Từ những vụ việc như sản phẩm kẹo rau củ Kera quảng cáo sai công dụng, hay việc sản xuất, tiêu thụ sữa bột giả, thực phẩm chức năng giả quy mô lớn gây bức xúc dư luận trong thời gian qua, Bộ Y tế có những đề xuất bổ sung vào dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP.
Trong đó đáng chú ý có nhiều nội dung giải quyết ngay hạn chế, bất cập liên quan đến tự công bố, đăng ký bản công bố sản phẩm, quảng cáo, hậu kiểm phù hợp với thực tiễn.
Sản phẩm kẹo rau củ Kera quảng cáo sai công dụng (ảnh minh họa).
Siết chặt tự công bố sản phẩm
Theo Bộ Y tế, Nghị định 15 chưa có quy định cơ quan quản lý kiểm soát các hồ sơ tự công bố dẫn đến nhiều sản phẩm doanh nghiệp tự công bố, tự xếp nhóm sản phẩm không đúng bản chất sản phẩm, tự thổi phồng công dụng sản phẩm, không tuân thủ về chất lượng sản phẩm. Khi phát hiện thanh tra, kiểm tra thì sản phẩm đã được lưu thông, tiêu thụ.
Do vậy tại dự thảo, Bộ Y tế đề xuất quy định trách nhiệm và nhiệm vụ của cơ quan tiếp nhận hồ sơ tự công bố, cho ý kiến khi tiếp nhận hồ sơ, đăng tải hồ sơ trên trang thông tin điện tử, xây dựng, triển khai kế hoạch hậu kiểm hồ sơ. Nếu phát hiện vi phạm sẽ tiến hành lấy mẫu giám sát chất lượng, an toàn sản phẩm thực phẩm lưu thông trên thị trường.
Ngoài ra, thực phẩm bổ sung, một phân nhóm trong thực phẩm chức năng chưa được nêu rõ trong Nghị định 15, dẫn đến tình trạng tổ chức, cá nhân công bố sai nhóm sản phẩm. Rất nhiều thực phẩm bảo vệ sức khỏe tự xác định thành thực phẩm bổ sung và tự công bố, do không phải đăng ký nội dung quảng cáo với cơ quan có thẩm quyền nên xảy ra tình trạng doanh nghiệp phóng đại tính năng, công dụng sản phẩm. Do vậy, Bộ Y tế quy định thực phẩm bổ sung phải đăng ký công bố sản phẩm
Đối với nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi, quy định hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm nhằm kiểm soát việc phối hợp thành phần, các chỉ tiêu an toàn và chất lượng sản phẩm, tính năng, công dụng sản phẩm từ khi nghiên cứu phát triển sản phẩm đến khi đăng ký trước khi lưu thông trên thị trường.
Quy định này kiểm soát việc một số doanh nghiệp lợi dụng chính sách để sử dụng nhiều thành phần không có tính năng, công dụng trong một sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe chỉ nhằm mục đích để quảng cáo sản phẩm mà chưa quan tâm đến an toàn, chất lượng, thực chất công dụng của sản phẩm.
Công bố chỉ tiêu chất lượng và siết quảng cáo
Bộ Y tế cũng bổ sung quy định tổ chức, cá nhân phải công bố các chỉ tiêu chất lượng sản phẩm áp dụng theo quy định tại Điều 23 Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa về công bố tiêu chuẩn áp dụng. Quy định này nhằm khắc phục "lỗ hổng" của Nghị định 15 khi quy định phiếu kiểm nghiệm trong hồ sơ đăng ký bản công bố chỉ phải kiểm nghiệm các chỉ tiêu an toàn mà không phải kiểm nghiệm chỉ tiêu chất lượng, dẫn đến việc doanh nghiệp lợi dụng, không tuân thủ về chất lượng sản phẩm như hồ sơ công bố.
Nhằm tăng cường trách nhiệm các bên tham gia quảng cáo, Bộ Y tế đề xuất tăng cường giám sát quảng cáo trên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội; kiểm tra, giám sát đơn vị kinh doanh phát hành quảng cáo, người chuyển tải quảng cáo, người có ảnh hưởng thực hiện quảng cáo thực phẩm; xây dựng bộ quy tắc ứng xử nghề nghiệp trong hoạt động quảng cáo; công khai mối quan hệ giữa người ảnh hưởng và đơn vị tài trợ quảng cáo.
Bên cạnh đó, quy định trách nhiệm cụ thể của một số bộ, ngành liên quan nhằm tăng cường trách nhiệm các bộ, ngành để chủ động quản lý tránh doanh nghiệp lạm dụng sản xuất sản phẩm giả và làm giả phiếu kiểm nghiệm; kinh doanh, quảng cáo trên sàn thương mại điện tử và nền tảng xã hội, kiểm soát giá thực phẩm chức năng, sữa dưới 6 tuổi theo Luật Giá…
Bộ Y tế đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển sang hình thức ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 15/2018/NĐ-CP trên cơ sở giữ nguyên các nội dung trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung.
Vũ Vũ