Tổng thống Mỹ Donald Trump lắng nghe Tổng thống Nga Vladimir Putin trong họp báo chung tại Anchorage, Alaska, ngày 15/8 (Nguồn: EPA)
Theo New York Times, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các nhà lãnh đạo châu Âu rằng một thỏa thuận hòa bình có thể đạt được nếu Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy chấp thuận từ bỏ khu vực Donbas.
Trong khi đó, Guardian dẫn nguồn thạo tin về các cuộc thảo luận tại Alaska cho biết Tổng thống Vladimir Putin yêu cầu Ukraine rút lực lượng khỏi Donbas, bao gồm Donetsk và Luhansk, coi đây là điều kiện để thúc đẩy hòa bình, đồng thời đề nghị “đóng băng” toàn bộ phần còn lại của tiền tuyến.
Mặc dù Luhansk gần như đã do Nga kiểm soát, Ukraine vẫn giữ những khu vực trọng yếu tại Donetsk, trong đó có các thành phố Kramatorsk, Sloviansk và nhiều vị trí phòng thủ then chốt.
Theo nguồn tin, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói với Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng để đổi lấy Donetsk và Luhansk, Moscow sẽ dừng các bước tiến quân mới và “đóng băng” tiền tuyến tại Kherson và Zaporizhzhia, miền Nam Ukraine.
Động thái ông Trump bày tỏ ủng hộ phương án Ukraine nhượng lại khu vực Donbas, vốn giàu tài nguyên như than đá và quặng sắt, diễn ra trong bối cảnh ông khẳng định ưu tiên hướng tới một thỏa thuận hòa bình trực tiếp thay vì thỏa thuận ngừng bắn, vốn theo ông là “thường không hiệu quả”.
Tuy nhiên, việc Washington nghiêng về khả năng nhượng Donbas cho Nga đã bộc lộ sự khác biệt với Ukraine và nhiều đồng minh châu Âu, những bên phản đối phương án này.
Lãnh đạo Ukraine và châu Âu bày tỏ quan ngại rằng việc hướng thẳng tới một thỏa thuận hòa bình, bỏ qua giai đoạn ngừng bắn sơ bộ, có thể mang lại lợi thế cho Moscow trong đàm phán. Tổng thống Volodymyr Zelenskyy dự kiến thăm Washington vào ngày 18/8 để gặp ông Trump, trong khi các quan chức châu Âu cũng được mời tới Nhà Trắng thảo luận.
Ông Zelensky đã kiên quyết bác bỏ đề xuất rút quân khỏi khu vực Donbas.
Theo nguồn tin của Reuters, trong cuộc điện đàm giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump, diễn ra sau hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ tại Alaska, ông Trump đã thông báo về đề xuất của Nga, theo đó Moscow sẽ đóng băng đường giới tuyến tại hai tỉnh Kherson và Zaporozhie, đồng thời ngừng các cuộc tấn công vào Ukraine với điều kiện Kiev phải rút quân hoàn toàn khỏi Donetsk và Luhansk. Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky đã ngay lập tức bác bỏ đề xuất này, khẳng định Ukraine không chấp nhận từ bỏ Donbass.
Tờ Washington Post đưa tin rằng không khí cuộc điện đàm giữa Trump với Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu sau hội nghị thượng đỉnh đã trở nên căng thẳng hơn so với các cuộc tham vấn trước đó. Đáng chú ý, trước cuộc gặp với Tổng thống Putin, ông Trump đã đề xuất một kế hoạch hòa bình với các nhà lãnh đạo châu Âu, trong đó có nội dung công nhận toàn bộ Donbass thuộc về Nga.
Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng cấu trúc lãnh thổ hiện tại của quốc gia này đã được ghi nhận trong Hiến pháp.
Trước đó, trong thông điệp ngày 16/8, ông Trump khẳng định “tất cả đều thống nhất” rằng giải pháp tốt hơn là đàm phán trực tiếp một thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, nhiều nhà lãnh đạo châu Âu bác bỏ quan điểm này.
Trong một tuyên bố chung, các lãnh đạo châu Âu nêu rõ, họ “sẵn sàng hợp tác với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hướng tới một hội nghị thượng đỉnh ba bên với sự ủng hộ của châu Âu”, song nhấn mạnh “Ukraine sẽ tự quyết định về lãnh thổ của mình và các đường biên giới quốc tế không thể thay đổi bằng vũ lực”.
Tuyên bố chung được ký bởi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk và Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa.
Các nhà lãnh đạo châu Âu khẳng định “hoan nghênh những nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt xung đột tại Ukraine và hướng tới một nền hòa bình công bằng, lâu dài”.
Trong phát biểu sau cuộc trao đổi với ông Trump và một số lãnh đạo châu Âu, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh: “Một nền hòa bình thực sự phải được thiết lập, một nền hòa bình lâu dài, chứ không chỉ là khoảng lặng tạm thời. Hỏa lực cần chấm dứt trên thực địa, trên không và tại các cảng biển của chúng ta. Tất cả tù binh và thường dân Ukraine phải được trả tự do, đồng thời trẻ em bị đưa ra khỏi Ukraine cần được trở về”.
Theo văn phòng Tổng thống Pháp, ông Macron cùng Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ tiếp tục trao đổi với Tổng thống Zelensky qua cuộc gọi trực tuyến vào ngày 17/8, trước cuộc gặp trực tiếp của ông với Tổng thống Trump tại Washington.
(theo CNN, the Guardian)
Hạ Nhi