Ủy ban châu Âu cho biết các lãnh đạo hàng đầu của khối sẵn sàng hợp tác với Tổng thống Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để hướng tới một hội nghị thượng đỉnh ba bên có sự hỗ trợ của châu Âu. Tuyên bố này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi cuộc gặp giữa Trump và Putin kết thúc tại Alaska.
Văn bản được ký bởi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk và Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh Ukraine có quyền tự quyết về lãnh thổ, đồng thời khẳng định biên giới quốc tế không thể thay đổi bằng vũ lực.
Theo văn phòng Tổng thống Pháp, một số lãnh đạo trong Liên minh Nhóm các quốc gia tự nguyện sẽ có cuộc gọi trực tuyến với ông Zelensky vào Chủ nhật, trước chuyến thăm Washington của ông. Nhóm 31 quốc gia này được thành lập nhằm hỗ trợ một thỏa thuận chấm dứt xung đột, đặc biệt sau khi ông Trump bất ngờ khởi động các cuộc đối thoại trực tiếp với ông Putin.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại thượng đỉnh ở Alaska. Ảnh: RIA
Tuyên bố của châu Âu cũng ghi nhận nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc tìm cách chấm dứt xung đột tại Ukraine và hướng tới nền hòa bình công bằng, lâu dài. Các lãnh đạo đồng thời nhấn mạnh không có giới hạn nào trong việc Ukraine tăng cường năng lực phòng thủ. Nga cũng không thể phủ quyết con đường gia nhập Liên minh châu Âu và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương của Kiev. Họ khẳng định sẽ tiếp tục duy trì các biện pháp trừng phạt cho tới khi xung đột chấm dứt.
Từ Kiev, ông Zelensky kêu gọi hòa bình thực sự chứ không chỉ là một khoảng dừng giữa các đợt xung đột. Trên mạng xã hội, ông cho biết đã trao đổi với ông Trump rằng các biện pháp trừng phạt cần được tăng cường nếu hội nghị ba bên không diễn ra hoặc nếu Nga tìm cách trì hoãn việc kết thúc chiến tranh. Ông đồng thời nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của các nhà lãnh đạo châu Âu trong tiến trình hòa giải.
Bên cạnh một số ý kiến hoài nghi, Thủ tướng Slovakia Robert Fico trong một thông điệp trên mạng xã hội nhấn mạnh việc hai tổng thống gặp trực tiếp là bước đi quan trọng, bởi các chính trị gia cần trò chuyện và tìm cách hiểu nhau. Ông cho rằng hội nghị thượng đỉnh đã phá vỡ cách nhìn đối lập cứng nhắc và cần tính đến cả yếu tố lịch sử khi bàn về đảm bảo an ninh cho cả Ukraine lẫn Nga.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban cũng bày tỏ đồng tình, đánh giá cuộc gặp đã khiến tình hình thế giới an toàn hơn.
Phát biểu với truyền thông Mỹ sau hội nghị, Tổng thống Trump cho rằng các cuộc thảo luận với ông Putin diễn ra trong bầu không khí ấm áp và đã giúp các bên tiến gần hơn tới việc chấm dứt xung đột, dù vẫn còn một số vấn đề quan trọng chưa được giải quyết. Về phía mình, ông Putin đánh giá cuộc gặp mang tính xây dựng và hữu ích.
Trong bối cảnh chiến sự vẫn tiếp diễn, việc xuất hiện những kênh đối thoại mới được kỳ vọng có thể tạo ra động lực chính trị hướng tới giải pháp lâu dài. Tuy nhiên, các quan điểm khác nhau trong nội bộ châu Âu cho thấy con đường đi đến hòa bình cho Ukraine còn nhiều trở ngại và cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Washington, Brussels và Kiev.
Tùng Lâm