Công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng số được đẩy mạnh nhằm minh bạch hóa thị trường. Ảnh: M.H.
Tăng tính minh bạch kinh doanh TMĐT
Nghị định số 117/2024/NĐ-CP quy định cụ thể về việc quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng TMĐT và nền tảng số. Theo đó, từ ngày 01/7/2025, các sàn TMĐT có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán.
Giới chuyên gia đánh giá, việc thu thuế qua sàn TMĐT sẽ tăng tính minh bạch, giảm thiểu hiện tượng trốn tránh nghĩa vụ tài chính và góp phần củng cố niềm tin thị trường. Nghị định số 117/2024/NĐ-CP sẽ tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng hơn, thúc đẩy sự phát triển bền vững của TMĐT, đồng thời bảo đảm nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước.
Shopee hiện thu khoảng 10% doanh thu hàng tháng từ người bán, gọi là “phí thuê gian hàng”. Sau ngày 1/7, sàn này sẽ thu thêm 1,5% để nộp thuế dựa trên dòng tiền chuyển vào tài khoản thanh toán của người bán.
Trao đổi với báo chí, TS Khúc Đại Long (Khoa Marketing, Trường Đại học Thương mại) cho rằng, về lý thuyết, người bán gần như không có cơ hội lách thuế, trừ khi giao dịch chuyển sang hình thức trực tiếp hoặc chuyển khoản vào tài khoản cá nhân không liên quan đến kinh doanh.
Vậy, các gian hàng trên sàn TMĐT liệu có “đóng cửa” như những ki-ốt ngoài chợ? Với vấn đề này, ông Long cho rằng, trong bối cảnh thương mại số bùng nổ, không người kinh doanh nào muốn tự thu hẹp quy mô hoạt động. Thứ nữa là giao dịch online kéo theo sử dụng bắt buộc các dịch vụ vận chuyển, thanh toán qua mạng. Vì vậy, theo ông Long, tỷ lệ các gian hàng trên sàn TMĐT “đóng cửa” như những ki-ốt ngoài chợ khi bị siết thuế sẽ không nhiều.
Theo thống kê của Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), hiện nay cả nước có gần 725.000 tổ chức và cá nhân kinh doanh trên các sàn TMĐT, với quy mô giao dịch lên tới 75.000 tỷ đồng.
Việc các sàn thu hộ và nộp thuế thay kỳ vọng sẽ giúp giảm gánh nặng thủ tục hành chính, đồng thời hỗ trợ người kinh doanh tuân thủ, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế.
Việc sử dụng định danh điện tử (VneID) cũng được dư luận đánh giá cao và kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả thu thuế online. Giới chuyên gia đánh giá: Sử dụng VneID sẽ giúp việc quản lý sẽ hiệu quả và chính xác hơn, tránh tình trạng nợ đọng thuế.
Đảm bảo công bằng giữa các hình thức kinh doanh
Thời gian qua, cơ quan thuế đã chủ động xây dựng cơ sở dữ liệu; thực hiện thu thập thông tin các cá nhân, tổ chức kinh doanh TMĐT phục vụ công tác quản lý. Hiện nay, dữ liệu lớn này được chia sẻ cho cơ quan thuế các cấp để sàng lọc, nhận diện và xử lý truy thu thuế.
Theo báo cáo của Cục Thuế, trong 5 tháng đầu năm 2025, các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT và nền tảng số đã nộp hơn 74.400 tỷ đồng tiền thuế, tăng tới 55% so với cùng kỳ năm 2024.
Cơ quan thuế đã rà soát 164.661 người nộp thuế, qua đó truy thu tổng cộng 747 tỷ đồng, trong đó, 416 tỷ đồng từ các doanh nghiệp và 331 tỷ đồng từ cá nhân và hộ kinh doanh.
Những con số trên cho thấy tiềm năng thu từ TMĐT là rất lớn, nhưng cũng đặt ra thách thức trong việc quản lý chặt chẽ, tránh thất thu và đảm bảo công bằng giữa các hình thức kinh doanh truyền thống và số hóa.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, Bộ đang tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến TMĐT, trong đó xác định rõ các loại hình kinh doanh, nghĩa vụ thuế và phương thức quản lý. Các sàn TMĐT được yêu cầu thực hiện việc khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Cá nhân, hộ kinh doanh có thể ủy quyền cho sàn lập hóa đơn điện tử, đồng thời việc định danh người bán trên mạng xã hội cũng đang được triển khai mạnh mẽ để kiểm soát dòng thu nhập phát sinh từ các nền tảng số.
Song song với hoàn thiện pháp luật, Bộ cũng đang đẩy mạnh truyền thông chính sách thuế qua các sàn TMTĐT lớn trong và ngoài nước, nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm tuân thủ của người nộp thuế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính nhận định, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI) được tích hợp vào hệ thống quản lý thuế nhằm phân tích dữ liệu, phát hiện sớm các hành vi gian lận và hỗ trợ công tác kiểm tra, đối chiếu một cách tự động, chính xác. Hạ tầng kỹ thuật cũng đang được nâng cấp, trong đó các cổng điện tử phục vụ kê khai, nộp thuế được cải tiến theo hướng thuận tiện, minh bạch, thân thiện với người dùng.
Theo báo cáo của Cục Thuế, trong 5 tháng đầu năm 2025, các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT và nền tảng số đã nộp hơn 74.400 tỷ đồng tiền thuế, tăng tới 55% so với cùng kỳ năm 2024. Cơ quan thuế đã rà soát 164.661 người nộp thuế, qua đó truy thu tổng cộng 747 tỷ đồng, trong đó, 416 tỷ đồng từ các doanh nghiệp và 331 tỷ đồng từ cá nhân và hộ kinh doanh.
T.Anh