Lễ cúng Nàng Ban tại đền Nàng Bẳng Mương.
Lễ hội Hoa ban xã Chiềng Khoa được bắt nguồn từ tích truyện về hai người con gái Thái xinh đẹp, giỏi giang có công truyền dạy bà con dân bản cách làm ruộng, dệt vải, múa xòe, hát điệu pí,… Để tỏ lòng biết ơn với hai nàng, người dân nơi đây đã lập đền thờ và gọi là đền Nàng Bẳng Mương. Tích truyện này cũng gắn liền với sự ra đời của thác Nàng Tiên, một địa điểm du lịch hấp dẫn của xã Chiềng Khoa. Lễ hội Hoa ban được tổ chức hằng năm với mục đích tưởng nhớ hai nàng, đồng thời cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.
Hoa ban bung nở khoe sắc.
Tiết mục múa tại lễ hội.
Năm nay, lễ hội diễn ra trong 2 ngày (14 - 15/3), nhân dân, du khách được hòa mình vào một không gian tươi vui, náo nức với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, trải nghiệm trò chơi dân gian, ẩm thực vùng cao với nhiều điều mới lạ, hấp dẫn.
Một pha bóng tại nội dung thi đấu bóng chuyền da.
Thi đấu môn đẩy gậy.
Các đội thi đấu kéo co.
Lễ hội gồm 2 phần: Phần lễ và phần hội. Phần lễ tổ chức tại đền Nàng Bẳng Mương. Lễ cúng được đại diện xã và 7 bản trong xã chuẩn bị, những mâm cúng được bà con chuẩn bị đầy đủ với các lễ vật, như: Xôi nếp nương, rượu, thịt, măng,...Lễ cúng được thầy mo thực hiện với các nội dung: Mời thần thổ địa, thần sông, thần núi và Nàng Ban về dự hội, chung vui với bà con và phù hộ cho dân bản một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Món ăn được làm từ hoa ban.
Trong phần hội diễn ra nhiều hoạt động sôi nổi với các hoạt động thi thể thao, các trò chơi dân gian hấp dẫn, như: Kéo co, tung còn, đẩy gậy… với sự tham gia của hơn 150 vận động viên đến từ các bản. Những phần thi mang đến không khí vui tươi, hào hứng. Đặc biệt, tại phần thi bắt cá đầy thú vị mà du khách không thể bỏ lỡ, phần thi đã tái hiện sinh động nét văn hóa sinh hoạt hằng ngày của đồng bào dân tộc Thái nơi đây. Trong tiếng reo hò cổ vũ của đông đảo khán giả, các thí sinh ai cũng cố gắng vận dụng mọi kỹ năng, kinh nghiệm của mình để bắt được nhiều cá nhất có thể.
Lần đầu tiên đến với Vân Hồ lại đúng dịp xã Chiềng Khoa tổ chức lễ hội hoa Ban năm 2025, gia đình Chị Nguyễn Thị Thanh Nhàn, du khách đến từ thành phố Thái Bình, đã có những trải nghiệm khó quên tại nơi đây, chị Nhàn chia sẻ: Tôi vô cùng ấn tượng bởi vẻ đẹp và ý nghĩa của loài hoa này đối với đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Thái ở nơi đây. Không những vậy, tôi còn được thưởng thức những món ăn làm từ hoa ban, hòa mình trong không khí vô cùng sôi động của các trò chơi dân gian.
Phần thi bắt cá.
Các thí sinh vui mừng khi bắt được cá.
Ông Vì Văn Triền, Chủ tịch UBND xã Chiềng Khoa, huyện Vân Hồ, cho biết: Những năm qua, cùng với việc duy trì tổ chức Lễ hội Hoa ban, xã luôn đẩy mạnh tuyên truyền bà con lưu giữ những nét văn hóa truyền thống như: Trang phục, ẩm thực, điệu múa,... giúp quảng bá những nét đẹp văn hóa, tiềm năng về du lịch của xã tới du khách gần xa.
Lễ hội Hoa ban Chiềng Khoa với sắc màu văn hóa dân tộc độc đáo đã tạo ấn tượng tốt đẹp, điểm đến thu hút du khách mỗi dịp đầu năm. Đây là hoạt động thường niên được xã Chiềng Khoa duy trì để bảo tồn, gìn giữ giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Thái. Đồng thời, đây cũng là hoạt động tạo điểm nhấn và góp phần quảng bá, giới thiệu hình ảnh về du lịch Chiềng Khoa – Vân Hồ đến với du khách trong và ngoài tỉnh.
Đức Anh - Phạm Hoa