Vì sao sinh viên phải kéo dài thời gian đào tạo?
PGS.TS Tô Văn Phương, Trưởng phòng Đào tạo Trường Đại học Nha Trang, cho rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng không ít sinh viên phải kéo dài thời gian đào tạo.
Nguyên nhân phổ biến là học lực yếu, phải học lại nhiều học phần, nhất là ngoại ngữ. Một số khác chán nản vì ngành học không phù hợp với sở thích hoặc năng lực.
Một số sinh viên do kinh tế khó khăn nên đăng ký ít tín chỉ mỗi kỳ để có thời gian làm thêm, trang trải học phí và sinh hoạt.
Chia sẻ về lý do sinh viên không ra trường đúng hạn, ông Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm tuyển sinh Trường Đại học Công Thương TPHCM, cho rằng, ngoài việc học, nhiều sinh viên còn đi làm thêm, ảnh hưởng đến tiến độ học tập. Quan trọng hơn, họ thường không chú ý tiến trình đào tạo, nợ điều kiện tiếng Anh, tin học, và chưa nắm rõ đặc thù ngành học.
Cũng theo ông Sơn, nếu nhìn vào tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn, có thể thấy các ngành kỹ thuật - công nghệ thường có tỷ lệ thấp hơn so với các ngành kinh tế, quản trị, ngôn ngữ… Điều này không phải vì sinh viên học kém, mà vì họ đang học cách xây dựng “tương lai tươi sáng”, chứ không chỉ để “qua môn học”.
“Khối lượng kiến thức nền tảng của các ngành kỹ thuật, công nghệ, điện - điện tử, cơ khí, tự động hóa, công nghệ thông tin… rất lớn, toàn kiến thức Toán, Vật lý, Hóa, Sinh. Học ở đây không chỉ để nhớ, mà để hiểu, áp dụng, mô phỏng, chế tạo, thử nghiệm, thất bại, rồi làm lại”, ông Sơn phân tích.
Ông Sơn cho biết thêm, các chương trình kỹ thuật, công nghệ thường có môn học tích lũy khó, nhiều học phần thực hành, tiêu chuẩn đánh giá khắt khe, thời lượng thí nghiệm dài, ảnh hưởng đến tiến độ học tập. “Chỉ cần một học kỳ ‘chệch nhịp’ là có thể kéo dài thêm cả năm học”, ông nói.
Bên cạnh đó, giáo dục STEM tuy chỉ gồm bốn lĩnh vực: Science - Technology - Engineering - Mathematics, nhưng đòi hỏi tư duy tích hợp và áp dụng thực tế. Sinh viên học theo hướng STEM phải thử nghiệm, chế tạo, sai rồi sửa để sáng tạo cái mới. Tuy nhiên, nhiều người chỉ “nghe về STEM” mà chưa được trải nghiệm thực sự, khiến việc học nặng nề, thiếu cảm hứng, dễ gây “rơi rụng” giữa chừng.
Không ít sinh viên hiện nay phải kéo dài thời gian học, thậm chí mất thêm vài năm mới có thể tốt nghiệp. Ảnh: LH
Ông Sơn đưa ra một số giải pháp như: Thiết kế lại chương trình đào tạo theo hướng STEM, giảm số giờ lý thuyết, tăng cường thực hành - dự án - mô phỏng, bổ sung các học phần gắn với nhu cầu doanh nghiệp, xây dựng môi trường học chủ động trong phòng lab, xưởng chế tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo, cuộc thi lập trình hackathon, studio khởi nghiệp.
Sinh viên nhóm ngành kỹ thuật, công nghệ cần lộ trình học riêng, biết môn nào “xương”, môn nào “mấu chốt” để phân bổ thời gian học - làm - nghỉ hợp lý. Quan trọng hơn là thay đổi tư duy: học kỹ thuật, công nghệ không dành cho người sợ khó. “Nếu sinh viên yêu việc tạo ra giá trị thật, thì đó là con đường giúp bạn có cơ hội tỏa sáng thật sự”, ông Sơn nhấn mạnh.
“Tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn thấp không phải là điểm yếu, mà là thước đo cho độ thật của quá trình học. Ngành kỹ thuật và công nghệ đòi hỏi nhiều hơn, nhưng cũng trao lại nhiều hơn - đó là tư duy sáng tạo, kỹ năng thực chiến và khả năng kiến tạo tương lai. Trong một thế giới mà ai cũng tìm đường tắt, người chọn con đường khó chính là người hiểu rõ giá trị thật của tri thức”, ông Sơn nói.
Kéo dài thời gian học bao lâu thì sinh viên bị buộc thôi học
Theo Thông tư số 17/2021/TT-BGDĐT, chương trình đại học hiện nay có 120 tín chỉ, cộng với khối lượng giáo dục thể chất và quốc phòng - an ninh theo quy định hiện hành.
Đối với chương trình chuyên sâu đặc thù, tổng khối lượng là 150 tín chỉ, cộng phần giáo dục thể chất, quốc phòng - an ninh; hoặc 30 tín chỉ đối với người đã có trình độ đại học thuộc cùng nhóm ngành.
Từ quy định trên, mỗi trường xây dựng tiến độ đào tạo riêng, thường kéo dài 3,5–4 năm cho chương trình 120 tín chỉ, có thể linh hoạt theo đặc thù ngành.
Các ngành ứng dụng có thể rút ngắn thời gian; trong khi chương trình đặc thù như kỹ sư, bác sĩ (150 tín chỉ) thường quy định khóa học từ 4 đến 4,5 năm, thậm chí 6 năm đối với các ngành Y khoa.
Về thời gian đào tạo, Thông tư 08/2021 của Bộ GD-ĐT quy định, thời gian tối đa để sinh viên hoàn thành khóa học được nêu trong quy chế của từng cơ sở đào tạo, nhưng không vượt quá 2 lần thời gian theo kế hoạch học tập chuẩn toàn khóa đối với mỗi hình thức đào tạo. Đối với sinh viên học liên thông đã được miễn trừ một phần tín chỉ, thời gian tối đa được tính giảm tương ứng với khối lượng đã được miễn trừ.
Như vậy có thể hiểu rằng: Ngành học 3,5 năm thì thời gian đào tạo tối đa 7 năm; Ngành học 4 năm thì thời gian đào tạo tối đa 8 năm; Ngành học 5 năm thì thời gian đào tạo tối đa 10 năm; Ngành học 6 năm thì thời gian đào tạo tối đa 12 năm. Quá thời gian này, sinh viên mặc nhiên sẽ bị buộc thôi học.
“Kéo dài thời gian học không chỉ phản ánh năng lực mà còn thể hiện thái độ và khả năng thích ứng. Trong môi trường đại học mở, sinh viên cần chủ động quản lý tiến độ, hiểu rõ yêu cầu chương trình và giữ động lực đến cùng. Kéo dài thời gian đào tạo có thể là lựa chọn tạm thời, nhưng nếu không kiểm soát được tiến độ, sinh viên rất dễ đánh mất cơ hội của bản thân”, ông Phạm Thái Sơn nói.
Lê Huyền