'Siêu đô thị TPHCM' và khát vọng vươn ra toàn cầu

5 giờ trướcBài gốc

Việc đặt mục tiêu xây dựng "siêu đô thị" trên cơ sở mở rộng không gian địa lý và quy mô kinh tế, gồm TPHCM hiện hữu sáp nhập với 2 địa phương lân cận Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), không chỉ là bước đi chiến lược mà còn thể hiện khát vọng mãnh liệt vươn ra tầm vóc quốc tế của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

TPHCM bước vào giai đoạn phát triển mới sau khi mở rộng không gian địa lý, quy mô kinh tế. Ảnh: Nguyễn Huế

Để biến tham vọng này thành hiện thực, TPHCM đã và đang định hướng rõ ràng vào hai nhóm giải pháp cốt lõi. Đó là tạo ra động lực tăng trưởng kinh tế và giải quyết triệt để các vấn đề đô thị nảy sinh từ quy mô tập trung dân số khổng lồ.

“Đòn bẩy kép” cho hội nhập toàn cầu

Hiểu một cách nào đó, sự kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030 đang diễn ra, là dấu mốc quan trọng nhằm khẳng định tầm nhìn xây dựng một “siêu đô thị TPHCM” - một khu vực kinh tế năng động, hội tụ các thế mạnh về sản xuất, dịch vụ, tài chính và logistics.

Để ước vọng đó thành hiện thực, câu hỏi xuyên suốt đặt ra là, “siêu đô thị” cần có những định hướng nào để thực sự trở thành một trung tâm mang tầm vóc quốc tế, sánh vai cùng các đô thị hàng đầu khu vực?

Trao đổi với VietNamNet, thạc sĩ Lê Thanh Hải (Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng kinh tế TPHCM) cho rằng, thành phố cần tập trung nguồn lực vào hai động lực tăng trưởng then chốt là xây dựng trung tâm tài chính quốc tế và phát triển hệ thống cảng biển - logistics hiện đại. “Đây là hai cơ hội lớn, dựa trên nội lực vốn có, tạo thành động lực kép thúc đẩy hội nhập kinh tế toàn cầu và nâng cao vị thế cạnh tranh của thành phố”, ông nói.

Theo ông Hải, việc hình thành Trung tâm Tài chính quốc tế TPHCM tại Thủ Thiêm được xem là hạt nhân của nền kinh tế tri thức, nơi sẽ hội tụ các định chế tài chính, ngân hàng, quỹ đầu tư và doanh nghiệp đa quốc gia. Đây không chỉ là một khu vực kinh tế mà còn là biểu tượng cho năng lực thể chế và mức độ mở cửa của Việt Nam.

Để thu hút dòng vốn chất lượng cao và trở thành không gian dẫn dắt các hoạt động kinh tế sáng tạo, tài chính công nghệ (fintech), TPHCM cần vận hành khu vực này với cơ chế linh hoạt, như “sandbox tài chính”, chính sách thuế cạnh tranh và hạ tầng số hóa cao. Thành phố có thể tham khảo từ thành công của Singapore hay Dubai.

Yếu tố thứ hai, hệ thống cảng biển và logistics của “siêu đô thị TPHCM” cần được quy hoạch theo hướng hiện đại và kết nối vùng, đồng thời phải khai thác hiệu quả.

“Việc giảm chi phí vận tải và khai thác hiệu quả cụm cảng Cát Lái - Hiệp Phước - Cái Mép sẽ giúp hình thành trung tâm trung chuyển hàng hóa quốc tế với hạ tầng số hóa và hành lang logistics xanh. Sự phát triển đồng bộ này không chỉ phục vụ thương mại xuất nhập khẩu của thành phố nói riêng, mà còn giúp Việt Nam trở thành “mắt xích chiến lược” trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt, trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi sản xuất sang khu vực Đông Nam Á”, ông Lê Thanh Hải nhấn mạnh.

Khi tài chính dẫn dắt dòng vốn và logistics bảo đảm lưu thông hàng hóa hiệu quả, thì việc vươn lên ngang bằng các siêu đô thị hiện đại trong khu vực hoàn toàn trong tầm tay. TPHCM trở thành một biểu tượng của nền kinh tế tri thức mở và sáng tạo.

Giải bài toán quá tải bằng mô hình phát triển đô thị TOD

Tuy nhiên, bên cạnh khát vọng vươn tầm kinh tế, “siêu đô thị TPHCM” từ lâu phải đối mặt các vấn đề phát sinh do mức độ tập trung dân số lớn như ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, ngập nước và quá tải về hạ tầng. Nay sau khi sáp nhập, áp lực này càng lớn hơn.

Theo tiến sĩ Phạm Trần Hải (Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM), để giải quyết triệt để các thách thức đó, chính quyền thành phố cần áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó, giải pháp mang tính đa mục tiêu là phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development - mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng).

Phát triển mô hình TOD giúp TPHCM giải quyết bài toán về hạ tầng đô thị. Ảnh: Nguyễn Huế

Mô hình TOD là chiến lược dài hạn nhằm phát triển đô thị tại khu vực lân cận các nhà ga của các tuyến giao thông công cộng có sức chở lớn, như đường sắt đô thị - MRT, tuyến bus nhanh - BRT. Các khu đất trong khu vực TOD sẽ được tổ chức không gian tốt với mục đích sử dụng hỗn hợp, hệ số sử dụng đất cao và nhiều tiện ích.

Ông Phạm Trần Hải phân tích, phát triển đô thị theo mô hình TOD giúp hướng tới lợi ích đa chiều, như bảo đảm nhu cầu đi lại thuận tiện và sinh sống trong các khu vực có tiện ích tốt của người dân; lợi ích của nhà đầu tư (bảo đảm lượng hành khách, hấp dẫn quỹ đất xung quanh ga để thu hồi chi phí đầu tư tuyến giao thông) và lợi ích của Nhà nước.

Đặc biệt, TOD góp phần phát triển đô thị bền vững qua việc giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường do giảm phương tiện cá nhân, đồng thời, phát triển đô thị nén xung quanh các nhà ga để dành quỹ đất cho hạ tầng xã hội và kỹ thuật như cây xanh, không gian mở và không gian điều tiết nước.

Hiện nay, việc phát triển TOD trên địa bàn TPHCM đã có cơ sở pháp lý từ Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù, cùng các Nghị quyết chuyên biệt khác.

Tuy thế, để bảo đảm mô hình TOD khả thi và hiệu quả, góp phần xây dựng TPHCM thành “siêu đô thị” có chất lượng sống tốt và phát triển bền vững, ông Phạm Trần Hải cho rằng, chính quyền Trung ương và Thành phố cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, nhất là pháp lý về đất đai và tài chính.

Như vậy, muốn hiện thực hóa khát vọng vươn ra tầm vóc quốc tế, “siêu đô thị TPHCM” cần tập trung chiến lược phát triển hai mũi nhọn. Đó là sử dụng trung tâm tài chính quốc tế và logistics hiện đại làm động lực kinh tế đối ngoại, đồng thời, áp dụng mô hình TOD làm chìa khóa cho quản lý đô thị bền vững.

Sự đồng bộ giữa năng lực kinh tế ở cấp toàn cầu và chất lượng sống vượt trội, mới chính là con đường đưa TPHCM trở thành biểu tượng mới của sự phát triển và hội nhập khu vực.

Quốc Ngọc

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/sieu-do-thi-tphcm-va-khat-vong-vuon-ra-toan-cau-2452757.html