Lãnh đạo xã Hải Nhân đánh trống khai hội.
Tham gia lễ hội nấu cơm thi có 10 thí sinh đại diện cho 10 thôn trên địa bàn xã Hải Nhân. Trong thời gian tối đa 25 phút, từ những dụng cụ đã được chuẩn bị sẵn, các thí sinh tham gia lễ hội đã trải qua ba công đoạn: Giã thóc, sàng thóc lấy gạo trắng và thổi cơm.
Đại diện Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo UBND thị xã Nghi Sơn và lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử và Bảo tồn Di sản Văn hóa tỉnh Thanh Hóa dự lễ hội.
Các thí sinh được cấp dụng cụ như cối đá, chày tay, nồi, bát, đĩa, cần câu, con nhái, đuốc, nước, lúa. Về phía nhà trò gồm có: bác nông dân, con trâu, ông thổ địa, con khỉ, con quỷ sứ, con cò do người dân hóa trang để diễn xuất. Sự xuất hiện của các “nhân vật” nhà trò đã làm cho trò diễn thêm phần sinh động, hấp dẫn.
Công đoạn giã thóc.
Trong suốt quá trình thi, các thí sinh đã khéo léo, nhanh nhạy để mong giành được phần thắng, phải làm sao cho cơm nhanh chín mà không mất dụng cụ, nhái không bị chết hoặc nhảy ra khỏi đĩa, mặc cho khỉ nghịch ngợm, quỷ sứ phá. Ban giám khảo chấm thi dựa vào thời gian nấu nhanh, cơm dẻo, chín đều, không sống, không khê.
Công đoạn sàng thóc.
Hội thi có nguồn gốc từ đời vua Quang Trung – Nguyễn Huệ. Theo đó, tương truyền vào cuối năm 1788, khi vua Quang Trung từ Bình Định ra bắc đại phá quân Thanh trên đường đến Phủ Tĩnh Gia dừng chân tại làng Do Xuyên (nay là phường Hải Thanh, thị xã Nghi Sơn) để tuyển quân và củng cố lực lượng. Tại đây, vua Quang Trung đã ban lệnh cho các làng trên địa bàn phủ Tĩnh Gia nấu cơm thi.
Công đoạn thổi cơm thi.
Lễ hội nấu cơm thi đầu năm mang tính phồn thực, gắn với miền quê lúa nước, cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, quốc thái dân an. Đồng thời, làm cơ sở lập hồ sơ khoa học đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa lễ hội nấu cơm thi vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Sỹ Thành (CTV)