Hoạt động quảng cáo đối với người nổi tiếng sẽ được siết chặt hơn trong thời gian tới. Ảnh: Minh họa
Tiêu biểu là vụ án sản phẩm sữa HIUP 27 giả đang được cơ quan cảnh sát điều tra, Bộ Công an mở rộng điều tra sau khi ra quyết định khởi tố và bắt tạm giam 10 đối tượng liên quan đến hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm giả. Theo cơ quan điều tra, hồ sơ công bố ghi rõ sản phẩm chứa 37 thành phần dinh dưỡng, tuy nhiên kết quả giám định cho thấy chỉ có từ 15 - 17 thành phần, nhiều chỉ tiêu không đạt 70% so với công bố. Đây là căn cứ xác định sản phẩm là thực phẩm giả theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP. Nhiều người nổi tiếng đã tham gia quảng cáo cho sản phẩm này, khiến người tiêu dùng tin tưởng sử dụng. Khi vụ việc bị phanh phui, các nghệ sĩ lên tiếng cho rằng họ bị lừa và không biết đó là hàng giả.
Tương tự, vụ việc liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ Kera cũng thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận. Sản phẩm này được quảng bá bởi Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs và Hằng “du mục”, với những thông tin sai lệch về công dụng. Kết quả kiểm tra cho thấy sản phẩm không đạt hàm lượng chất xơ như công bố, chứa đến 35% sorbitol - chất tạo ngọt, nhưng không ghi rõ trên nhãn. Hoa hậu Thùy Tiên đã bị khởi tố về tội “Lừa dối khách hàng” và bị tạm giam để điều tra.
Cùng thời điểm, Công an tỉnh Đồng Nai cũng đã khởi tố vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả liên quan đến sản phẩm mỹ phẩm Hanayuki. Ca sĩ Đoàn Di Băng từng quảng cáo sản phẩm kem chống nắng Hanayuki Sunscreen Body có chỉ số chống nắng cao hơn nhiều so với thực tế kiểm nghiệm.
Thực tế cho thấy, ngay từ trước khi các vụ việc nói trên được đưa ra ánh sáng, giới truyền thông đã liên tục cảnh báo về tình trạng người nổi tiếng, KOL (thuật ngữ marketing, chỉ người có chuyên môn sâu trên một lĩnh vực, có khả năng dẫn dắt dư luận, có sức ảnh hưởng trong cộng đồng) quảng cáo sản phẩm sai sự thật, thổi phồng công dụng - đặc biệt là trong các lĩnh vực thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và thuốc. Bộ Y tế cũng nhiều lần lên tiếng cảnh báo về hiện tượng nghệ sĩ, KOL tham gia quảng bá thực phẩm chức năng như thuốc chữa bệnh, gây hiểu lầm nguy hiểm cho người tiêu dùng.
Trước yêu cầu cấp bách đó, ngày 16/6/2025 Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Luật mới đã quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo - trong đó có người nổi tiếng và các KOL nhằm nâng cao trách nhiệm và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
Cụ thể, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo phải xác minh độ tin cậy của tổ chức, cá nhân quảng cáo; kiểm tra đầy đủ tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Trường hợp chưa từng sử dụng hoặc chưa hiểu rõ về sản phẩm, dịch vụ thì không được phép giới thiệu. Đồng thời, họ phải cung cấp các tài liệu liên quan đến nội dung quảng cáo khi được cơ quan có thẩm quyền yêu cầu, và chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu quảng cáo sai lệch. Đặc biệt, người có ảnh hưởng bắt buộc phải công khai thông tin quảng cáo ngay trước và trong khi thực hiện quảng bá sản phẩm.
Để Luật Quảng cáo 2025 sửa đổi thực sự đi vào cuộc sống, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ phía cơ quan chức năng, doanh nghiệp và chính người nổi tiếng. Cơ quan chức năng cần đẩy mạnh kiểm tra, giám sát các nội dung quảng cáo trên mạng xã hội; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Doanh nghiệp cần minh bạch, cung cấp đầy đủ thông tin về sản phẩm, chịu trách nhiệm về nội dung quảng cáo. Trong khi đó, người nổi tiếng, KOL phải nâng cao ý thức đạo đức nghề nghiệp, chỉ nên quảng cáo những sản phẩm đã hiểu rõ hoặc có trải nghiệm thực tế.
Việc siết chặt hoạt động quảng cáo của người nổi tiếng và KOL trên mạng xã hội là cần thiết trong bối cảnh hiện nay, nhằm bảo vệ người tiêu dùng và giữ gìn sự minh bạch trong môi trường truyền thông số. Luật Quảng cáo 2025 sửa đổi là một bước tiến quan trọng trong hoàn thiện hành lang pháp lý - song để luật thực sự phát huy hiệu quả, rất cần sự đồng thuận và trách nhiệm từ toàn xã hội.
Bách Nguyên