Người dân xếp hàng dài để nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội tại xã Thiên Lộc (Hà Nội).
Vất vả tìm kiếm cơ hội an cư
Mới đây, liên danh chủ đầu tư là Tổng công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội và Tổng công ty Viglacera - CTCP đã chính thức tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội tại Dự án CT3 Kim Chung (xã Thiên Lộc). Dù không phải dự án ở khu vực trung tâm, nhưng lượng người quan tâm nộp hồ sơ tại đây vẫn rất lớn. Trước ngày mở bán đầu tiên, nhiều người đã “cắm trại” từ chiều hôm trước để giành được số thứ tự bốc thăm.
Trong khoảng thời gian chờ đợi lấy số thứ tự, tình trạng cãi vã là điều khó tránh khỏi. Thậm chí, có người đã ngất xỉu. Để ngăn chặn các vấn đề tiêu cực, chủ đầu tư yêu cầu người nộp hồ sơ phải xuất trình căn cước công dân và giấy xác nhận điều kiện nhà ở hợp lệ. Đồng thời, chủ đầu tư không chấp nhận việc ủy quyền lấy hộ số thứ tự và cũng không ghi nhận danh sách số thứ tự tự phát.
Cách đây khoảng 1 tháng, dự án nhà ở xã hội tại khu nhà ở Calyx Residence (xã Đông Anh) cũng chứng kiến tình trạng tương tự. Nhiều người dân đã phải chịu cảnh “màn trời chiếu đất” từ tối hôm trước để sáng hôm sau có thể nộp hồ sơ sớm nhất.
Không chỉ bây giờ, mà từ 2 năm trước, thời điểm giá chung cư Hà Nội chưa tăng “phi mã” như hiện tại, lượng người quan tâm tới nhà ở xã hội đã rất lớn. Tại Dự án NHS Trung Văn (phường Đại Mỗ), khoảng 1.500 người đã lấp kín Nhà thi đấu quận Cầu Giấy (cũ) để tham gia bốc thăm suất mua. Với việc chủ đầu tư chỉ mở bán 149 căn, tỷ lệ chọi tại dự án này lên tới 1/9, khó khăn hơn cả việc thi vào trường chuyên, lớp chọn.
Dự báo, thời gian tới, cuộc cạnh tranh giành suất mua nhà ở xã hội sẽ còn “khốc liệt” hơn, khi Hà Nội mở bán một số dự án có vị trí đắc địa ngay trong nội thành. Tiêu biểu là Dự án nhà ở xã hội N01 Hạ Đình (phường Thanh Liệt) và Dự án nhà ở xã hội Vĩnh Hưng (phường Vĩnh Hưng). Ngay từ thời điểm hiện tại, các hội nhóm bàn luận về hai dự án này đã có tới hàng chục ngàn người tham gia. Dự kiến, tỷ lệ chọi tại các dự án trên sẽ xô đổ kỷ lục trước đó.
Ông Nguyễn Hoàng Nam, Tổng giám đốc CTCP G-Home cho rằng, trong bối cảnh nguồn cung nhà ở giá rẻ quá ít so với sức cầu, mức giá nhà ở xã hội lại chênh lệch quá lớn với nhà ở thương mại, tình trạng người dân thức trắng đêm xếp hàng để giành số thứ tự bốc thăm sẽ còn tiếp diễn dài dài.
Để hành trình nộp hồ sơ không còn là “cực hình”
Trao đổi với phóng viên, ông Trần Đạt Khánh, CEO nền tảng dữ liệu bất động sản Biggee nhận định, việc chủ đầu tư trực tiếp sơ duyệt hồ sơ theo cách truyền thống không còn phù hợp và cũng khó đảm bảo tính chính xác.
“Hầu hết các điều kiện xét duyệt đều có thể được kiểm tra thông qua hệ thống dữ liệu liên thông của Nhà nước, gồm thông tin cư trú và tình trạng hôn nhân từ Cơ sở Dữ liệu quốc gia về dân cư; nơi làm việc từ dữ liệu bảo hiểm xã hội; thu nhập từ dữ liệu thuế. Còn tình trạng nhà ở có thể xác định nếu bất động sản được định danh đầy đủ”, ông Khánh bình luận.
Người đứng đầu Công ty Biggee nhấn mạnh rằng, điều quan trọng là cơ quan quản lý cần xây dựng một cổng thông tin nhà ở xã hội thống nhất. Người dân chỉ cần nhập số căn cước công dân, hệ thống sẽ tự động trả về kết quả về tính hợp lệ của hồ sơ, thứ tự xét duyệt… Cách làm này không chỉ tránh được tình trạng quá tải khi xếp hàng, mà còn hạn chế đáng kể nạn mua bán suất mua nhà ở xã hội.
Trong dài hạn, ông Trần Đạt Khánh khuyến nghị, nguồn cung nhà ở xã hội cần được gia tăng. Đặc biệt, cơ quan quản lý cần siết chặt việc triển khai quỹ đất 20% làm nhà ở xã hội trong các dự án thương mại. Dù đã có quy định, nhiều chủ đầu tư vẫn trì hoãn, chỉ xây nhà ở xã hội khi dự án gần hoàn tất do không có thời hạn bắt buộc.
“Giải pháp là quy định rõ thời điểm phải triển khai nhà ở xã hội ngay trong phê duyệt dự án, đồng thời áp dụng chế tài mạnh với trường hợp chậm trễ như phạt hành chính, tạm dừng cấp phép bán hàng hoặc thậm chí thu hồi dự án”, ông Khánh đề xuất.
Tương tự, ông Nguyễn Hữu Cường, Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội thông tin, sức hút của dự án nhà ở xã hội CT3 Kim Chung đến từ mức giá bán chỉ bằng 1/2 so với thị trường. Do đó, việc người dân dốc sức xếp hàng xuyên đêm để tìm kiếm cơ hội an cư là điều dễ hiểu. Đây là minh chứng cho việc thị trường đang thực sự “khát” nhà ở giá rẻ.
“Tuy nhiên, cảnh xếp hàng kéo dài như vậy gây nhiều khó khăn cho các đối tượng được ưu tiên như người có công với cách mạng, người khuyết tật, người cao tuổi… Họ khó có thể cạnh tranh bằng cách thâu đêm suốt sáng, dầm mưa dãi nắng như vậy”, ông Cường quan ngại.
Theo kiến nghị của vị chuyên gia này, chính quyền địa phương, các cơ quan đoàn thể, tổ chức xã hội và chủ đầu tư cần phối hợp ngay từ đầu để lập danh sách các đối tượng được ưu tiên và sàng lọc trước hồ sơ. Từ danh sách này, các cơ quan chức năng cùng chủ đầu tư sẽ tiếp tục phân loại và ưu tiên phát số thứ tự để nộp hồ sơ.
“Quy trình này nên được triển khai ngay từ khi dự án mới khởi công. Sau khi thống kê đầy đủ lượng hồ sơ ưu tiên, chủ đầu tư mới thông báo tiếp nhận phần hồ sơ còn lại tới đại chúng”, Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội đề xuất.
Thanh Vũ