từ ngày mai, 1/7/2025, bộ máy chính quyền địa phương hai cấp trong cả nước sẽ đi vào hoạt động. Đây là thời khắc vô cùng quan trọng, đánh dấu một cuộc chuyển mình lịch sử, hướng tới mục tiêu phát triển, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Phóng viên Báo Sức khỏe và Đời sống đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Ngô Thành Can, nguyên Phó Trưởng khoa Tổ chức và Quản lý Nhân sự, Giảng viên cao cấp, Học viện Hành chính Quốc gia về sự kiện lịch sử này.

Chính quyền sát dân, đưa dịch vụ công đến gần dân hơn

- 8h sáng nay (30/6), tất cả các tỉnh, thành cả nước đồng loạt tổ chức lễ công bố các quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính, dưới góc nhìn của một chuyên gia về hành chính công, ông đánh giá thế nào về sự kiện lịch sử này?

PGS.TS Ngô Thành Can: Chúng ta đang thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sáp nhập các đơn vị hành chính và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp. Ngày 30/6/2025, các tỉnh, thành cả nước tiến hành lễ công bố các Nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính. Đây là thời khắc lịch sử quan trọng của đất nước ta, thời điểm chúng ta thực hiện sắp xếp lại giang sơn.

Từ ngày mai chúng ta thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, với 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, 3321 đơn vị hành chính cấp xã, thực hiện bỏ đơn vị hành chính cấp huyện.

Tại thời điểm lịch sử này, nhân dân trong cả nước, từ Bắc đến Nam, từ Đông sang Tây, từ đồng bằng đến miền núi, đều hồ hởi phấn khởi, vui mừng đón nhận chính thức xã, phường, đặc khu mới, cấp tỉnh, thành mới ở nơi sáp nhập.

- Mô hình chính quyền địa phương hai cấp sẽ tác động thế nào đến đời sống kinh tế xã hội nói chung, thưa ông?

PGS.TS Ngô Thành Can: Mô hình chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động có những tác động to lớn đối với đời sống, phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Thứ nhất, tác động đến không gian phát triển của địa phương, mở rộng không gian, mở rộng các nguồn lực cho sự phát triển triển của kinh tế xã hội địa phương, với tầm vóc mới, điều kiện mới.

PGS.TS Ngô Thành Can, nguyên Phó Trưởng khoa Tổ chức và Quản lý Nhân sự, Giảng viên cao cấp, Học viện Hành chính Quốc gia.

Thứ hai, tác động ảnh hưởng đến những vấn đề văn hóa, xã hội tạo đà cho sự phát triển chung, tạo ra sự tăng cường đoàn kết, cộng tác phối hợp rộng rãi các nguồn lực, trong nhân dân, trong cộng đồng. Hướng đến sự phát triển cho địa phương và nâng cao đời sống cho nhân dân, hướng tới sự phát triển xã hội bền vững, thịnh vượng và an toàn.

Thứ ba, tác động đến cách thức suy nghĩ, làm ăn lớn hơn, tập trung hơn, từng bước khắc phục cách làm ăn nhỏ lẻ, manh mún, tăng cường các nguồn lực cho sự phát triển chung và nâng cao đời sống nhân dân.

Thứ tư, tác động đến cách thức vận hành của chính quyền địa phương sát dân hơn, gần dân hơn, chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị phục vụ nhân dân. Các trung tâm dịch vụ hành chính công đưa các dịch vụ công đến gần người dân hơn, hệ thống thể chế các quy định nhanh gọn hơn, sáng rõ dễ thực hiện hơn, tiết kiệm thời gian tiền của cho người dân

Thứ năm, tác động đến hệ thống chính trị ở địa phương, đến đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, những người thực thi công vụ liêm chính, khách quan, phục vụ người dân và tổ chức. Sự vận hành đã được sắp xếp, chỉnh đốn đội ngũ, hoàn thiện quy trình tạo ra sự tinh, gọn của tổ chức bộ máy, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đem lại niềm tin cho người dân vào chính quyền địa phương, tạo ra sự phấn khởi hết lòng cống hiến phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức.

Những thay đổi mang tính bước ngoặt

- Bức tranh chung về bộ máy hành chính sau sáp nhập sẽ như thế nào thưa ông?

PGS.TS Ngô Thành Can: Sau sáp nhập, mở rộng các đơn vị hành chính tạo ra những thay đổi to lớn trong xã hội, trong phát triển kinh tế bởi sự mở rộng dư địa cho phát triển, tạo các điều kiện tốt cho phát triển kinh tế, xã hội, các địa phương đều có thể phát huy thế mạnh của những vùng đồng bằng, miền biển với những vùng miền núi, trung du, cao nguyên.

Đồng thời, đưa lại những thay đổi trong cách làm của các cấp chính quyền địa phương, với lối tư duy: địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Sự gọn nhẹ của tổ chức bộ máy nhà nước đem lại hiệu quả trong vận hành của bộ máy, đem lại sự tiết kiệm cho bộ máy và cho cả xã hội.

Bộ máy sau tinh gọn sẽ hoạt động hiệu quả, đảm bảo thực thi công vụ tốt hơn.

Các cán bộ, công chức, viên chức được đào tạo, bồi dưỡng, được hướng dẫn thực hiện các quy trình một cách cụ thể, đảm bảo cho hoạt động thực thi công vụ có kết quả, hiệu lực, hiệu quả. Chính quyền địa phương cấp xã được tăng cường bổ sung chức năng, nhiệm vụ từ cấp huyện cũ, được chú trọng tăng cường về nhân sự, cả về số lượng cả về chất lượng, đảm bảo đội ngũ này được trang bị đầy đủ các kỹ năng thực thi công vụ.

Những vấn đề về văn hóa, giáo dục, y tế, công nghiệp, nông nghiệp, khoa học kỹ thuật được chú trọng phát triển trên cơ sở chủ động sáng tạo, phân cấp phân quyền;

Các dịch vụ công phục vụ người dân sát hơn, gần hơn, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, nghĩa là phục vụ sát với yêu cầu đòi hỏi của người dân và việc phục vụ gần người dân hơn. Các dịch vụ được tăng cường đưa về cấp xã, như vậy tiết kiệm cho người dân, cho xã hội cả về tiền của, sức lực và thời gian.

- Như vậy người dân sẽ được hưởng lợi nhiều từ công cuộc sắp xếp, sáp nhập này thưa ông?

PGS.TS Ngô Thành Can: Thời khắc sắp xếp lại giang sơn đã điểm, đất nước có những thay đổi về các đơn vị hành chính mở rộng không gian cho sự phát triển, để gọn nhẹ hơn về tổ chức bộ máy, tiết kiệm hơn về tiền của, sức người cho hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương, để những thay đổi hướng tới phục vụ người dân, chính quyền của dân, vì dân và hợp lòng dân, củng cố lòng tin của người dân.

Tuy nhiên, có thể có những khó khăn, phức tạp cần phải chú ý để nhận diện, khắc phục vượt qua, như những vấn đề về sự vận hành thông suốt trong quy trình thực thi công vụ, về năng lực đội ngũ nhân sự trong giải quyết vấn đề nảy sinh trong hoạt động của nền công vụ, và cả những vấn đề có thể nảy sinh về văn hóa, xã hội, an ninh trật tự.

- Vậy theo ông khi địa giới hành chính rộng lớn hơn, thách thức nào đặt ra với các đơn vị hành chính mới sau sáp nhập?

PGS.TS Ngô Thành Can: Sau sáp nhập các đơn vị hành chính, địa giới hành chính rộng lớn hơn đã đặt ra những thách thức trong tổ chức các đơn vị hành chính. Những năm trước, chúng ta đã có những kinh nghiệm trong xử lý các tình huống cụ thể, như: tổ chức các hoạt động của các ban, ngành thông suốt, thống nhất như địa giới, đất đai, nông lâm công thương, bưu chính, công sản, nhân sự,…

Những thách thức trong tư duy chiến lược, tầm nhìn phát triển cùng những yêu cầu cao trong bối cảnh luôn biến động với cách tư duy còn nhỏ lẻ manh mún, sự vụ, rồi thách thức trong yêu cầu cao về trang thiết bị, cơ sở vật chất hiện đại trong bối cảnh phát triển của khoa học công nghệ, phát triển của cách mạng 4.0, trí tuệ nhân tạo với những cơ sở vật chất còn hạn chế, còn chưa được cập nhật, trang bị tốt hơn, thích hợp hơn. Những thách thức đặt ra trong nội bộ tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, như tổ chức hoạt động, nhân sự, cơ sở vật chất để đảm bảo sự thông suốt, hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả.

Việc tập trung nguồn lực để phát triển ở mỗi địa phương với mục tiêu lớn là phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống của người dân, cũng đặt ra nhiều vấn đề cần quan tâm chú ý. Đó là sự lựa chọn lĩnh vực ngành thế mạnh để phát triển, đó là sự lựa chọn có tính toán thời điểm ưu tiên cho sự phát triển kinh tế, cho sự ổn định xã hội, cho văn hóa xã hội.

Việc sử dụng các trụ sở cơ quan cũng là vấn đề cần phải thực hiện trước tiên và phù hợp trong sự tính toán về khoảng cách, và các điều kiện khác liên quan, nhất là về vấn đề kinh tế, tiết kiệm ngân sách.

Đoàn kết, hướng tới phát triển

- Những vấn đề nào người dân cần lưu tâm sau sáp nhập thưa ông?

PGS.TS Ngô Thành Can: Những vấn đề cụ thể sau sáp nhập là vấn đề định danh cấp xã, cấp tỉnh liên quan đến thay đổi giấy tờ, thủ tục hành chính. Các quy định của nhà nước, của các cấp liên quan... người dân cần quan tâm tìm hiểu để tránh nhầm lẫn mất thời gian, sức lực.

Ví dụ, người dân khi nào cần làm căn cước, làm ở đâu, các thủ tục hành chính nào làm ở Trung tâm dịch vụ hành chính công... Người dân nên tìm hiểu để biết về các dịch vụ công thực hiện như thế nào, như về giấy phép kinh doanh, giấy phép lái xe, sổ đỏ, tạm trú …

- Ông đánh giá thế nào về tiềm năng phát triển của các địa phương sau khi sáp nhập?

PGS.TS Ngô Thành Can: Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần đề cập đến mục tiêu tăng trưởng hai con số cho Việt Nam, nhấn mạnh đây là yếu tố then chốt để khắc phục nguy cơ tụt hậu và đạt được sự phát triển bền vững. Tổng Bí thư cũng chỉ ra rằng, để đạt được tăng trưởng hai con số, cần có sự thay đổi trong tư duy, đặc biệt là phát huy tối đa vai trò của khoa học công nghệ và kinh tế tư nhân.

Trung ương Đảng đã thống nhất mục tiêu tăng trưởng hai con số cho giai đoạn 2026-2030, đây là mục tiêu đòi hỏi sự nỗ lực lớn từ toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội. Chúng ta đã tập trung phát triển theo các vùng kinh tế, đã có những địa phương đạt sự tăng trưởng hai con số, đó vừa là động lực vừa là mục tiêu khuyến khích các địa phương hướng tới.

Để đạt được tăng trưởng hai con số (trên 10%), chúng ta cần chú ý đến các điều kiện quan trọng như tăng cường đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, cải thiện năng suất lao động, cũng như các nội dung khác như, cải cách thể chế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo.

Cùng với "bộ tứ trụ cột" là bốn nghị quyết đột phá, định hướng cho mô hình phát triển tích hợp của Việt Nam hiện đại, nhấn mạnh vai trò của thể chế, đổi mới sáng tạo, kinh tế tư nhân và hội nhập quốc tế. Với sự phát triển kinh tế, xã hội của các địa phương thời gian qua, nhất là những đơn vị đầu tàu như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Bình Dương, … với những hy vọng có cơ sở, chúng ta có thể vươn tới triển vọng phát triển hai con số.

Đây thể hiện sự quyết tâm của Nhà nước, của chính quyền địa phương, của toàn thể nhân dân và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, thể hiện đoàn kết, trách nhiệm và danh dự.

Xin cảm ơn những chia sẻ của Ông!

Thống kê của Bộ Nội vụ cho thấy trước khi sáp nhập, 20/63 tỉnh thành (tương đương 32%) đạt tiêu chuẩn về diện tích và dân số theo Nghị quyết số 1211 (sửa đổi, bổ sung năm 2022) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính. Còn lại 27 tỉnh đạt một trong hai tiêu chí, và 16 địa phương không đạt cả hai.

Theo tiêu chuẩn, tỉnh miền núi, vùng cao phải có diện tích từ 8.000 km2 và ít nhất 0,9 triệu dân; tỉnh còn lại diện tích trên 5.000 km2, dân số tối thiểu 1,4 triệu. Thành phố trực thuộc Trung ương diện tích từ 1.500 km2, dân số hơn một triệu.

Sau sáp nhập, 29/34 tỉnh thành đạt chuẩn dân số và diện tích theo tiêu chuẩn, tương đương 85%. 5 tỉnh còn lại chưa thỏa mãn cả hai tiêu chí nhưng được chấp nhận do yếu tố đặc thù, gồm: Hưng Yên (không đạt diện tích), Lạng Sơn, Lai Châu và Điện Biên (không đạt dân số), Cao Bằng (không đạt cả hai tiêu chí).

Bộ Nội vụ đánh giá các tỉnh, thành hình thành sau sắp xếp đã "đạt định hướng tiêu chuẩn của đơn vị hành chính cấp tỉnh" theo Nghị quyết của Quốc hội.

Tô Hội (thực hiện)

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/sap-xep-lai-giang-son-mo-rong-khong-gian-phat-trien-tang-niem-tin-cua-dan-169250630161956834.htm