Siết chặt, ngăn ngừa kẽ hở biến tướng kinh doanh đa cấp

4 giờ trướcBài gốc

Minh họa mô hình hoạt động của kinh doanh đa cấp

Đây chính là vấn đề đặt ra khi Bộ Công thương tiến hành soạn thảo, trình Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp nhằm siết chặt quản lý "nhà phân phối cấp cao" đến cắt giảm điều kiện kinh doanh, được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý minh bạch và bền vững cho lĩnh vực này.

Nhiều biến tướng vi phạm pháp luật của mô hình đa cấp

Bán hàng đa cấp là một phương thức bán lẻ hàng hóa, trong đó, thay vì bán tại các kênh bán lẻ truyền thống như chợ, cửa hàng, siêu thị.., công ty bán hàng đa cấp sẽ bán trực tiếp hàng hóa cho người tiêu dùng thông qua một mạng lưới những người bán hàng, hay còn gọi là “nhà phân phối”.

Mạng lưới này có thể gồm nhiều nhánh, nhiều cấp khác nhau và xuất phát từ đây, phương thức bán lẻ này được gọi là “bán hàng đa cấp”. Người bán hàng sẽ được công ty trả hoa hồng, tiền thưởng và các lợi ích kinh tế khác dựa trên doanh số bán hàng của mình và của mạng lưới bán hàng do mình xây dựng.

Bán hàng đa cấp được pháp luật của nhiều nước thừa nhận và cho phép. Khi Việt Nam đàm phán gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), trước yêu cầu của các thành viên WTO, Việt Nam đã cam kết cho phép hoạt động bán hàng đa cấp tại Việt Nam.

Tuy số lượng doanh nghiệp trong lĩnh vực này tại Việt Nam không nhiều tuy nhiên, có không ít các thủ đoạn “biến tướng” vi phạm pháp luật của doanh nghiệp kinh doanh đa cấp lại xảy ra nhiều trong một số lĩnh vực như kinh doanh hàng hóa, đầu tư, tài chính và gần đây là tiền ảo và mạng Internet.

Một thí dụ điển hình cho biến tướng vi phạm trong lĩnh vực tiền ảo và mạng internet đó là vụ ví điện tử của Công ty cổ phần Payasian. Ví điện tử này được quảng cáo có thể thanh toán được mọi loại tiền tệ trên thế giới, đổi tiền thật lấy tiền ảo nhận lãi suất khủng và đặc biệt đầu tư tiền ảo Paya không chịu sự rủi ro nào, chỉ có tăng giá và có thể tăng gấp 20 lần. Ngoài ra, các nhà đầu tư còn nhận thêm cả hoa hồng "khủng" nếu mời thêm được nhà đầu tư mới.

Theo đó, cứ mời được những người đầu tiên thuộc F1 sẽ được 30% hoa hồng, mời được những người F2 sẽ được 20% số tiền bảo chứng của người sau, theo hình kim tự tháp. Tất cả hoa hồng đều chỉ được trả bằng tiền ảo. Chưa hết, nếu mời được người dùng và cài App ví điện tử Payasian thì sẽ được hưởng 1% doanh số giao dịch của người đó suốt đời.

Tuy nhiên, trên thực tế, Công ty cổ phần Payasian chưa được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. Đồng thời, đối tượng kinh doanh đa cấp của Công ty này không thuộc đối tượng kinh doanh được cho phép theo Điều 4 Nghị định số 40/2018/NĐ-CP. Như vậy, có thể thấy rằng các hoạt động thu hút đầu tư của Công ty Payasian là trái pháp luật, không được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép cho hoạt động kinh doanh đa cấp.

Đây chỉ là một trong những thí dụ về hoạt động phạm pháp theo mô hình đa cấp. Ngay trong lĩnh vực bán hàng đa cấp, Bộ Công thương cũng nhận thấy, vẫn còn những vấn đề thực tiễn mà pháp luật hiện hành chưa điều chỉnh hoặc chưa quản lý được.

Kiểm soát chặt việc mua lại giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp

Theo tờ trình của Bộ Công thương, hoạt động bán hàng đa cấp được tổ chức bởi doanh nghiệp bán hàng đa cấp nhưng việc phân phối hàng hóa được thực hiện trực tiếp bởi hệ thống người tham gia bán hàng đa cấp đông đảo, trong đó có vai trò quan trọng của các nhà phân phối cấp cao.

Những nhà phân phối này thường có hệ thống tuyến dưới đông đảo, thường xuyên tổ chức các hoạt động đội nhóm để đào tạo, huấn luyện, tạo ra sức ảnh hưởng đến hệ thống tuyến dưới.

Cách thức hoạt động và ý thức tuân thủ pháp luật của những chủ thể này có thể ảnh hưởng đến ý thức và cách thức hoạt động của cả mạng lưới người tham gia tuyến dưới.

Bộ Công thương cho rằng, cần có các quy định kiểm soát chặt chẽ đối với nhóm chủ thể này nhằm định hướng hành vi, ngăn ngừa nguy cơ lợi dụng vị thế để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp và gây tác động rộng lớn một cách tiêu cực trong hệ thống đông đảo người tham gia bán hàng đa cấp.

Bên cạnh đó, một vấn đề mới phát sinh cũng cần điều chỉnh quy định pháp luật để kiểm soát tốt hơn đó là việc mua bán doanh nghiệp bán hàng đa cấp để sở hữu giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.

Việc cấp phép mới hiện nay được quản lý rất chặt chẽ, do đó các chủ thể muốn có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp có xu hướng mua lại doanh nghiệp có giấy phép để sở hữu giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, qua đó triển khai hoạt động bán hàng đa cấp.

Theo Bộ Công thương, tình trạng này cần thiết phải được kiểm soát để ngăn ngừa nguy cơ các chủ thể có lịch sử hoạt động tại các doanh nghiệp đa cấp bất chính sở hữu được doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, hạn chế các rủi ro cho xã hội.

Tăng gấp đôi số tiền ký quỹ tối thiếu, từ 10 tỷ đồng lên 20 tỷ đồng

Theo Hồ sơ thẩm định được Bộ Tư pháp công bố mới đây, dự thảo Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp có nhiều quy định sửa đổi, bổ sung để nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước.

Nhằm tăng trách nhiệm của doanh nghiệp với người tham gia bán hàng đa cấp, dự thảo điều chỉnh theo hướng tăng gấp đôi số tiền ký quỹ tối thiếu, từ 10 tỷ đồng lên 20 tỷ đồng.

Theo Bộ Công thương, thực tế số tiền ký quỹ tối thiểu 10 tỷ đồng theo quy định hiện hành là quá nhỏ so với thiệt hại của người tham gia trong các vụ án hình sự liên quan đến bán hàng đa cấp bị khởi tố. Vì thế quy định sẽ giúp sàng lọc tốt hơn năng lực của nhà đầu tư tham gia thị trường bán hàng đa cấp. Trên cơ sở thực tiễn về việc doanh thu trung bình của doanh nghiệp ngành bán hàng đa cấp năm 2024 đã tăng 2,25 lần so năm 2018.

Quy định này dự kiến chỉ áp dụng đối với các doanh nghiệp đăng ký cấp mới giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, không áp dụng đối với doanh nghiệp đang hoạt động bán hàng đa cấp theo giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đang có hiệu lực pháp luật.

Để bảo đảm hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động bán hàng đa cấp tại các địa phương, đặc biệt là tại các địa bàn nơi có nhiều người tham gia bán hàng đa cấp, dự thảo bổ sung quy định doanh nghiệp phải có chi nhánh tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong thời hạn 6 tháng kể từ thời điểm doanh nghiệp có từ 10.000 người tham gia bán hàng đa cấp trở lên; Có chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc địa điểm kinh doanh hoặc cá nhân là đầu mối tại địa phương tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi doanh nghiệp có dưới 10.000 người tham gia bán hàng đa cấp trở lên”

Để ngăn chặn việc mua lại giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp dự thảo bổ sung quy định theo hướng giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp chấm dứt hiệu lực khi doanh nghiệp thay đổi chủ sở hữu (trong trường hợp có một chủ sở hữu) hoặc thay đổi cổ đông, thành viên nắm giữ cổ phần, phần vốn góp chi phối.

HƯƠNG NGUYÊN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/siet-chat-ngan-ngua-ke-ho-bien-tuong-kinh-doanh-da-cap-post910933.html