Sốc tim nguy kịch do uống củ ấu tầu sống

12 giờ trướcBài gốc

Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân rơi vào tình trạng sốc tim nguy kịch sau khi uống nước sắc từ củ ấu tầu

Vừa qua, Khoa Cấp cứu – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân N.T.S (78 tuổi, trú tại xã Mê Linh, TP Hà Nội) trong tình trạng mệt lả, da tái lạnh, mạch loạn hoàn toàn, huyết áp tụt sâu chỉ còn 50/30 mmHg – biểu hiện của sốc tim do rối loạn nhịp nặng sau khi uống nước sắc từ củ ấu tầu sống, một loại thảo dược dân gian có độc tính cực cao.

Theo người nhà, bà S. bị đau khớp nhiều năm, từng dùng củ ấu tầu cách đây hơn 20 năm và thấy đỡ. Gần đây, khi cơn đau tái phát, bà lên mạng đặt mua "củ ấu tầu" được quảng cáo là hàng rừng từ vùng cao. Dù người bán khuyên chỉ nên dùng 1–2 củ/tuần, bà tự ý sắc liền 5 củ/lần để uống. Khoảng 30 phút sau khi uống, bà xuất hiện chóng mặt, buồn nôn, nôn và nhanh chóng tụt huyết áp, rơi vào tình trạng nguy kịch.

Củ ấu tầu (còn gọi là ấu tẩu, ô đầu, phụ tử) là loại cây mọc ở các vùng núi cao phía Bắc như Tuyên Quang, Lào Cai, Lai Châu, hoặc miền núi Trung Quốc. Trong y học cổ truyền, vị thuốc này được sử dụng sau khi chế biến kỹ (phụ tử chế) với liều rất nhỏ, chủ yếu để xoa bóp, giảm đau, hoặc dùng trong các bài thuốc ngoại trú có kiểm soát.

Tuy nhiên, củ tươi hoặc củ sống – như loại bệnh nhân sử dụng – chứa hàm lượng aconitin rất cao, chỉ khoảng 2mg đã gây rối loạn nhịp tim, và 5mg có thể gây tử vong, tương đương chỉ vài củ nhỏ.

Tại Khoa Cấp cứu, ê-kíp do ThS.BS Ninh Thị Ngọc phụ trách đã khẩn trương triển khai hồi sức tích cực: truyền dịch chống sốc, sử dụng thuốc chống rối loạn nhịp, đặt monitor theo dõi liên tục để kiểm soát ngoại tâm thu thất chùm đôi, chùm ba, một dạng rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể dẫn đến ngừng tim đột ngột. Đồng thời, bệnh nhân được rửa dạ dày, dùng than hoạt hấp phụ độc chất và theo dõi sát các biểu hiện nhiễm độc thần kinh, tim mạch.

BS Ngọc cho biết: "Độc chất chính trong củ ấu tầu là aconitin – một alcaloid cực độc có thể gây rối loạn dẫn truyền tim, nhịp chậm, ngoại tâm thu thất, co giật, mất ý thức và tử vong nhanh chóng. Trường hợp này bị ngộ độc do dùng quá liều, may mắn được đưa vào viện sớm và xử trí đúng phác đồ nên qua được cơn nguy kịch".

Thủ phạm gây ra ngộ độc là do uống nước sắc từ củ ấu tầu chưa qua chế biến

Sau khoảng 3 giờ điều trị tích cực, tình trạng huyết động của bệnh nhân ổn định, nhịp tim trở lại bình thường, giảm dần liều thuốc chống rối loạn nhịp. Hiện bà S. tỉnh táo, tiếp xúc tốt, các chỉ số sinh tồn ổn định nhưng vẫn được theo dõi sát tại Khoa Cấp cứu để phòng nguy cơ loạn nhịp tái phát hoặc ảnh hưởng thần kinh muộn.

Theo ThS.BS Ninh Thị Ngọc, aconitin có khả năng tác động kéo dài lên dẫn truyền tim, do đó người bệnh dù đã qua cơn nguy kịch vẫn cần theo dõi ít nhất 2–3 ngày.

ThS.BS Ninh Thị Ngọc thăm khám cho bệnh nhân bị ngộ độc

BS Ngọc nhấn mạnh: "Nhiều người tin rằng thảo dược tự nhiên lành tính, song thực tế không ít loại có độc tính cao hơn cả thuốc tây. Củ ấu tầu là một ví dụ điển hình – chỉ khi được bào chế đúng quy trình, độc chất mới được chuyển hóa và giảm đi đáng kể".

Từ vụ việc này, các bác sĩ khuyến cáo người dân tuyệt đối không tự ý mua, sắc uống hoặc ngâm rượu củ ấu tầu, cũng như bất kỳ loại thảo dược có độc tính cao nào nếu chưa được chế biến đúng cách. Việc tin vào hướng dẫn truyền miệng, quảng cáo "chữa khớp bằng củ ấu tầu" trên mạng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Người dân cần cảnh giác với các triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, tê môi, loạn nhịp, tụt huyết áp sau khi dùng thảo dược. Khi xuất hiện các biểu hiện này, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời, tránh nguy cơ tử vong do nhiễm độc tim mạch.

Thành Nam

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/soc-tim-nguy-kich-do-uong-cu-au-tau-song-20251029113009089.htm