Ngày 11.12, các tàu không người lái chứa chất nổ Sea Baby của Ukraine tấn công tàu chở dầu Dashan thuộc “đội tàu bóng tối” của Nga trên Biển Đen, gây “thiệt hại nghiêm trọng” và dường như làm tê liệt con tàu, theo Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) tiết lộ với trang Insider. Đây là vụ tấn công thứ ba nhằm vào “đội tàu bóng tối” trong chưa đầy hai tuần, diễn ra song song chiến dịch tấn công tầm xa vào lĩnh vực năng lượng Nga.
Tàu không người lái Ukraine liên tiếp tấn công ‘đội tàu bóng tối’ của Nga (2)
Tổng quan vụ tấn công
Theo nguồn tin SBU (được phép phát biểu ẩn danh do tính nhạy cảm của thông tin), Dashan treo cờ quốc đảo Comoros và di chuyển trong vùng đặc quyền kinh tế thuộc Ukraine theo hướng Novorossiysk, thành phố cảng của Nga và là điểm trung chuyển dầu lớn. Dữ liệu theo dõi tàu công khai lần cuối cho thấy Dashan ở giữa Biển Đen.
Nguồn tin cho biết Dashan di chuyển với tốc độ tối đa và tắt thiết bị phát tín hiệu. Cuộc tấn công được phối hợp với Hải quân Ukraine; video do tàu không người lái Sea Baby ghi lại cho thấy nhiều đòn đánh trúng mục tiêu.
Theo Cơ quan Tình báo Quân đội Ukraine (HUR), một số quốc gia phương Tây và Liên minh châu Âu đã áp đặt lệnh trừng phạt với Dashan trị giá 30 triệu USD, con tàu được cho là vận chuyển dầu Nga và thường xuyên tắt thiết bị định vị. Bộ Quốc phòng Nga và Đại sứ quán Nga tại Mỹ chưa phản hồi về thông tin này.
Phân tích kỹ thuật và chiến thuật
Thông tin từ SBU và Insider cho thấy Sea Baby được sử dụng như nền tảng tấn công không người lái chở chất nổ, cho phép tiếp cận và đánh trúng tàu mục tiêu trên biển. Việc phối hợp giữa SBU và Hải quân Ukraine, cùng bằng chứng video ghi nhận nhiều điểm va đòn, cho thấy cách triển khai dựa trên quan sát trực tiếp và điều khiển từ xa nhằm tối ưu hiệu quả tác chiến.
Các vụ việc gần đây cho thấy Ukraine mở rộng phạm vi tác chiến trên biển, bên cạnh chiến dịch tầm xa vào các mục tiêu năng lượng trên đất liền. Việc tập trung vào tàu chở dầu thuộc “đội tàu bóng tối” là cách gây sức ép vào chuỗi vận tải dầu mỏ, lĩnh vực được Kyiv xác định là nguồn tài chính phục vụ chiến dịch quân sự của Nga, theo phát biểu của SBU.
Chuyển hướng mục tiêu trên Biển Đen
Insider ghi nhận ba vụ tấn công tàu chở dầu trong khoảng hai tuần qua, cho thấy Ukraine đang tăng tần suất nhắm vào mục tiêu trên biển. Cuối tháng 11, SBU tuyên bố dùng tàu không người lái tấn công và làm hư hại hai tàu chở dầu Nga trước khi các tàu này nhận hàng tại Novorossiysk.
“Đội tàu bóng tối” được mô tả là tập hợp hàng trăm tàu dùng để vận chuyển dầu nhằm lách các lệnh trừng phạt. Tổng thống Volodymyr Zelensky nhiều lần kêu gọi các đối tác quốc tế hành động mạnh hơn để ngăn chặn hoạt động của đội tàu này. SBU nhấn mạnh mục tiêu là giảm “petrodollar” chảy vào ngân sách Liên bang Nga.
Bối cảnh chiến dịch tầm xa vào năng lượng
Trong vài tháng gần đây, Ukraine tăng cường các đòn tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa vào nhà máy lọc dầu và cơ sở hạ tầng năng lượng trên khắp nước Nga. Ba vụ tấn công tàu chở dầu gần đây bổ sung hướng tiếp cận trên biển, thể hiện sự điều chỉnh trong cách phân bổ mục tiêu giữa hạ tầng đất liền và tuyến đường biển.
Ukraine sử dụng các tàu không người lái để tấn công tàu Nga - Ảnh: Getty Images
Ukraine định xuất khẩu tàu không người lái
Cuối tháng 9, Insider cho biết Ukraine đã tiến hành các bước để xuất khẩu một số loại vũ khí, nổi bật là tàu không người lái từng được sử dụng rộng rãi ở Biển Đen. Tổng thống Volodymyr Zelensky nói mục tiêu là xuất khẩu có kiểm soát các loại vũ khí sản xuất vượt nhu cầu, trong đó có tàu không người lái và vũ khí chống tăng. Nguồn thu từ xuất khẩu được kỳ vọng đầu tư cho drone trên không.
Theo ông Volodymyr Zelensky, Ukraine sẽ ưu tiên trang bị cho lực lượng tiền tuyến và đảm bảo dự trữ trong nước trước khi xuất khẩu, đồng thời tránh để công nghệ rơi vào tay đối phương. Ông nêu kế hoạch trình bày ba nền tảng xuất khẩu: một cho Mỹ, một cho châu Âu và một cho các quốc gia đối tác khác, khẳng định Ukraine chỉ hợp tác với các nước thực sự ủng hộ.
Tổng thống cho biết 30% thiết bị quân đội Ukraine sử dụng năm 2024 được sản xuất trong nước, và đặt mục tiêu đạt 50% vào cuối năm 2025. Ông cũng nói Ukraine hiện sản xuất được nhiều tàu không người lái hơn mức cần, có thể bán phần dư thừa thay vì cắt giảm sản lượng, khi có nhu cầu từ đối tác.
Serhiy Goncharov, Giám đốc điều hành Hiệp hội Quốc gia các ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine (NAUDI), nhận định với Insider rằng nguồn tiền từ xuất khẩu sẽ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và thúc đẩy đổi mới thông qua tài trợ cho nghiên cứu, thử nghiệm. Theo ông, xuất khẩu một số sản phẩm quân sự “sẽ tăng cường tiềm năng phòng thủ của Ukraine”.
Đánh giá ngắn
Các dữ kiện do SBU và Insider cung cấp cho thấy việc sử dụng Sea Baby để tấn công tàu chở dầu là phần nối dài của chiến dịch áp lực vào dòng doanh thu năng lượng của Nga, đồng thời phản ánh sự chuyển hướng chú ý sang mục tiêu trên biển. Trong khi đó, kế hoạch xuất khẩu vũ khí có kiểm soát cho thấy Kyiv tìm kiếm nguồn lực tài chính bổ sung để duy trì và mở rộng năng lực công nghiệp quốc phòng.
CTVX