Trước những thiệt hại lớn do dịch tả lợn châu Phi gây ra, tỉnh Lào Cai đã khẩn trương chỉ đạo các địa phương triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch, đồng thời rà soát, lập hồ sơ đề nghị hỗ trợ theo quy định. Tuy nhiên, kinh phí vẫn chưa được giải ngân, khiến nhiều hộ chăn nuôi khó có thể tái đàn, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế và tiến độ phục hồi sản xuất trong những tháng tới.
Những ngày này, tại tổ dân phố Thanh Hùng, phường Văn Phú, dễ dàng bắt gặp cảnh những dãy chuồng với vôi bột còn vương trên nền xi măng sau các đợt khử trùng.
Chị Lê Thị Bích Lụa, người có hơn 14 năm gắn bó với nghề chăn nuôi là một trong những hộ chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch tả lợn châu Phi. 36 con lợn bị tiêu hủy, tương đương hơn 3,2 tấn chỉ trong hai đợt dịch.
“Bao năm tích cóp, chăm chút từng con lợn. Khi dịch đến, chúng tôi chỉ biết đứng nhìn cả đàn bị mang đi tiêu hủy. Chuồng trại bỏ không nhiều tháng mà vốn thì không còn để tái đàn. Mong mỏi lớn nhất là Nhà nước có chính sách hỗ trợ để chúng tôi khôi phục chăn nuôi” - chị Lụa chia sẻ.
Cách nhà chị Lụa không xa, gia đình anh Trần Đình Tuấn cũng cùng cảnh ngộ. Chuồng trại được đầu tư kiên cố, nhưng đợt dịch đã “cuốn đi” 24 con lợn, tổng 2,5 tấn. Thiệt hại kinh tế lớn cộng với khoản nợ đầu tư trước đó khiến gia đình càng thêm khó khăn. Trong khi chờ có vốn để tái đàn, anh Tuấn buộc phải chuyển sang làm lái xe dịch vụ để kiếm thêm thu nhập trang trải cuộc sống hằng ngày.
Mẹ anh Tuấn bộc bạch: “Vợ chồng Tuấn phải vay mượn để xây dựng chuồng trại. Giờ lợn bị tiêu hủy do dịch bệnh, mắc nợ tiền cám. Chỉ mong Nhà nước có hỗ trợ để vợ chồng Tuấn trả bớt nợ rồi tái đàn”.
Theo thống kê của phường Văn Phú, trong năm 2025, địa phương phải tiêu hủy 305 con lợn, tổng trọng lượng hơn 17,4 tấn. Phần lớn các hộ chăn nuôi trên địa bàn phường có quy mô vừa và nhỏ, phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn thu từ đàn lợn, nên khi đàn lợn bị dịch bệnh, họ mất khả năng xoay vòng vốn.
Cùng với triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch, phường Văn Phú đã rà soát từng hộ, cập nhật thiệt hại theo thời điểm và lập hồ sơ đề nghị hỗ trợ theo đúng quy định của Nghị định 02/2017/NĐ-CP và Nghị định 116/2025/NĐ-CP - chính sách mới nhất của Chính phủ về hỗ trợ khắc phục thiệt hại do dịch bệnh động vật. Hồ sơ của các hộ đủ điều kiện đã được gửi lên cấp trên thẩm định. Tuy nhiên, đến nay khi kinh phí chưa được giải ngân, nhiều hộ vẫn phải để chuồng trống.
Không chỉ riêng phường Văn Phú, dịch tả lợn châu Phi trong năm 2025 đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi của tỉnh. Từ đầu năm đến hết ngày 27/10, dịch xảy ra tại 4.842 hộ trên địa bàn 61 xã, phường. Tổng số lợn mắc bệnh, chết, buộc phải tiêu hủy lên tới 32.265 con, chiếm 2,67% tổng đàn toàn tỉnh.
Trước tình hình dịch bệnh, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phòng, chống dịch: thành lập 5 đoàn kiểm tra; cử 9 đoàn công tác hỗ trợ thống kê thiệt hại, hướng dẫn xử lý môi trường; thực hiện truy xuất dịch tễ, lấy mẫu xét nghiệm, kiểm soát vận chuyển lợn; cấp 8.789 lít hóa chất tiêu độc và hỗ trợ tiêm 12.864 liều vắc xin phòng bệnh.
Thiệt hại lớn kéo dài khiến nhiều hộ dân rất khó tái đàn nếu không có nguồn vốn hỗ trợ. UBND tỉnh đã đề nghị Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét bố trí khoảng 75,52 tỷ đồng, trong đó 70,52 tỷ đồng hỗ trợ trực tiếp cho các hộ có lợn buộc phải tiêu hủy; 4,85 tỷ đồng dành cho lực lượng tham gia phòng, chống dịch cùng kinh phí mua vật tư bảo hộ và thực hiện xét nghiệm bệnh. Đây là nguồn lực cần thiết để phục hồi chăn nuôi, khi ngân sách địa phương đang gặp nhiều khó khăn do phải tập trung khắc phục hậu quả bão số 10 (Bualoi).
Thời điểm hiện tại, người chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đang mong mỏi từng ngày nguồn hỗ trợ được giải ngân. Sự hỗ trợ kịp thời lúc này là vô cùng cần thiết để người dân có điều kiện tái đàn, chuẩn bị cho kế hoạch sản xuất của những tháng tới, đặc biệt là bảo đảm nguồn cung thịt lợn ổn định sau Tết Nguyên đán 2026, hạn chế những biến động về giá.
Khi chính sách được triển khai sớm, đúng đối tượng, đúng quy định không chỉ là khoản bù đắp thiệt hại vật chất, mà còn là sự khẳng định vai trò của Nhà nước trong đồng hành cùng nông dân, tạo nguồn động lực vững chắc để người chăn nuôi phục hồi sản xuất, góp phần ổn định và phát triển ngành chăn nuôi của tỉnh bền vững.
Trình bày: Thủy Thanh
Nguyễn Văn Thông