Đề nghị bổ sung thêm 10 loại giấy tờ có thể khai thác
Trên cơ sở kết quả rà soát các TTHC trên các lĩnh vực của các Bộ, ngành và địa phương, các TTHC có thành phần hồ sơ là 1 trong 15 loại giấy tờ; ngoài 15 loại giấy tờ, Bộ ngành, địa phương có đề nghị bổ sung thêm 10 loại giấy tờ có thể khai thác thông tin trên cơ sở dữ liệu (CSDL) để thay thế. Trên cơ sở kết quả rà soát, Bộ Tư pháp đã họp với các Bộ, ngành để thống nhất danh mục TTHC để cắt giảm, đơn giản hóa và xây dựng dự thảo Nghị quyết.
Theo đó, dự thảo Nghị quyết quy định cơ sở pháp lý cho việc sử dụng thông tin, dữ liệu trong các CSDL để giải quyết các TTHC thay cho việc yêu cầu tổ chức, cá nhân nộp các loại giấy tờ. Cụ thể, dự thảo Nghị quyết quy định việc cắt giảm tối đa yêu cầu cung cấp thành phần hồ sơ giải quyết TTHC mà các thông tin trong thành phần hồ sơ đã có dữ liệu trong các CSDL.
Đồng thời, để bảo đảm việc giải quyết TTHC cho tổ chức, cá nhân luôn được thông suốt, không bị ách tắc, Điều 2 Dự thảo quy định nguyên tắc: Trường hợp các thông tin đã được yêu cầu thay thế, khai thác trên các CSDL nhưng không thể khai thác được hoặc thông tin khai thác được không đầy đủ, chưa bảo đảm chính xác thì cơ quan, người có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết TTHC được đề nghị cá nhân, tổ chức cung cấp tài liệu để giải quyết TTHC; Trường hợp giải quyết TTHC cho cá nhân là người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, cá nhân, tổ chức người nước ngoài sinh sống, hoạt động tại Việt Nam, việc thay thế thành phần hồ sơ bằng dữ liệu được thực thi trên cơ sở mức độ đáp ứng của CSDL.
Dự thảo Nghị quyết quy định cụ thể trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND các cấp hoàn thành tái cấu trúc quy trình giải quyết TTHC đối với các TTHC sử dụng dữ liệu thay thế thành phần hồ sơ; rà soát, sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc tham mưu cơ quan, cá nhân có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm có hiệu lực trước ngày 01/3/2027 để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Đối với các loại giấy tờ được đề nghị bổ sung ngoài 15 loại giấy tờ đã được Bộ Công an rà soát bước đầu, ngoài 02 loại giấy tờ (Phiếu lý lịch tư pháp, Giấy khám sức khỏe) đã quy định trách nhiệm khai thác CSDL để thay thế (khoản 8, khoản 9 Điều 4), bên cạnh đó, để bảo đảm thực hiện triệt để việc sử dụng thông tin trong CSDL để thay thể thành phần hồ sơ, dự thảo Nghị định quy định: Đối với các CSDL chuyên ngành không thuộc quy định từ khoản 1 đến khoản 9 Điều này, sau khi hoàn thành việc kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc thì người đề nghị giải quyết TTHC, cơ quan giải quyết TTHC có trách nhiệm khai thác, sử dụng thông tin để thay thế cho các loại thông tin, thành phần hồ sơ giải quyết TTHC.
Nhiều giải pháp đồng bộ để bảo đảm thực hiện
Cũng theo dự thảo Nghị quyết, hiện nay TTHC (tên thủ tục, thẩm quyền giải quyết, thành phần hồ sơ, thời gian giải quyết, mẫu đơn, giấy tờ) được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật (từ luật đến nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thông tư); vì vậy, để có thể thực thi ngay việc cắt giảm và thay thế các loại giấy tờ, tài liệu là thành phần hồ sơ TTHC bằng các thông tin tương ứng có trong các CSDL đối với các TTHC, dự thảo Nghị quyết quy định cụ thể các TTHC thực hiện việc sử dụng dữ liệu thay thế, cắt giảm và bãi bỏ.
Theo đó, dự thảo Nghị quyết quy định việc cắt giảm, thay thế thông tin trong thành phần hồ sơ TTHC. Cụ thể, quy định các loại giấy tờ trong thành phần hồ sơ giải quyết TTHC được cơ quan nhà nước khai thác từ các CSDL thay vì việc yêu cầu tổ chức, cá nhân cung cấp; quy định việc cắt giảm thành phần hồ sơ không còn cần thiết để phục vụ việc giải quyết TTHC; quy định danh mục các TTHC không còn phải thực hiện.
Xuyên suốt các quy định tại dự thảo Nghị quyết này nhằm mục đích cắt giảm, đơn giản hóa các TTHC, tạo điều kiện thuận lợi cũng như giảm chi phí tuân thủ cho tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện TTHC. Theo đó, các quy định về nguyên tắc cắt giảm, đơn giản hóa TTHC, cắt giảm, thay thế thông tin trong thành phần hồ sơ TTHC đã có dữ liệu trong các CSDL, thông tin trên CSDL được khai thác và sử dụng thay thế thành phần hồ sơ TTHC, tổ chức thi hành đã quy định cụ thể các nội dung để bảo đảm việc sử dụng dữ liệu thay thế thành phần hồ sơ, cắt giảm thành phần hồ sơ giải quyết TTHC, bãi bỏ TTHC khả thi, với các giải pháp đồng bộ để bảo đảm thực hiện.
Bên cạnh đó, ngoài các loại giấy tờ đã được xác định có thể sử dụng dữ liệu để thay thế, dự thảo Nghị quyết cũng đã quy định nguyên tắc mở đối với việc sử dụng dữ liệu thay thế cho các loại giấy tờ khác khi các CSDL đã đáp ứng yêu cầu “đúng - đủ - sạch - sống - thống nhất - dùng chung”. Theo đó, “đối với các CSDL chuyên ngành không thuộc quy định từ khoản 1 đến khoản 9 Điều này, sau khi hoàn thành việc kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc thì người đề nghị giải quyết TTHC, cơ quan giải quyết TTHC có trách nhiệm khai thác, sử dụng thông tin để thay thế cho các loại thông tin, thành phần hồ sơ giải quyết TTHC. Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố có trách nhiệm công bố TTHC để thực hiện” (khoản 10 Điều 4 Dự thảo).
Các quy định tại dự thảo Nghị quyết cũng nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW ngày 19/6/2025 của Ban chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong đó đã nhấn mạnh: bảo đảm kiến trúc số quốc gia phải được chuẩn hóa, tích hợp, dùng chung và có khả năng mở rộng linh hoạt; hoàn thiện các nền tảng dùng chung, chuẩn hóa và kết nối các CSDL quan trọng.
Theo đó, việc cắt giảm, đơn giản hóa TTHC dựa trên dữ liệu nhằm thực hiện chủ trương trên của Đảng. Khi thực thi phương án “thay thế” giấy tờ bằng khai thác dữ liệu thì đồng thời cũng thúc đẩy việc xây dựng các CSDL đảm kết nối liên thông, chia sẻ dữ liệu được giữa các bộ ngành, địa phương với nhau; đẩy nhanh nhiệm vụ tái cấu trúc quy trình; điều chỉnh các phần mềm, CSDL theo nguyên tắc tập trung, các bộ ngành xây dựng hệ thống giải quyết TTHC dùng chung, quy định và công bố TTHC, địa phương chỉ thực hiện, không công bố, “địa phương hóa” các TTHC tiếp tại địa phương để bảo đảm một TTHC được thực hiện thống nhất tất cả các bước trên toàn quốc…
Minh Hòa