Sắp xóa bỏ thuế khoán: Hộ kinh doanh không chuẩn bị kỹ sẽ đối mặt rủi ro xử phạt

3 giờ trướcBài gốc

Chưa đầy 4 tháng nữa, chính sách thuế khoán sẽ bị xóa bỏ hoàn toàn, một trong những thay đổi lớn đối với cộng đồng hộ kinh doanh trên cả nước. Đây không chỉ là một thay đổi về phương thức nộp thuế, mà là sự chuyển mình toàn diện về cách thức vận hành, ghi chép, quản lý và tuân thủ pháp luật thuế của hàng triệu hộ kinh doanh.

Ngày 17/5/2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết 198/2025/QH15, khẳng định từ năm 2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế, mà bắt buộc phải kê khai, nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế hiện hành. Cùng với việc xóa bỏ thuế khoán, lệ phí môn bài cũng sẽ được chấm dứt thu từ thời điểm này.

Từ ngày 01/01/2026, thuế khoán sẽ bị xóa bỏ hoàn toàn, thay thế bằng cơ chế kê khai thuế theo doanh thu thực tế, gắn với việc sử dụng hóa đơn điện tử và quản lý thuế theo rủi ro. Ảnh: PV

Sự thay đổi này thực hiện theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị. Nghị quyết xác định rõ mục tiêu: Xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026, nhằm thúc đẩy tính minh bạch, tăng kỷ cương tài chính và tạo ra một môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Những động thái này khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc hiện đại hóa nền quản lý thuế quốc gia, từng bước đưa các hoạt động kinh doanh, đặc biệt là kinh doanh cá thể, hòa nhập vào hệ thống tài chính chính thức.

Để chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi lớn này, Chính phủ đã sớm ban hành Nghị định 70/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ ngày 01/6/2025) về hóa đơn, chứng từ. Đây được coi là văn bản nền tảng, đặt nền móng cho việc triển khai hóa đơn điện tử một cách rộng rãi, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ tiêu dùng trực tiếp – nơi tập trung phần lớn các hộ kinh doanh. Một điểm nhấn đáng chú ý là việc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, cho phép dữ liệu bán hàng được cập nhật ngay lập tức và tự động truyền về cơ quan thuế, giúp kiểm soát doanh thu theo thời gian thực, hạn chế gian lận, trốn thuế.

Tiếp đó, Thông tư 32/2025/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành đã hướng dẫn chi tiết việc thực hiện hóa đơn điện tử, bao gồm chuẩn dữ liệu, trách nhiệm của bên cung cấp phần mềm, cơ chế ủy nhiệm lập hóa đơn và truyền nhận dữ liệu. Tất cả đều nhằm đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống quản lý và thuận tiện tối đa cho người nộp thuế khi chuyển đổi.

Tuy nhiên, điều khiến nhiều hộ kinh doanh lo ngại không nằm ở mặt kỹ thuật hay phần mềm, mà chính là sự thay đổi thói quen lâu nay đã ăn sâu trong cách làm ăn.

Theo các chuyên gia kinh tế, với hình thức thuế khoán, hộ kinh doanh chỉ cần nộp một khoản thuế cố định hằng tháng mà không bắt buộc phải lập hóa đơn, ghi chép sổ sách hay lưu trữ chứng từ chi tiết. Tuy nhiên từ năm 2026, mọi doanh thu, chi phí, giao dịch sẽ phải minh bạch, có hóa đơn điện tử đầy đủ. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để hộ kinh doanh từng bước tiếp cận chuẩn mực quản trị hiện đại.

Các chuyên gia cũng cảnh báo, nếu không chuẩn bị trước, hộ kinh doanh rất dễ bị sai sót, dẫn đến bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí bị đình chỉ hoạt động nếu vi phạm nghiêm trọng.

Ở góc độ quản lý nhà nước, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi từ thuế khoán sang hình thức kê khai không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà là bước tiến quan trọng để xây dựng nền tài chính kỷ cương, công bằng. Ông Mai Sơn nhìn nhận, việc chuyển đổi này đòi hỏi các hộ kinh doanh phải nâng cao tự giác tuân thủ nghĩa vụ thuế, tự kê khai, tự nộp thuế và chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế của mình.

Để thuận lợi hoạt động kinh doanh trong thời gian tới, hộ kinh doanh nên tìm hiểu trước các quy định, làm quen với phần mềm, sổ sách và cách lập hóa đơn điện tử.

Cơ quan thuế cũng cho rằng, hộ kinh doanh và người nộp thuế nói chung cần tích cực chủ động tìm hiểu chính sách pháp luật thuế, các quy định liên quan đến ghi chép sổ sách, lập hóa đơn, lưu trữ chứng từ. Sự chuẩn bị chu đáo, đầy đủ sẽ giúp hộ kinh doanh giảm thiểu rủi ro bị xử phạt, đồng thời tận dụng được các lợi ích từ việc minh bạch hóa hoạt động.

Một nội dung quan trọng khác trong lộ trình này là việc phân loại người nộp thuế theo mức độ rủi ro và tuân thủ, đang được đề xuất đưa vào Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi). Điều này cho thấy ngành thuế sẽ tập trung nguồn lực vào giám sát các đối tượng có dấu hiệu rủi ro cao, hỗ trợ cho các hộ kinh doanh tuân thủ đúng pháp luật.

Việc xếp loại rủi ro không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của hộ kinh doanh. Những ai chủ động thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế, sử dụng hóa đơn điện tử đúng quy định, khai báo doanh thu minh bạch sẽ được hưởng các chính sách hỗ trợ, giảm tần suất kiểm tra. Ngược lại, những hộ tiếp tục “làm ngơ”, không tiếp cận, không chuyển đổi, sẽ dễ bị xếp vào nhóm có rủi ro cao, đối mặt với các biện pháp giám sát chặt, kiểm tra thường xuyên, bị xử lý vi phạm hoặc truy thu thuế.

Trong bối cảnh này, cơ quan thuế khuyến nghị các hộ kinh doanh nên bắt đầu quá trình chuẩn bị ngay từ bây giờ, thay vì đợi đến sát thời điểm áp dụng mới bắt đầu.

Đồng thời, người nộp thuế cần tiếp cận thông tin chính thức từ cơ quan thuế, thông qua các kênh như website, fanpage, đường dây nóng, các buổi tập huấn hoặc các chương trình truyền thông chính thống. Trong thời đại mạng xã hội lan truyền thông tin nhanh nhưng thiếu kiểm chứng, việc nghe theo tin đồn hoặc hướng dẫn không chính xác từ các nguồn không rõ ràng có thể khiến hộ kinh doanh rơi vào sai phạm ngoài ý muốn, gây thiệt hại nghiêm trọng.

Sự thay đổi sắp tới là không thể đảo ngược, ai chủ động hơn sẽ hiểu hơn, thực hiện chuẩn mực hơn và gặp ít rủi ro hơn. Nếu tiếp tục tư duy cũ, giữ thói quen làm ăn thiếu sổ sách, né tránh hóa đơn, hộ kinh doanh không chỉ đánh mất cơ hội phát triển mà còn đối mặt với nguy cơ bị xử phạt, truy thu thuế…

Sự thay đổi này là bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa hệ thống thuế, nâng cao tính công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh và thúc đẩy bình đẳng trong môi trường cạnh tranh. Hộ kinh doanh nào sớm thích nghi, tuân thủ đúng sẽ đứng vững và phát triển bền vững trong giai đoạn tới. Ngược lại, nếu tiếp tục chậm trễ, không chuẩn bị kỹ lưỡng, chuyển đổi, hộ kinh doanh không chỉ bỏ lỡ cơ hội mở rộng kinh doanh, mà còn dễ vướng vào những rủi ro thuế và chế tài xử phạt không mong muốn.

Tuấn Linh/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/sap-xoa-bo-thue-khoan-ho-kinh-doanh-khong-chuan-bi-ky-se-doi-mat-rui-ro-xu-phat-post1228065.vov