Siêu tàu sân bay hạt nhân đầu tiên của Trung Quốc có gì khiến Mỹ lo ngại?

4 giờ trướcBài gốc

Theo tạp chí Army Recogniton, đây là tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc sử dụng năng lượng hạt nhân, được thiết kế nhằm cạnh tranh trực tiếp với lớp Ford của hải quân Mỹ - biểu tượng của sức mạnh hải quân toàn cầu trong nhiều thập niên.

Công nghệ và tham vọng vượt trội

Type 004 được đánh giá là bước tiến nhảy vọt về công nghệ so với ba tàu sân bay trước đó của Trung Quốc. Tàu sử dụng hệ thống phóng điện từ (EMALS) tương tự trên tàu USS Gerald R. Ford của Mỹ, cùng với năng lượng hạt nhân cho phép hoạt động kéo dài mà không cần tiếp liệu. Type 004 được trang bị hai lò phản ứng nước áp lực cải tiến với tổng công suất ước tính từ 450 - 500 megawatt, thấp hơn mức hơn 700 megawatt từ hai lò phản ứng A1B trên tàu Ford.

Hình ảnh mô phỏng tàu sân bay thế hệ tiếp theo của Trung Quốc Type 004 với boong cất/hạ cánh chuẩn CATOBAR kéo dài toàn phần, hệ thống máy phóng điện từ và tháp chỉ huy mở rộng - Ảnh: Mạng xã hội Trung Quốc

Với lượng giãn nước ước tính từ 110.000 đến 120.000 tấn, Type 004 nằm trong nhóm "siêu tàu sân bay" toàn phần. Độ dài thân tàu khoảng 330 - 340 mét, tương đương với lớp Ford của Mỹ (337 mét) và vượt trội so với các tàu tiền nhiệm như Liêu Ninh hay Sơn Đông (khoảng 305 mét). Tàu có sàn cất/hạ cánh chuẩn CATOBAR, giúp triển khai hiệu quả các loại máy bay cánh cố định hiện đại.

Một trong những điểm nổi bật của Type 004 là khả năng mang theo hơn 90 máy bay, cao hơn cả lớp Ford với khoảng 75 chiếc. Biên đội không quân trên tàu dự kiến gồm 24 - 30 tiêm kích hạng nặng J-15T có khả năng phóng bằng máy phóng, hơn 20 chiến đấu cơ tàng hình thế hệ 5 J-35, cùng với máy bay cảnh báo sớm KJ-600 và các hệ thống bay không người lái tiên tiến. Điều này cho thấy ưu tiên rõ rệt của Trung Quốc trong việc tăng cường khả năng răn đe và tấn công từ trên không, hướng tới chiến lược kiểm soát biển xa.

Trong khi đó, lớp Ford của Mỹ duy trì lợi thế về công nghệ với tiêm kích F-35C, máy bay cảnh báo sớm E-2D Advanced Hawkeye và máy bay tác chiến điện tử EA-18G Growler. Hệ thống boong tàu hiện đại, trang thiết bị tự động hóa cao, và khả năng thực hiện đến 160 phi vụ mỗi ngày trong điều kiện cao điểm giúp lớp Ford duy trì ưu thế tác chiến. Tuy nhiên, nếu Trung Quốc có thể làm chủ kỹ thuật điều hành boong tàu, hậu cần trên biển và chỉ huy hợp đồng binh chủng, khoảng cách giữa hai bên có thể dần thu hẹp.

Tàu sân bay Mỹ USS Gerald R. Ford - Ảnh: Reuters

Tăng cường khả năng viễn chinh

Loại bỏ giới hạn về tầm hoạt động nhờ năng lượng hạt nhân, Type 004 mở ra khả năng triển khai lực lượng rộng khắp Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và xa hơn. Với thiết kế chú trọng đến khả năng tác chiến tầm xa, phòng không hạm đội và kiểm soát vùng biển tranh chấp, tàu sẽ trở thành trung tâm của các nhóm tác chiến tàu sân bay (CSG) mới của Trung Quốc.

Đi kèm với Type 004 là các tàu hộ tống tối tân như khu trục hạm Type 055A/B có khả năng tàng hình, khinh hạm Type 054B, và tàu ngầm tấn công hạt nhân Type 095 (chưa công khai). Đây là bước đi nhằm tái hiện cấu trúc và chức năng của các CSG Mỹ, giúp hải quân Trung Quốc tăng tính đồng bộ và hiệu quả trong tác chiến biển xa.

Tàu sân bay Sơn Đông - Ảnh: Reuters

So với các tàu sân bay hiện có của Trung Quốc, Type 004 mang ý nghĩa đột phá về công nghệ và chiến lược. Liêu Ninh (Type 001) - tàu được cải hoán từ lớp Kuznetsov của Liên Xô, chủ yếu đóng vai trò huấn luyện, do bị hạn chế bởi hệ thống phóng kiểu nhảy cầu (STOBAR) và động cơ thông thường. Sơn Đông (Type 002), dù được chế tạo trong nước, vẫn giữ thiết kế STOBAR tương tự, khiến hiệu suất không quân bị hạn chế.

Phúc Kiến (Type 003) là tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc trang bị hệ thống phóng điện từ và boong phẳng, đánh dấu bước chuyển quan trọng. Phúc Kiến sử dụng hệ thống động cơ đẩy điện tích hợp (IEP), kết hợp tua bin hơi nước và động cơ diesel. Hệ thống này giúp tàu đạt tốc độ tối đa khoảng 30 hải lý/giờ (55km/giờ) cũng như cung cấp nguồn điện dồi dào cho các công nghệ mới như EMALS, radar và vũ khí.

Dù vậy, tầm hoạt động của Phúc Kiến vẫn phụ thuộc vào tiếp nhiên liệu, hạn chế so với tàu hạt nhân. Chỉ đến Type 004, Trung Quốc mới hội tụ đầy đủ các yếu tố của tàu sân bay hiện đại phương Tây: động cơ hạt nhân, hệ thống phóng tiên tiến, biên đội không quân đa dạng và khả năng hoạt động đại dương dài ngày.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc - Ảnh: CSIS

Tác động tới cán cân sức mạnh hàng hải

Sự xuất hiện của Type 004 đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với ưu thế hải quân lâu nay của Mỹ. Trong nhiều thập niên, các tàu sân bay hạt nhân của Mỹ duy trì vị thế vượt trội nhờ hệ thống hậu cần toàn cầu, kinh nghiệm tác chiến phong phú và công nghệ hàng đầu. Tuy vậy, tiến trình hiện đại hóa nhanh chóng của hải quân Trung Quốc với các lớp tàu ngày càng lớn, tinh vi và có tính tích hợp cao, cho thấy một đối thủ tiệm cận đang hình thành.

Mặc dù Mỹ vẫn duy trì lợi thế trong nhiều khía cạnh như trình độ huấn luyện, hệ sinh thái chiến đấu đa tầng và mạng lưới căn cứ toàn cầu, sự hiện diện của một tàu sân bay hạt nhân tương đương về quy mô và năng lực cho thấy cạnh tranh biển sâu đã bước sang một giai đoạn mới.

Tàu sân bay Phúc Kiến - Ảnh: CGTN

Một điểm đáng chú ý là kiến trúc năng lượng của Type 004 không chỉ phục vụ cho di chuyển mà còn hỗ trợ các hệ thống điện tử tiên tiến như radar công suất lớn, máy phóng điện từ, và có thể là cả vũ khí năng lượng cao trong tương lai. Đây là xu hướng đang được các cường quốc quân sự theo đuổi, nhằm tối ưu hóa khả năng tác chiến trong môi trường hiện đại, nơi đòi hỏi tốc độ phản ứng và độ chính xác cao.

Bên cạnh đó, thiết kế khoang chứa, thang nâng máy bay đôi, và hệ thống vận hành hậu cần nội bộ được cải tiến sẽ giúp tăng đáng kể số lần xuất kích, nâng cao hiệu suất chiến đấu tổng thể.

Tóm lại, Type 004 không đơn thuần là bước tiếp theo trong chuỗi phát triển tàu sân bay của Trung Quốc, mà là nền tảng chiến lược thể hiện tham vọng trở thành cường quốc hải quân toàn cầu. Với khả năng triển khai lực lượng tầm xa, biên đội máy bay lớn, công nghệ điện từ hiện đại và năng lượng hạt nhân, Type 004 mang lại cho Trung Quốc một công cụ mới trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng trên biển. Điều này báo hiệu sự xuất hiện rõ nét của một đối thủ cận kề với hải quân Mỹ, khiến các nhà hoạch định chiến lược tại Washington không nên xem nhẹ.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/sieu-tau-san-bay-hat-nhan-dau-tien-cua-trung-quoc-co-gi-khien-my-lo-ngai-238229.html