Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trong toàn tỉnh hiện nay khoảng 2.550 tấn/ngày. Rác thải phát sinh nhiều nhất tại các khu vực đô thị lớn, như: Đà Lạt, Phan Thiết, Bảo Lộc, Gia Nghĩa.
Ra quân thu gom rác thải sinh hoạt tại khu vực hồ Đan Kia, phường Lang Biang - Đà Lạt
Để thu gom lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trong ngày, hiện có 28 đơn vị trong tỉnh gồm 4 Công ty Cổ phần dịch vụ đô thị cùng các đội Vệ sinh môi trường của các Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng và Công trình Công cộng trực thuộc huyện trước đây. Nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa còn có các tổ tự quản, hợp tác xã, tổ đội vệ sinh môi trường thực hiện. Rác thải được vận chuyển và xử lý tại 7 nhà máy bằng cách đốt hoặc chôn lấp tại 20 bãi chôn lấp.
Nhằm giảm thiểu khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh đưa ra môi trường rất lớn hàng ngày, Lâm Đồng đang bắt đầu triển khai việc phân loại rác thải tại nguồn từ cơ sở.
Theo TS Lê Quang Huy - Khoa Hóa học và Môi trường, Đại học Đà Lạt, cần áp dụng nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” trong thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải để nâng cao trách nhiệm, khuyến khích người dân tham gia phân loại rác thải tại nguồn, giảm áp lực ngân sách. Điều này có nghĩa nếu ai thải ra môi trường nhiều thì đóng phí càng nhiều.
Tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng” do tỉnh Lâm Đồng tổ chức gần đây, TS Dương Thị Thanh Xuyến - Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng cho rằng tỉnh cần nhanh chóng có quy định phân loại rác thải tại nguồn, đưa ra giá dịch vụ trong thu gom, vận chuyển, xử lý; xây dựng mức phí cho hộ gia đình phải trả.
Theo ông La Thiện Luân - Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, cùng với việc nâng cấp trang thiết bị thu gom, bao gồm xe ép rác và thùng rác cho các đơn vị thu gom vận chuyển trong tỉnh, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân trong tham gia phân loại rác thải tại nguồn. Nên xây dựng các trạm trung chuyển rác nhằm tối ưu hóa quy trình vận chuyển, giảm thiểu thời gian và chi phí. Đồng thời, tỉnh nên có kế hoạch xây dựng thêm nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt với công nghệ tiên tiến, bao gồm hệ thống thu hồi năng lượng, nhằm giảm thiểu lượng chất thải chôn lấp không hợp vệ sinh, nâng cao khả năng xử lý.
UBND tỉnh Lâm Đồng gần đây đã có văn bản thống nhất với đề xuất của Sở Nông nghiệp và Môi trường, yêu cầu các xã, phường, đặc khu trong tỉnh sớm triển khai việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn quản lý. Trong đó, địa phương chủ trì, phối hợp với đơn vị thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt, các tổ trưởng khu phố, trưởng thôn, xóm, bản, tổ chức chính trị - xã hội hướng dẫn các hộ gia đình, cá nhân đẩy mạnh thực hiện phân loại, tái chế, tái sử dụng rác thải sinh hoạt. Cấp xã, phường ưu tiên tập trung triển khai các mô hình điểm tại các khu vực đông dân cư, trường học, siêu thị, cơ quan… sau đó từng bước mở rộng trên toàn địa bàn. Với các địa phương có đủ điều kiện về hạ tầng, tỉnh yêu cầu chất thải rắn sau phân loại phải được thu gom riêng từng loại, để vận chuyển về cơ sở xử lý hay tái chế.
Với những địa phương chưa có điều kiện về hạ tầng thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt, trước mắt, UBND các địa phương hướng dẫn người dân sử dụng chất thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, làm phân hữu cơ cải tạo đất; chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế theo quy định. Đối với các loại chất thải rắn sinh hoạt còn lại được đơn vị thu gom, vận chuyển về bãi rác tập trung của địa phương để xử lý.
UBND tỉnh cũng cho biết sẽ ổn định các Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và công trình công cộng khu vực trực thuộc để kịp thời tiếp tục thực hiện công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải cấp huyện đến hết năm 2025 hoặc đến khi các địa phương hoàn thành việc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà thầu theo đúng quy định của Luật Đấu thầu. Tỉnh đồng thời sẽ giao dự toán ngân sách kinh phí cho địa phương phục vụ công tác phân loại tại nguồn, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định.
Viết Trọng