Sâu lắng miền tây Quảng Ngãi

5 giờ trướcBài gốc

Trải nghiệm văn hóa truyền thống

Miền tây Quảng Ngãi là vùng đất hội tụ đa dạng cộng đồng. Nơi có 43 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó có 7 dân tộc tại chỗ gồm Ba Na, Gia Rai, Xơ Đăng, Gié Triêng, Brâu, Rơ Măm và Hrê.

Mỗi dân tộc mang một bản sắc riêng, từ ngôn ngữ, trang phục đến tập quán sinh hoạt, nghi thức lễ hội. Tất cả góp phần làm nên bức tranh văn hóa đa sắc màu và giàu bản sắc ở miền tây Quảng Ngãi.

Người dân tộc Gié Triêng ở làng Đăk Wăk, xã Đăk Môn vui mừng về nhà rông mới.

Các dân tộc tại chỗ ở đây có hệ thống lễ hội truyền thống rất đa dạng, phong phú mang nhiều nét linh thiêng và huyền bí. Đến các làng người đồng bào dân tộc thiểu số vào dịp các lễ hội như: Lễ mừng lúa mới, Lễ cúng máng nước, Lễ về nhà rông mới, Lễ hội Cha Kchiah Cha Kchiah (còn gọi là Lễ hội ăn than), Lễ Ét Đông (Tết con dúi)…

Du khách sẽ không chỉ xem mà thực sự sống trong một không gian văn hóa đậm đặc và đầy cảm xúc. Không khí bản làng như được thắp sáng bởi tiếng cồng chiêng ngân dài, nhịp xoang tròn đầy sức sống và sắc màu rực rỡ của trang phục truyền thống.

Lễ cúng máng nước của người Ba Na ở làng Long Loi, xã Đăk Hà.

Mỗi lễ hội của các dân tộc tại chỗ ở miền tây Quảng Ngãi đều mang đến cho du khách những cung bậc cảm xúc khác nhau. Lễ mừng lúa mới tràn ngập niềm vui sau mùa vụ bội thu, hạt lúa được nâng niu như món quà của đất trời. Lễ cúng máng nước trang nghiêm, thể hiện mối gắn bó khăng khít giữa con người và nguồn nước – mạch sống của bản làng.

Lễ về nhà rông mới linh thiêng, nơi ngôi nhà chung trở thành biểu tượng đoàn kết. Những lễ hội huyền bí như Cha Kchiah Cha Kchiah hay Ét Đông dẫn lối du khách vào thế giới quan của núi rừng, nơi văn hóa không chỉ để ngắm nhìn mà còn để hòa mình, lắng nghe và cảm nhận bằng tất cả giác quan.

Lễ cúng kho lúa của người dân tộc Rơ Mâm.

Ngoài lễ hội, ở hầu hết các làng người đồng bào dân tộc thiểu số ở miền tây Quảng Ngãi đều lưu giữ được các ngành nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ, tạc tượng dân gian. Đặc biệt, ở nhiều làng du lịch cộng đồng như làng Đăk Răng (xã Dục Nông), làng Kon Kơ Tu (xã Đăk Rơ Wa), làng Vi Rơ Ngheo, làng Kon Vơng Kia (xã Măng Đen)… các ngành nghề truyền thống đang được gìn giữ và phát huy để thu hút khách du lịch đến tham quan và trải nghiệm.

Nghệ nhân người Ba Na tạc tượng dân gian.

Nghệ nhân người Gié Triêng xã Dục Nông dệt thổ cẩm truyền thống.

Đến những làng này, du khách dễ dàng bị cuốn hút bởi tiếng khung cửi lách cách nơi hiên nhà sàn. Dưới bàn tay khéo léo của người phụ nữ, từng sợi chỉ mảnh kết thành hoa văn mô tả núi rừng, dòng suối, bóng chim, ẩn chứa ký ức của cuộc sống gắn bó với đại ngàn.

Ở một góc khác, những người đàn ông cặm cụi đan lát, biến từng nan tre, sợi mây thành những vật dụng như gùi, rổ, nia. Có khi, du khách sẽ bắt gặp nghệ nhân già đang tạc tượng gỗ dân gian, khắc lên từng khúc gỗ câu chuyện của làng, của rừng, với những đường nét vừa mạnh mẽ vừa tinh tế.

Nghệ nhân người Gié Triêng trình diễn nhạc cụ Đinh Tút.

Bên cạnh đó, âm nhạc truyền thống cũng hiện diện khắp nơi, đến đây, du khách có thể thưởng thức âm thanh trong trẻo của những nhạc cụ T’rưng, K’lông Pút, Ting-ning, Đinh Tút kết hợp với cồng chiêng... hay học vài câu hát cổ, hòa mình vào vòng xoang theo nhịp chiêng trầm ấm.

Mỗi trải nghiệm ấy không chỉ mang lại niềm vui, mà còn mở ra cánh cửa để chạm đến chiều sâu văn hóa, nơi âm thanh, sắc màu và bàn tay lao động cùng hòa quyện, để lại dư âm khó quên khi rời bản làng.

Ẩm thực độc đáo của các dân tộc miền tây Quảng Ngãi luôn thu hút du khách.

Hành trình đến miền tây Quảng Ngãi sẽ chưa thể trọn vẹn nếu thiếu những phút giây hòa mình vào không gian văn hóa và ẩm thực nơi đây. Từ vòng xoang rộn rã bên tiếng chiêng, những đường dệt tỉ mỉ trên khung cửi, đến mâm cơm cộng đồng với gà nướng cơm lam, gỏi lá, gỏi kiến vàng, cá suối nướng, thịt heo gác bếp, rau rừng xanh mướt và men rượu cần thơm nồng…

Tất cả kết nối thành một bức tranh sống động, nơi hương vị, âm thanh và sắc màu hòa quyện. Vít cần rượu cay nồng, nghe già làng kể chuyện, ngắm ánh lửa bập bùng… đó là những khoảnh khắc đọng lại lâu nhất, trở thành dấu ấn không thể thiếu trong bất kỳ chuyến khám phá nào khi đến miền đất này.

Khám phá thiên nhiên hoang sơ

Không chỉ đem đến những trải nghiệm văn hóa đa dạng và phong phú, miền tây Quảng Ngãi còn mở ra trước mắt du khách khung cảnh thiên nhiên như những bức tranh vừa hùng vĩ vừa trầm lắng. Ở đó, mỗi ngọn núi, dòng suối, con thác hay cánh rừng đều thì thầm câu chuyện của riêng mình, mời gọi du khách tìm đến, không chỉ để chiêm ngưỡng bằng mắt, mà còn để lắng nghe và cảm nhận bằng cả trái tim.

Rực rỡ sắc màu rừng cây xăng lẻ ở xã Đăk Rve mùa thay lá.

Khi nói đến thiên nhiên ở miền tây Quảng Ngãi không thể không nhắc đến những cánh rừng nguyên sinh trải rộng như tấm thảm xanh bất tận của Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh, Vườn quốc gia Chư Mom Ray, rừng đặc dụng Đăk Uy hay những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn trải dài theo dãy Trường Sơn.

Những cánh rừng ở miền tây Quảng Ngãi vô cùng phong phú và đa dạng hệ động thực vật với nhiều loài quý hiếm như gõ đỏ, giáng hương, trắc, mun, cẩm lai, sưa, gụ, và đặc biệt còn có nhiều loại dược liệu quý hiếm như sâm Ngọc Linh, hồng đẳng sâm, ngũ vị tử, sa nhơn...

Đây cũng là nơi trú ngụ của nhiều loài động vật quý như: Chà vá chân xám, gà lôi lam, khướu Ngọc Linh và vô số loài quý hiếm khác. Mỗi bước chân vào rừng là một hành trình khám phá, nơi mọi giác quan được đánh thức bởi hương, sắc và âm thanh của đại ngàn.

Những thung lũng mây bồng bềnh luôn hấp dẫn du khách đến với Măng Đen.

Khu vực miền tây Quảng Ngãi nằm trên vùng địa hình bị chia cắt mạnh bởi những dãy núi cao trùng điệp và các thung lũng sâu hun hút, tạo nên vô số dòng suối từ thượng nguồn đổ xuống. Nước len lỏi qua rừng già, vượt ghềnh đá dựng, tràn xuống thành hàng trăm con thác lớn nhỏ. Có thể kể tên những thác nước đẹp và nổi tiếng ở đây như: Siu Puông, Pa Sỹ, Đăk Ke, Lô Ba, Bring, Y Hai, Đăk Chờ, Đăc Chè, Đăk Ruồi, Đăk Kôi, Đăk Pe… mỗi thác một vẻ, nhưng đều mang nét đẹp hoang sơ và trầm hùng.

Sắc màu văn hóa hấp dẫn bên thác Pa Sỹ, xã Măng Đen.

Thác Siu Puông ở xã Đăk Sao như dải lụa mềm buông xuống giữa đại ngàn xanh thẳm.

Rừng hoa địa lan trên đỉnh Ngọc Ki Ruông, xã Măng Đen khoe sắc mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Rồi từ những con suối chảy ra từ rừng, dòng nước hợp lưu thành những con sông lớn mang vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa thơ mộng như: Đăk Bla, Pô Kô, Sê San, Đăk Kôi, Đăk Pne và Đăk S’Nghé. Mỗi con sông như một dải lụa mềm, nối liền núi rừng với bản làng, để thiên nhiên và con người hòa làm một, tạo nên bức tranh sống động, tràn đầy sức sống của đại ngàn miền tây Quảng Ngãi.

Những thửa ruộng bậc thang ở miền tây Quảng Ngãi luôn thu hút mọi ánh nhìn.

Những dấu ấn lịch sử

Song hành với trải nghiệm văn hóa, khám phá thiên nhiên kỳ thú, miền tây Quảng Ngãi còn lưu giữ những di tích lịch sử giàu giá trị, gắn liền với những giai đoạn hào hùng của dân tộc. Mỗi di tích là một trang sử sống, gợi nhắc về những trận chiến ác liệt, khắc sâu dấu ấn vào từng tấc đất.

Từ nhà ngục Đăk Glei, nhà ngục Kon Tum đến Khu căn cứ Tỉnh ủy Kon Tum, từ các chiến thắng tại điểm cao 1015, 1049, 875, 601, Đăk Pék, Kon Braih, Măng Bút, Chư Tan Kra đến di tích chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh…, tất cả đều là minh chứng cho tinh thần bất khuất và ý chí kiên cường của con người vùng biên.

Những địa danh này không chỉ là điểm tham quan mà còn là nơi giàu giá trị giáo dục truyền thống, giúp du khách hiểu rõ hơn tinh thần bất khuất của con người ở miền tây Quảng Ngãi nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.

Di tích Ngục Đăk Glei minh chứng cho tinh thần bất khuất và ý chí kiên cường của những tù chính trị bị lưu đày thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Điều đặc biệt ở miền tây Quảng Ngãi không thể không nhắc đến cột mốc 3 biên Việt Nam – Lào – Campuchia. Đến đây, du khách cảm nhận rõ ý nghĩa chiến lược và biểu tượng bất khả xâm phạm của chủ quyền Tổ quốc, để thêm tự hào về mảnh đất giàu truyền thống nơi đại ngàn này.

Di tích lịch sử Ngục Kon Tum thể hiện bản lĩnh, khí phách hiên ngang của các chiến sĩ cộng sản thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Khép lại hành trình, miền tây Quảng Ngãi hiện ra như một miền đất hội tụ đầy đủ sắc màu của núi rừng, văn hóa, lịch sử và con người. Đây không chỉ là điểm đến của hôm nay, mà còn là miền đất đầy triển vọng cho mai sau, nơi du lịch sinh thái và văn hóa cộng đồng có thể phát triển bền vững, gìn giữ trọn vẹn giá trị bản địa. Với mỗi du khách, những trải nghiệm ở đây không dừng lại khi rời bước, mà còn tiếp tục ngân vang như một lời mời gọi quay lại, để được sống thêm lần nữa giữa nhịp thở sâu lắng của đại ngàn.

Bài, ảnh: NGUYỄN BAN

Nguồn Quảng Ngãi : https://baoquangngai.vn/sau-lang-mien-tay-quang-ngai-55498.htm