Số hóa đất đai, quy hoạch: Đòn bẩy đổi mới nông thôn

3 giờ trướcBài gốc

Công nghệ số thay đổi cách làm truyền thống ở nông thôn

Trong những năm gần đây, chương trình xây dựng nông thôn mới đã bước sang giai đoạn “nâng chất”, đòi hỏi những bước đi đột phá hơn, bền vững hơn. Một trong những nội dung cốt lõi đang được triển khai đồng bộ là việc ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là số hóa dữ liệu đất đai, quy hoạch và công tác quản lý xây dựng.

Tại xã Quảng Hòa, huyện Đắk G’Long, tỉnh Đắk Nông, một trong những địa phương tiên phong áp dụng bản đồ số đất đai, người dân đã bắt đầu tiếp cận với cách quản lý mới: không còn phải đến trụ sở xã để tra cứu quy hoạch, mà chỉ cần mở điện thoại là có thể biết được thông tin khu đất thuộc loại gì, có được xây nhà hay không.

“Ngày trước, muốn biết miếng đất của mình có nằm trong quy hoạch không thì phải lên xã hỏi, có khi chờ cả tuần. Giờ thì con trai tôi chỉ cần mở ứng dụng là biết ngay, nhanh và rõ ràng” ông Lê Văn Quý (xã Quảng Hòa, huyện Đắk G’Long) chia sẻ.

Chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch, xây dựng đang mở ra hướng đi mới trong quản lý nông thôn hiện đại. Ảnh minh họa

Không riêng gì Đắk Nông, nhiều địa phương như Bắc Giang, Hậu Giang, Nam Định, Thừa Thiên - Huế… cũng đã đồng loạt triển khai số hóa hồ sơ địa chính, quy hoạch xây dựng. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường năm 2024, hơn 70% huyện và gần 40% xã trên toàn quốc đã bắt đầu triển khai hoặc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai dạng số.

Từ những tấm bản đồ giấy dễ rách, khó cập nhật, người dân nông thôn giờ đây có thể tra cứu các thông tin quy hoạch, chỉ giới xây dựng ngay trên điện thoại thông minh hoặc tại các “Trạm điều hành thông minh” được lắp đặt tại xã. Việc này giúp hạn chế khiếu kiện liên quan đến đất đai, giảm áp lực cho chính quyền địa phương, đồng thời nâng cao sự minh bạch và tính chủ động của người dân.

Anh Nguyễn Quốc Cường, một người dân xã Vĩnh Bình Bắc, huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang chia sẻ: “Trước đây, không biết đất mình có thuộc hành lang giao thông hay khu quy hoạch gì, cứ xây nhà xong rồi mới biết sai. Nay nhờ số hóa, tôi lên mạng xem được hết, đỡ tốn tiền, mất công”.

Số hóa quy hoạch nông thôn: Giảm lãng phí, tăng đồng thuận

Công tác quy hoạch xây dựng nông thôn trước đây từng gặp không ít vướng mắc do thiếu đồng bộ giữa các bản vẽ, bản đồ quy hoạch và thực tế sử dụng đất. Điều này dẫn đến tình trạng “quy hoạch treo”, quy hoạch chồng lấn, gây lãng phí tài nguyên và khó khăn cho người dân trong đầu tư, xây dựng.

Tuy nhiên, hiện nay nhiều địa phương đã chủ động số hóa toàn bộ bản vẽ quy hoạch nông thôn mới, tích hợp lên bản đồ GIS (hệ thống thông tin địa lý), tạo thành cơ sở dữ liệu liên thông giữa các ngành tài nguyên, xây dựng, nông nghiệp.

“Tôi thấy rõ nhất là chuyện làm nhà. Trước thì người dân cứ ‘xây đại’, có khi bị phạt vì vi phạm chỉ giới. Giờ thì ai cũng được phổ biến quy hoạch trên bản đồ điện tử, bà con bàn nhau, điều chỉnh theo quy hoạch, không còn tranh chấp nữa”, bà Trần Thị Mười, một tiểu thương ở xã Bình Phước, huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long kể.

Từ bản đồ số quy hoạch đến nhà văn hóa thông minh, từ dữ liệu đất đai đang cho thấy một diện mạo nông thôn mới. Ảnh: Xuân Tâm

Số hóa cũng giúp người dân tham gia vào quá trình quy hoạch một cách dân chủ và hiệu quả hơn. Trên nền tảng bản đồ số, các buổi lấy ý kiến cộng đồng dân cư về đồ án quy hoạch xã nông thôn mới nâng cao được tổ chức minh bạch. Người dân có thể góp ý trực tiếp trên phần mềm, hoặc tham gia qua các hội nghị tổ dân phố, nơi có trình chiếu bản đồ quy hoạch 3D.

Tại xã Hải Ninh, huyện Tĩnh Gia (Thanh Hóa), ông Phạm Văn Lân, một người dân từng phản đối quy hoạch vì cho rằng “đất cha ông để lại không được tôn trọng” giờ đã thay đổi quan điểm: “Tôi thấy khi mọi người cùng xem bản đồ, cùng bàn, cùng thống nhất, thì mình cũng thấy yên tâm. Mình góp ý xong, thấy quy hoạch điều chỉnh luôn, vậy là dân tin”.

Câu chuyện số hóa đất đai, quy hoạch, xây dựng nông thôn không đơn thuần chỉ là cải cách hành chính. Đó là một phần thiết yếu trong quá trình chuyển đổi số nông thôn, góp phần định hình nền quản trị hiện đại, thúc đẩy phát triển bền vững.

Thông qua việc xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính số, ứng dụng bản đồ quy hoạch trực tuyến, người dân không chỉ được trao quyền tiếp cận thông tin mà còn được trao quyền giám sát chính quyền. Việc mọi quy hoạch đều công khai, minh bạch cũng góp phần phòng chống tiêu cực, “xin - cho” trong công tác đất đai.

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, trong năm 2024, hơn 1.000 xã đã hoàn thiện tích hợp bản đồ quy hoạch nông thôn lên Cổng thông tin điện tử, góp phần nâng cao chỉ số hài lòng của người dân với chính quyền địa phương, đặc biệt ở các tiêu chí quy hoạch, môi trường và hạ tầng.

Ở chiều ngược lại, người dân, những chủ thể của nông thôn mới cũng đang từng bước chuyển mình theo xu thế số hóa. Nhiều người biết cách tra cứu thông tin quy hoạch, khiếu nại đúng địa chỉ, đề xuất phương án xây dựng hợp lý.

Chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch và quản lý xây dựng không chỉ là cuộc cách mạng kỹ thuật, mà còn là cuộc đổi mới tư duy từ gốc. Nơi nào minh bạch, người dân nơi đó yên tâm. Nơi nào quy hoạch rõ ràng, phát triển hạ tầng nơi đó bền vững. Và nơi nào dữ liệu số được ứng dụng hiệu quả, nơi đó nông thôn sẽ hiện đại, văn minh, giàu bản sắc.

Với sự chủ động của người dân và nỗ lực từ cơ sở, số hóa đang thấm sâu vào từng nếp sinh hoạt, từng thửa ruộng, từng con đường làng. Không chỉ giúp giải bài toán quản lý, công nghệ số còn đang trở thành “hạt nhân” của sự đổi mới toàn diện ở nông thôn.

Nguyễn Thanh

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/so-hoa-dat-dai-quy-hoach-don-bay-doi-moi-nong-thon-385677.html