Sôi động làng nghề rèn truyền thống Vân Chàng

3 giờ trướcBài gốc

Theo các cụ cao niên trong làng, nghề rèn được du nhập vào Vân Chàng cách đây hơn 700 năm, từ thời Vua Trần Nhân Tông (1279-1293). Tương truyền thời bấy giờ, 6 thợ rèn giỏi tên là: Phạm Nguyệt, Tử Cung, Tử Hầu, Nguyễn Nga, Nguyễn Thận và Đỗ Bào quê ở làng Hoa Chàng (nay thuộc huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh) chuyên gánh lò bễ đi khắp nơi để rèn nông cụ. Khi tới vùng đất Tây Chân, thấy thế đất “Đông Kỳ, Tây Tượng, Bắc Phượng, Nam Long” (tức là thế đất bốn mặt là hình lá cờ và các con vật voi, phượng, rồng) nên đã dừng chân và mộ dân lập ấp, lấy tên làng cũ của mình mà đặt cho vùng đất mới là làng Hoa Chàng (nay là làng Vân Chàng).

Để chuẩn bị nung thép, người dân sử dụng than đá đập nhỏ.

Những năm bốn mươi của thế kỷ trước, những người thợ của làng Vân Chàng đã sản xuất được những sản phẩm khó, có độ tinh xảo cao như ngòi bút máy, một số bộ phận của súng… Từ năm 1960, nghề rèn Vân Chàng đã trải qua một bước tiến đáng kể trong quá trình sản xuất. Thay vì dựa vào phương pháp thủ công truyền thống, các hộ đã sử dụng máy móc thay thế cho phương pháp rèn bằng quai búa truyền thống. Sản phẩm của làng rèn ngày càng nhiều và chất lượng ngày càng nâng cao, đa dạng về chủng loại, đạt độ chính xác cao, tinh xảo, mẫu mã đẹp, cũng như độ bền, nhất là các phụ tùng xe đạp, các loại sắt thép dùng trong xây dựng. Nhiều sản phẩm của làng rèn Vân Chàng đã có mặt khắp mọi miền đất nước và còn xuất khẩu ra nước ngoài. Một số sản phẩm được công nhận bằng sáng chế "Bàn tay vàng" và sản phẩm đạt thương hiệu quốc tế như: chân chống Nam Sao; nhôm Nam Sung, Tung SHIN...

Các sản phẩm đều phải trải qua rất nhiều công đoạn.

Người thợ khéo léo rèn giũa, tạo ra những sản phẩm phù hợp.

Làng Vân Chàng hiện nay có diện tích tự nhiên 37ha; dân cư phân bố thành 19 dong ngõ thuộc 3 xóm: Đông Thịnh, Hòa Bình, Tây Hòa (nay là 3 tổ dân phố 15, 16, 17) của thị trấn Nam Giang. Làng có 920 hộ dân với gần 5.000 nhân khẩu. Hơn 90% số hộ trong làng theo nghề rèn và hầu hết đã cơ khí hóa, chỉ còn một số hộ sản xuất theo phương pháp thủ công truyền thống. Tại làng Vân Chàng đã hình thành cụm công nghiệp quy mô rộng 5,5ha với hơn 70 hộ sản xuất, kinh doanh các sản phẩm cơ khí. Nghề rèn không chỉ tạo việc làm cho nhân dân địa phương mà còn tạo việc làm, thu nhập ổn định cho hơn 1.000 lao động ở các xã, huyện lân cận.

Ngoài lao động là nam giới, làng nghề Vân Chàng cũng thu hút nhiều phụ nữ tham gia lao động sản xuất.

Sản phẩm làng nghề đa dạng mẫu mã, chủng loại.

Thông thường ở Vân Chàng mỗi hộ gia đình lại có một xưởng riêng, mỗi xưởng đảm nhiệm một khâu: có xưởng chuyên cưa sắt, có xưởng chuyên làm phôi, có xưởng lại chuyên làm một bộ phận riêng của sản phẩm. Các sản phẩm đặc trưng của làng nghề từ xa xưa vẫn được duy trì đến nay là các dụng cụ nông nghiệp: cày, bừa, cuốc, xẻng, dao, kéo, đến các vận dụng trong sinh hoạt như: nồi, ấm, chảo, mâm... đến bản lề cửa, ngòi bút máy, phụ tùng xe đạp, xe máy và các loại sắt thép dùng trong xây dựng, các sản phẩm cơ khí phục vụ các ngành giao thông, khai thác khoáng sản, các phụ tùng cơ khí chế tạo. Trong đó, mỗi ngày làng xuất xưởng hàng nghìn sản phẩm chất lượng cao.

Bài, ảnh: Hồng Minh - Thanh Hoa

Nguồn Nam Định : https://baonamdinh.vn/multimedia/202503/soi-dong-langnghe-ren-truyen-thong-van-chang-5923d94/