Sầu riêng Đắk Lắk đối mặt rủi ro lớn từ gian lận mã số vùng trồng

2 giờ trướcBài gốc

Ngành hàng sầu riêng tiếp tục bứt phá

Sáng 19/11, UBND tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức Hội nghị tổng kết niên vụ sầu riêng năm 2025, phương hướng nhiệm vụ năm 2026.

Năm 2025, tiếp tục là một năm bứt phá của ngành hàng sầu riêng Việt Nam nói chung và tỉnh Đắk Lắk nói riêng.

Toàn cảnh hội nghị.

Trong bối cảnh thị trường thế giới biến động, yêu cầu kiểm soát chất lượng ngày càng chặt chẽ theo Nghị định thư với Trung Quốc, ngành hàng sầu riêng của tỉnh vẫn đạt nhiều kết quả nổi bật và khẳng định Đắk Lắk là một trong những tỉnh có diện tích sầu riêng lớn nhất cả nước với diện tích khoảng 44.900 ha (bao gồm 1 ngàn ha của tỉnh Phú Yên cũ), chiếm gần 25% diện tích vùng Tây Nguyên và 1/4 diện tích sầu riêng quốc gia. Trong đó diện tích cho thu hoạch đạt 26.435 ha, tăng 4.000 ha so với năm 2024. Sản lượng năm 2025 ước đạt 390.769 tấn, tăng 30.000 tấn so với năm 2024.

Toàn tỉnh đã được phê duyệt 269 mã số vùng trồng sầu riêng với diện tích 7.413 ha và 40 cơ sở đóng gói quả tươi xuất khẩu. Sầu riêng đã và đang trở thành một trong những ngành hàng có tốc độ tăng trưởng và xuất khẩu mạnh mẽ nhất của tỉnh Đắk Lắk, góp phần quan trọng trong việc hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của tỉnh, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho nhân dân.

Nhiều sản phẩm sầu riêng của các doanh nghiệp được trưng bày tại hội nghị.

Hiện nay, sầu riêng quả tươi của tỉnh Đắk Lắk đã xuất khẩu sang nhều quốc gia và vùng lãnh thổ như: Trung Quốc, Thái Lan, Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản và Hoa Kỳ…, nhưng Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu chủ yếu. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt 3,2 tỷ USD và 10 tháng đầu năm 2025 xuất khẩu sầu riêng ước đạt hơn 3,2 tỷ USD. Dự kiến 2 tháng cuối năm, kim ngạch xuất khẩu có thể tăng thêm khoảng 200-300 triệu USD nâng kim ngạch xuất khẩu lên 3,4-3,5 tỷ USD, mức cao kỷ lục lịch sử.

Gian lận mã số vùng trồng đẩy ngành hàng vào rủi ro lớn

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, bà Đặng Thị Thủy – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho biết, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đối với ngành hàng sầu riêng. Theo đó, quy mô diện tích nhỏ lẻ, manh mún; diện tích trồng thuần còn thấp, chủ yếu là trồng xen; việc ứng dụng khoa học - công nghệ tiên tiến vào sản xuất chưa nhiều; chất lượng chưa đồng đều, nhiều lô hàng bị Trung Quốc trả về do nhiễm Cadimi và vàng O.

Bà Đặng Thị Thủy – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk chia sẻ về những khó khăn, thách thức của ngành hàng sầu riêng.

Đồng thời, còn có hiện tượng gian lận vùng trồng, thiếu minh bạch trong chuỗi; danh mục thuốc phòng trừ sâu bệnh hại, chất xử lý làm chín, chất tạo màu còn hạn chế, liên kết chuỗi giá trị còn lỏng lẽo, kết cấu hạ tầng sản xuất thiếu đồng bộ...

Tại hội nghị, đại diện Công an tỉnh Đắk Lắk thông tin, do việc cấp mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói còn quá ít so với diện tích, sản lượng thực tế. Đặc biệt, do tình trạng khan hiếm mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nên dẫn đến các doanh nghiệp xuất khẩu phải mua hồ sơ xuất khẩu (mã số vùng trồng, mã cơ sở sở đóng gói) làm tăng chi phí xuất khẩu và tạo ra nhiều rủi ro cho các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng. Thời gian qua, phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã phát hiện, cảnh báo, thậm chí bị thông báo đình chỉ, thu hồi mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói vi phạm. Từ đó, gây thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp sở hữu mã và doanh nghiệp xuất khẩu và làm ảnh hưởng nghi trọng đến uy tín, thương hiệu sầu riêng Việt Nam nói chung và sầu riêng tại địa bàn bị làm giả mã nói riêng.

Bên cạnh đó, tại tỉnh Đắk Lắk chưa có Trung tâm kiểm định chất vàng O, Cadimin dẫn đến các doanh nghiệp thu mua phải gửi mẫu đi các tỉnh Cần Thơ, Đà Nẵng, Hà Nội để kiểm định làm tăng chi phí vận chuyển.

Đại diện Công an tỉnh Đắk Lắk thông tin về những bất cập, khó khăn gây ảnh hưởng đến việc xuất khẩu ngành hàng sầu riêng.

Qua theo dõi vụ mùa năm 2025 tại Đắk Lắk, Công an tỉnh Đắk Lắk nhận thấy các đơn vị dịch vụ xuất khẩu tại các cửa khẩu của các tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Giang… nhận làm thủ tục xuất khẩu trong đó bao mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, test Cadimi và vàng O với giá dao động từ 140-200 triệu đồng tùy theo thời điểm, thực tế giá xuất hóa đơn chỉ 12 triệu đồng, có dấu hiệu móc nối giữa một số phòng test và doanh nghiệp xuất khẩu và lợi ích nhóm. Trong khoảng cuối tháng 10/2025, tất cả các phòng test Cadimi và vàng O đều đồng loạt dừng hoạt động với lý do bảo trì, do đó làm tê liệt hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp, giá sầu riêng liên tục sụt giảm, gây thiệt hại rất lớn về kinh tế cho người dân và doanh nghiệp...

Hơn nữa, việc thu mua, chế biến sầu riêng chủ yếu do các cá nhân người Trung Quốc thông qua thương lái người Việt Nam để mở các điểm thu mua sầu riêng tại địa bàn tỉnh. Do đó, việc nắm bắt về nguồn tiền đầu tư hoặc xác định hành vi đầu tư chui, đầu tư núp bóng gặp nhiều khó khăn, dẫn đến nhiều thời điểm giá ký kết thu mua cao đột biến, gây xáo trộn thị trường. Một số người Trung Quốc khi đến đầu tư thu mua sầu riêng do chưa quen biết địa bàn, chưa hiểu rõ pháp luật Việt Nam nên bị một số đối tượng lợi dụng đưa ra các thông tin gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản với số tiền lớn, gây ảnh hưởng lớn chính sách đối ngoại, uy tín và môi trường đầu tư của Việt Nam...

Bà Nguyễn Thị Thái Thanh – Phó Chủ tịch Hiệp hội sầu riêng tỉnh Đắk Lắk tham luận tại hội nghị.

Để tiếp tục giữ vững vị thế là một trong những tỉnh dẫn đầu và phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng trong cả nước, UBND tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo các Sở, ban ngành và các đơn vị liên quan tập trung một số giải pháp chính. Cụ thể, cơ cấu lại ngành hàng – phát triển bền vững, kiểm soát diện tích trồng mới, tránh phát triển nóng. Hoàn thiện đề án phát triển ngành hàng sầu riêng bơ giai đoạn 2025–2030.

Tăng cường kiểm soát chất lượng – an toàn thực phẩm; kiểm tra chặt chẽ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất; kiểm soát nghiêm các đối tượng gây hại, đặc biệt rệp sáp. Thực hiện lấy mẫu giám sát thường xuyên tại cơ sở đóng gói và vùng trồng để kiểm tra dự lượng Cadimi và vàng O.

Tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số và truy xuất nguồn gốc minh bạch trong toàn chuổi từ sản xuất, sơ chế, chế biến đến thị trường tiêu thụ. Xây dựng chuỗi liên kết bền vững khuyến khích ký hợp đồng liên kết giữa doanh nghiệp – hợp tác xã – nông dân.

Ngoài ra, cần mở rộng thị trường xuất khẩu mở rộng sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, UAE… để tránh rủi ro. Đồng thời, vẫn duy trì ổn định thị trường Trung Quốc. Tăng mạnh tỉ trọng hàng đông lạnh và chế biến sâu để giảm áp lực mùa vụ.

Thơ Trịnh

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/sau-rieng-dak-lak-doi-mat-rui-ro-lon-tu-gian-lan-ma-so-vung-trong-103626.html