Sau gạo, cà phê, đến lượt thủy sản, hồ tiêu... gặp khó vì vướng thuế giá trị gia tăng

15 giờ trướcBài gốc

Sau gạo, cà phê, hai ngành xuất khẩu tỷ USD là thủy sản và hồ tiêu – gia vị vừa đồng loạt gửi văn bản đến Chính phủ, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan kiến nghị tháo gỡ khó khăn liên quan đến Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) vừa có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7.

Nguy cơ gian lận từ hoàn thuế, doanh nghiệp mất vốn lưu động

Trao đổi với PLO, ông Lê Việt Anh, Tổng thư ký Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết ngành hồ tiêu đang phải đối mặt với khó khăn khi Luật Thuế GTGT có hiệu lực từ ngày 1-7. Các vướng mắc chủ yếu liên quan đến cơ chế hoàn thuế GTGT và tác động của quy định thuế GTGT đối với xuất khẩu, với các doanh nghiệp trong ngành.

Cụ thể, tại Điểm d, Khoản 2, Điều 9, Thuế suất quy định: Mức thuế suất 5% áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ sau đây: Sản phẩm cây trồng, rừng trồng (trừ gỗ, măng), chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường, trừ sản phẩm quy định tại khoản 1 Điều 5 của Luật này.

VPSA cho biết, qua phản ánh của các doanh nghiệp trong hiệp hội, thấy rằng việc áp thuế GTGT 5% cho nông sản nói chung, trong đó có hồ tiêu, gia vị là chưa phù hợp. Ảnh: AH

Đại diện của VPSA cho biết, qua phản ánh của các doanh nghiệp trong hiệp hội, thấy rằng việc áp thuế GTGT 5% cho nông sản nói chung, trong đó có hồ tiêu, gia vị là chưa phù hợp.

Theo ông Việt Anh, ngành hồ tiêu Việt Nam hiện nay có sản lượng sản xuất ước đạt khoảng 200 ngàn tấn mỗi năm. Trong đó, 95% được xuất khẩu và chỉ 5% tiêu thụ nội địa. Trong số 5% này, chỉ có khoảng 2,5% là được chế biến sâu và tiêu thụ trong nước. Vì vậy, nhà nước chỉ thu được thuế GTGT từ phần sản phẩm này. Phần lớn sản lượng còn lại sẽ xuất khẩu nên không phải chịu thuế GTGT, do vậy doanh nghiệp xuất khẩu sẽ được hoàn thuế GTGT.

Ông Việt Anh cho biết, vấn đề phát sinh từ cơ chế thuế hiện tại, đó là mặc dù thuế GTGT đối với 5% gia vị tiêu thụ nội địa được thu đầy đủ, nhưng phần 95% xuất khẩu, tương đương 2.135 tỉ đồng thuế GTGT sẽ được nhà nước hoàn lại. Tuy nhiên, cơ chế hoàn thuế thời gian qua đã bộc lộ nhiều kẽ hở tạo điều kiện gian lận trong việc hoàn thuế, ảnh hưởng đến doanh nghiệp xuất khẩu làm ăn chân chính. Những vụ việc này đã gây thiệt hại cho các doanh nghiệp và làm giảm tính minh bạch trong việc thu thuế.

“Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp nhà xuất khẩu rất lo lắng về nguy cơ này lại tiếp tục có thể lặp lại khi thực hiện cơ chế hoàn thuế như quy định của Luật thuế GTGT mới” - ông Việt Anh cho biết.

Trước tình hình trên, đại diện VPSA kiến nghị nhà nước điều chỉnh cơ chế thuế GTGT theo hướng áp dụng thuế GTGT 0% đối với hàng nguyên liệu đầu vào dùng để xuất khẩu. Bỏ cơ chế hoàn thuế xuất khẩu đối với hồ tiêu và gia vị, do việc hoàn thuế không tương xứng với nguồn lực xã hội và gây ảnh hưởng lớn đến dòng vốn lưu động của doanh nghiệp. Trong khi chờ Bộ Tài chính xem xét, báo cáo cơ quan cấp trên cân nhắc, cho phép được lùi thời hạn thực hiện luật Thuế GTGT sau ngày 1-7-2025.

Đối với mặt hàng cà phê nhân, Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam cũng có văn bản gửi Thủ tướng, Bộ Tài chính… phản ánh một số bất cập, đặc biệt là sự mâu thuẫn giữa Khoản 1 Điều 4 (xác định cà phê nhân không chịu thuế VAT) và Điều 19 (quy định cà phê nhân chịu thuế GTGT 5%) của Nghị định 181/2025 hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Thuế GTGT. Do đó, các doanh nghiệp đang rất phân vân không biết áp dụng thế nào.

Cũng như ngành hàng gia vị, Hiệp hội Cà phê – Ca cao cho rằng, hiện nay, trên 85% tổng sản lượng cà phê nhân Việt Nam hàng năm được xuất khẩu. Lượng cà phê phục vụ tiêu dùng nội địa chỉ chiếm khoảng dưới 15%. Do vậy hầu như lượng cà phê nhân đóng thuế GTGT đều được hoàn thuế nên thực tế không đóng góp nhiều cho nguồn thu ngân sách nhà nước.

Trong công văn kiến nghị gửi Thủ tướng, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam cho biết, trước đó, khi thực hiện luật Thuế GTGT năm 2008, cà phê nhân là mặt hàng chịu thuế 5%. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện có nhiều bất cập phát sinh khi một số đối tượng trục lợi, gian lận gây thiệt hại ngân sách cũng như gây khó khăn cho những doanh nghiệp xuất khẩu chân chính. Do vậy, năm 2013, Chính phủ đã đồng ý bỏ áp dụng thuế GTGT với mặt hàng này.

“Việc áp thuế 5% sau đó lại hoàn thuế vừa gây tốn kém nguồn lực cho cả doanh nghiệp và cơ quan thuế, vừa làm gia tăng áp lực tài chính trong bối cảnh giá cà phê cao và nhu cầu vốn lớn” - các doanh nghiệp trong hiệp hội này đánh giá. Vì vậy, Hiệp hội kiến nghị Chính phủ đưa cà phê nhân sống xuất khẩu vào danh mục không chịu thuế GTGT để tránh gian lận, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu và đảm bảo hiệu quả chính sách thuế.

Thủy sản, gạo cũng kêu vướng vì thuế GTGT mới

Cách đây một ngày, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan đề nghị tháo gỡ vướng mắc liên quan đến Luật Thuế GTGT.

Theo VASEP, hiện tại quy định về thuế suất GTGT cho sản phẩm thủy sản đông lạnh đang gặp vướng mắc. Cụ thể, theo quy định hiện hành, cùng là đối tượng thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường nhưng doanh nghiệp đang phải áp dụng hai mức thuế suất khác nhau, là không chịu thuế (khoản 1, điều 5 của Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15) và chịu thuế suất 5% (mục d, khoản 2, điều 9 của Luật này).

Mặt khác, doanh nghiệp phải nộp thuế GTGT 5% nếu nguyên liệu thủy sản mua qua nậu vựa (qua khâu thương mại) nhưng các tổ chức tín dụng lại không giải ngân cho phần thuế này khi cấp vốn lưu động.

“Điều này trực tiếp gây áp lực vốn, làm tăng chi phí sản xuất, giảm hiệu quả kinh doanh, giảm sức cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam- ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký VASEP nêu trong văn bản.

Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam cũng kiến nghị Chính phủ đưa cà phê nhân sống xuất khẩu vào danh mục không chịu thuế GTGT để tránh gian lận, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu và đảm bảo hiệu quả chính sách thuế. Ảnh minh họa: Võ Tùng

Cũng theo VASEP, doanh nghiệp xuất khẩu phải đóng thuế trước và chờ hoàn thuế sau, trong khi thủ tục hoàn thuế phức tạp, thời gian hoàn thuế lâu và điều kiện được hoàn thuế làm tăng rủi ro và gánh nặng thủ tục cho doanh nghiệp. Việc đóng thuế GTGT xong rồi lại hoàn thuế đang gây tiêu tốn rất nhiều nhân lực, nguồn lực, thời gian của cả doanh nghiệp và cơ quan Thuế.

Để tháo gỡ vướng mắc này, VASEP kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét đề xuất điều chỉnh đưa mặt hàng “thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường” được trở lại diện không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT như trước đây (theo quy định tại Nghị định số 209/2013/NĐ-CP) để giảm tải thời gian, chi phí, và giảm việc ngưng đọng dòng tiền của cả doanh nghiệp và cơ quan thuế.

Với Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch VFA cũng phải ký văn bản kêu cứu tới Thủ tướng về những khó khăn, vướng mắc liên quan đến Luật Thuế GTGT 2024.

Trong văn bản gửi đi, ông Nam cho biết việc áp dụng thuế GTGT 5% đối với mặt hàng gạo sẽ khiến nguồn vốn và chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng khi phải nộp thuế GTGT 5% đối với hàng hóa mua bán ở khâu thương mại. Trong khi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh.

“Có khả năng doanh nghiệp cung ứng lợi dụng kẽ hở, chiếm dụng thuế GTGT, gây thất thoát ngân sách nhà nước, khiến quá trình hoàn thuế GTGT của các doanh nghiệp xuất khẩu bị ách tắc” - ông Nam cho biết.

Vì vậy, VFA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét đưa mặt hàng gạo vào danh mục hàng hóa không chịu thuế GTGT nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp ngành lương thực, ổn định hoạt động thu mua – chế biến – xuất khẩu và duy trì năng lực cạnh tranh của gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Bộ Tài chính đã họp với các Hiệp hội

Ông Lê Việt Anh, Tổng thư ký của Hiệp hội hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cho biết, mới đây, lãnh đạo các hiệp hội nông sản đã có buổi làm việc với đại diện Bộ Tài chính về vấn đề thuế GTGT đối với nông lâm thủy hải sản.

Tại cuộc họp, đại diện Bộ Tài chính đã ghi nhận và sẽ xem xét các kiến nghị và đề xuất từ các Hiệp hội nông sản.

AN HIỀN

Nguồn PLO : https://plo.vn/sau-gao-ca-phe-den-luot-thuy-san-ho-tieu-gap-kho-vi-vuong-thue-gia-tri-gia-tang-post863349.html